Giáo án: Ôn tập về thơ (tiếp theo) - Ngữ Văn lớp 9

Hoạt động 1. Hướng dẫn học sinh so sánh các bài thơ có đề tài gần gũi:

Hỏi: Hãy so sánh bài: Khúc hát…, Con cò, Mây và sóng?

3. So sánh các bài thơ có đề tài gần gũi:

- Giống: đều ca ngợi tình cảm mẹ con thắm thiết, thiêng liêng.

- Khác:

+ Khúc hát…mẹ: là sự thống nhất của tình yêu con với tình yêu nước, gắn bó với cách mạng và ý chí đấu tranh của người mẹ dân tộc Tà Ôi …

+ Con c̣ò: khai thác đề tài và phát triển tứ thơ từ hình tượng con c̣ò trong ca dao hát ru để ngợi ca tình mẹ con và ý nghĩa của lời ru.

+ Mây và sóng: hóa thân vào lời tṛò chuyện hồn nhiên thơ ngây của em bé với mẹ để thể hiện tình yêu mẹ thắm thiết của tuổi thơ. Mẹ đối với em bé là vẻ đẹp, niềm vui, sự quyến rũ lớn nhất, sâu xa và vô tận hơn tất cả những điều hướng dẫn khác trong vũ trụ.

Hoạt động 2. Hướng dẫn học sinh hình ảnh người lính và tình đồng đội trong các bài thơ:

- Giáo viên so sánh các bài thơ cùng viết về đề tài người lính: Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Ánh trăng.

4. Hình ảnh người lính và tình đồng đội trong các bài thơ:

- Đều viết về người lính với vẻ đẹp tình cảm, tâm hồn, nhưng mỗi bài thơ lại có nét riêng và được đặt trong hoàn cảnh khác nhau.

- Đồng chí: viết về người lính trong thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Ca ngợi tình cảm đồng chí, đồng đội thiêng liêng của những người cùng chung tình cảnh, cùng chia sẻ những gian khó thiếu thốn và cùng chung lí tưởng chiến đấu.

- Bài thơ về …: khắc họa hình ảnh các chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn trong những năm kháng chiến chống Mĩ.

- Ánh trăng: suy nghĩ của người lính đã đi qua cuộc chiến tranh nay sống giữa thành phố trong ḥòa bình, gợi những kỉ niệm gắn bó của người lính với đất nước, với đồng đội trong những năm tháng gian lao của cuộc chiến tranh, để từ đó nhắc về đạo lí tình nghĩa thủy chung.

Hoạt động 3. Hướng dẫn học sinh so sánh về bút pháp tạo hình ảnh của một số bài thơ:

Giáo viên hướng dẫn học sinh so sánh bút pháp tạo hình trong các bài thơ.

5. So sánh về bút pháp tạo hình ảnh của 1 số bài thơ:

- Đoàn thuyền đánh cá: bút pháp tượng trưng, phóng đại với nhiều liên tưởng, tưởng tượng, so sánh mới mẻ, độc đáo.

- Ánh trăng: nhiều hình ảnh và chi tiết thực, rất bình dị, nhưng chủ yếu dùng bút pháp gợi tả, không đi vào chi tiết mà hướng tới ý nghĩa khái quát và biểu tượng của hình ảnh.

- Mùa xuân nho nhỏ: Xây dựng nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm, những so sánh và ẩn dụ sáng tạo.

- Con cò: Vận dụng sáng tạo hình ảnh con cò trong ca dao, từ đó liên tưởng, tưởng tượng sáng tạo, mở rộng của tác giả. hình ảnh thiên về ý nghĩa biểu tượng, nhưng gần gũi, quen thuộc mà vẫn có khả năng hàm chứa những ý nghĩa mới và có giá trị biểu cảm