Giáo án: Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ - Ngữ Văn lớp 9

Hoạt động 1. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ?

- Học sinh đọc và xác định yêu cầu bài tập.

Hỏi: Vấn đề nghị luận của văn bản là gì?

Hỏi: Những luận điểm về hình ảnh mùa xuân trong bài thơ được bài viết nêu như thế nào?

I. Tìm hiểu bài nghị luận về 1 đoạn thơ, bài thơ:

1. Bài tập

* Nhận xét:

- Vấn đề nghị luận của văn bản: Hình ảnh mùa xuân và tình cảm thiết tha của Thanh Hải trong bài: Mùa xuân nho nhỏ.

- Các luận điểm:

+ Hình ảnh mùa xuân trong bài thơ mang nhiều tầng ý nghĩa, trong đó hình ảnh nào cũng thật gợi cảm, đáng yêu.

+ Hình ảnh mùa xuân rạo rực của thiên nhiên, đất nước trong cảm xúc thiết tha, trìu mến của nhà thơ.

+ Hình ảnh mùa xuân nho nhỏ thể hiện khát vọng ḥòa nhập, hiến dâng được nối kết tự nhiên với hình ảnh mùa xuân thiên nhiên, đất nước ở trước.

Hỏi: Bài viết đã sử dụng những luận cứ nào để làm sáng tỏ các luận điểm đó?

Hỏi: Hãy chỉ rõ các phần Mở bài, Thân bài, Kết bài của bài viết?

Hỏi: Nhân xét về bố cục của Văn bản?

Hỏi: Cách diễn đạt của bài văn như thế nào?

- Người viết chọn giảng, bình các câu thơ, hình ảnh đặc sắc, phân tích giọng điệu trữ tình, kết cấu của bài thơ.

- Kết cấu:

+ Mở bài: Từ đầu → … “đáng trân trọng”

+ Thân bài: tiếp →… “các hình ảnh ấy của mùa xuân”

+ Kết bài: còn lại.

- Giữa các phần của văn bản có sự liên kết tự nhiên về ý và về diễn đạt.

- Cách diễn đạt:

+ Người viết đã trình bày những cảm nghĩ, đánh giá của mình bằng thái độ tin yêu, bằng tình cảm thiết tha, trìu mến.

+ Lời văn toát lên những rung động trước những đặc sắc của hình ảnh, giọng điệu thơ, sự đồng cảm với nhà thơ Thanh Hải.

Hỏi: Thế nào là nghị luận về 1 đoạn thơ, bài thơ?

Hỏi: Để có những nhận xét, đánh giá người viết phải dựa vào đâu?

- Gọi học sinh đọc ghi nhớ sách giáo khoa

2. Kết luận:

- Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ là trình bày nhận xét, đánh giá của mình về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ ấy.

- Nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ và bài thơ được thể hiện qua ngôn từ và hình ảnh, giọng điệu …Bài nghị luận cần phân tích các yếu tố ấy để có những nhận xét, đánh giá cụ thể, xác đáng.

- Bài nghị luận về một đoạn thơ và bài thơ cần có bố cục mạch lạc và rõ ràng, có lời văn gợi cảm, thể hiện rung cảm chân thành của người viết.

*Ghi nhớ: Sách giáo khoa.

Hoạt động 2. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ

- Học sinh đọc bài tập sách giáo khoa.

- Học sinh thảo luận

- Trình bày bổ sung.

II. Luyện tập:

- Ví dụ: các luận điểm về kết cấu, về giọng điệu trữ tình hay ước mong được hòa nhập của nhà thơ.