Giáo án: Làng (Tiết 2) - Ngữ Văn lớp 9

Hoạt động 1. Hướng dẫn học sinh đọc hiểu văn bản (tiếp)

- 1 học sinh đọc từ đầu → bay dật dờ.

Hỏi: Khi nghe tin do những người tản cư cho biết: cả làng chúng nó Việt gian theo Tây thì thái độ và tâm trạng ông Hai như thế nào? ( Phân tích cử chỉ và những câu nói của ông Hai)

3. Phân tích:

a. Tâm trạng của Ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu theo việt gian theo Tây

- Tin đến bất ngờ, đột ngột, làm ông sững sờ, bàng hoàng “Cổ ông lão nghẹn ắng hẳn lại, da mặt tê rân rân, nước mắt giàn ra, giọng lạc đi” → Cảm xúc: đau đớn, tê tái, bẽ bàng

- Lảng sang chuyện khác, cười nhạt thếch, cúi mặt mà đi → Trốn tránh vì xấu hổ và nhục nhã

Hỏi: Về nhà nằm vật ra giường như bị cảm, nhìn lũ con chơi với nhau tâm trạng của ông Hai diễn biến như thế nào?

- Về nhà: “Nằm vật ra giường” … “Nhìn lũ con, thấy tủi thân, nước mắt ông lão cứ dàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ dúng hắt hủi đấy ư? …” → Thương con

⇒ Căm giận dân làng → gọi là chúng bay → Căm ghét, khinh bỉ, nguyền rủa họ phản bội, bán nước

Hỏi: Khi trò chuyện với vợ tâm trạng và thái độ của ông Hai như thế nào?

- Khi trò chuyện với vợ ông Hai gắt gỏng, bực dọc vô cớ, đau đớn, trằn trọc thở dài rồi lo lắng → chân tay rủn ra, nín thở, lắng nghe không nhúc nhích.

⇒ Nỗi ám ảnh nặng nề biến thành sự sợ hãi thường trực cùng nỗi đau xót, tủi hổ trước cái tin làng mình theo giặc.

Hỏi: Những điều trên đã chứng tỏ tin xấu ảnh hưởng đến ông Hai như thế nào? Những ngày sau nghe tin làng theo Tây ông Hai có tâm trạng gì?

Hỏi: Qua những chi tiết trên đây. Hãy hệ thống tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu theo Tây?

Hỏi: Qua câu chuyện với mụ chủ nhà, vợ chồng ông Hai đã bị đẩy tới tình cảnh nào?

Hỏi: Trong bản thân ông Hai đã có sự đấu tranh như thế nào? Sự đấu tranh đó thể hiện điều gì ở ông Hai? ( xung đột nội tâm)

* Tâm trạng của ông Hai mấy ngày sau đó:

- Suốt mấy hôm ông không dám đi đâu, chỉ ở nhà nghe ngóng tình hình trong sự lo lắng, sợ hãi luôn bị ám ảnh về chuyện làng theo Tây. Cứ thấy một đám đông túm lại … ông cũng chột dạ … “thoáng nghe những tiếng Tây Việt gian … lủi ra một góc nhà, nín thít. Thôi lại chuyện ấy rồi! ”

- Gia đình ông không biết sẽ sống nhờ ở đâu, tâm trạng của ông lúc này thật bế tắc tuyệt vọng.

+ Có ý nghĩ “Hay là quay về làng” nhưng “vừa chớm nghĩ như vậy, lập tức phản đối ngay” … “nước mắt ông dàn ra. Về làng … làm nô lệ cho thằng tây.. thế rồi ông quyết định “ Làng thì yêu thật nhưng làng theo Tây mất rồi thì phải thù”.

⇒ Tình cảm tự do tình cảm cách mạng, lòng yêu làng, yêu nước đã thực sự hoà quện trong tâm hồn ông. Mối mâu thuẫn trong nội tâm và tình thế của nhân vật dường như đã thành sự bế tắc, đòi hỏi phải được giải quyết.

Hỏi: Qua đoạn trò chuyện với đứa con út, em cảm nhận được gì ở nhân vật ông Hai.

- Ông Hai trò chuyện với đứa con út.

+ Muốn đứa con ghi nhớ “ Nhà ta ở làng chợ Dầu”-> Tình yêu sâu nặng với làng quê.

- Tấm lòng thuỷ chung với kháng chiến với cách mạng với Cụ Hồ. " Cụ Hồ muôn năm…"

- Tình cảm sâu nặng, bền vững, thiêng liêng của ông, của gia đình ông với kháng chiến, với cách mạng, ông yêu làng nhưng phải yêu đất nước-> ông là người có tâm hồn ngay thẳng, coi trọng danh dự, yêu ghét rạch ròi

Hỏi: Tác giả đã giải quyết tình huống trong văn bản như thế nào?

Hỏi: Tâm trạng của nhân vật ông Hai đã có sự thay đổi như thế nào khi nghe tin cải chính làng chợ Dầu không phải theo Tây. Lúc này cử chỉ của ông Hai có gì đặc biệt? Những cử chỉ đó phản ánh nội tâm nhưu thế nào?

Hỏi: Tư đó tác giả khẳng định tình cảm gì của nhân vật ông Hai?

c. Tâm trạng của ông Hai khi nghe tin cải chính:

- Biết sự thật làng không theo tây còn chiến đấu anh dũng, ông Hai tươi vui rạng rỡ hẳn lên, Ông mua quà cho con

+ Ông vui mừng phấn chấn đi khoe khắp nơi nhà ông bị tây đốt cháy lấy đó làm tự hào vì nó là bằng chứng làng ông không theo tây "vén quần lên tận bẹn mà nói chuyện về làng-> sung sướng hả hê lên đến cực điểm.

→ Tình yêu làng, yêu nước của ông Hai thật chân thật, giản dị mà sâu sắc.

Hoạt động 2. Hướng dẫn học sinh tổng kết:

Hỏi: Nêu những biện pháp nghệ thuật mà nhà văn sử dụng khi kể chuyện?

Hỏi: Nêu nhựng nội dung cần nắm được sau khi học văn bản?

- Học sinh đọc mục ghi nhớ sách giáo khoa

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật.

- Xây dựng cốt truyện tâm lý.

- Nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật sâu sắc, tinh tế.

- Ngôn ngữ nhân vật sinh động, giàu tính khẩu ngữ thể hiện cá tính của nhân vật.

2. Nội dung:

* Ghi nhớ: Sách giáo khoa / trang 174