Giáo án: Lặng lẽ Sa Pa (Tiết 1) - Ngữ Văn Lớp 9

Hoạt động 1. Hướng dẫn học sinh đọc và tìm hiểu chú thích:

- Hướng dẫn học sinh đọc: đọc to, rõ, chính xác, chậm rãi, tình cảm, sâu lắng (Giáo đọc mẫu – Học sinh đọc – nhận xét).

Hỏi: Giới thiệu những nét chính về tác giả Nguyễn Thành Long.

Hỏi: Nêu hoàn cảnh sáng tác văn bản.

I. Đọc và tìm hiểu chú thích

1. Đọc - tóm tắt (Kết hợp kể tóm tắt với đọc)

2. chú thích (Sách giáo khoa 188,189)

a) Tác giả: Nguyễn Thành Long (sinh năm 1925 - 1991) Quê Duy Xuyên, Tỉnh Quảng Nam.

- Là nhà văn thời kháng chiến chống Pháp, là cây bút chuyên viết truỵện ngắn và ký hướng vào cuộc sống.

b) Tác phẩm: “Lặng lẽ Sa Pa” sáng tác năm 1970 trong chuyến đi Lào Cai của tác giả, được in trong tập “Giữa trong xanh” (năm 1972).

Hoạt động 2. Hướng dẫn học sinh đọc và tìm hiểu chú thích:

Hỏi: Em hãy cho biết thể loại và phương thức biểu đạt của tác phẩm?

Hỏi: Tìm bố cục của văn bản, nêu nội dung chính của từng phần.

II. Đọc - hiểu văn bản

1. Thể loại- phương thức biểu đạt

- Thể loại: truyện ngắn

- Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm và lập luận

2. Bố cục: gồm 3 phần

- Đoạn 1: Từ đầu đến "Kìa anh ta kìa": Bác tài xế giới thiệu với ông hoạ sỹ già và cô kỹ sư 1 người cô độc nhất thế gian.

- Đoạn 2: Tiếp theo đến “như thế”: Cuộc gặp gỡ và trò chuyện giữa anh thanh niên với ông hoạ sỹ và cô kỹ sư.

- Đoạn 3: Còn lại: Họ chia tay, ông hoạ sỹ và cô kỹ sư trẻ xuống đồi cứ vấn vương tại sao anh thanh niên không tiễn ra tận xe.

Hỏi: Em có nhận xét gì về cốt truyện và tình huống cơ bản của truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa"?

3. Tình huống truyện, hệ thống nhân vật và chủ đề của truyện.

* Tình huống truyện

- Cốt truyện đơn giản tập trung vào cuộc gặp gỡ tình cờ của mấy người khách (ông hoạ sĩ, cô kĩ sư) với anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn- Sa Pa

Hỏi: Trong truyện có những nhân vật nào?

Hỏi: Nhân vật chính là ai?

Hỏi: Nhân vật nào có vị trí quan trọng trong truyện, tại sao.

* Hệ thống nhân vật:

- Bác lái xe, ông hoạ sỹ, cô kỹ sư, anh thanh niên, ông kỹ sư ở vườn rau, anh kỹ sư khí tượng lập bản đồ sét …

- Nhân vật chính trong truyện: anh thanh niên.

- Nhân vật có vị trí quan trọng trong truyện: ông hoạ sĩ, vì truyện mặc dù không kể theo ngôi thứ nhất nhưng đã được trần thuật chủ yếu từ điểm nhìn và ý nghĩ của nhân vật ông hoạ sỹ.

- Nhân vật phụ: ông hoạ sĩ, cô kĩ sư, bác lái xe -> nhìn về nhân vật chính -> tạo sự phong phú, đầy đủ, rõ nét về nhân vật chính

H: Nêu chủ đề của truyện?

* Chủ đề của truyện:

- Ca ngợi những con người lao động mới đang ngày đêm lặng lẽ âm thầm làm việc cống hiến hết mình cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc trong những năm chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ.