Giáo án: Nói với con - Ngữ Văn lớp 9
| Hoạt động của giáo viên và học sinh | Kiến thức cần đạt |
|---|---|
Hoạt động 1. Hướng dẫn học sinh đọc và tìm hiểu chú thích: - Giáo viên đọc mẫu và hướng dẫn đọc - Giáo viên gọi học sinh đọc - nhận xét. Hỏi: Đọc chú thích (*) và nêu những nét chính về tác giả? | I. Đọc và tìm hiểu chú thích: 1. Đọc: 2. Chú thích: a. Tác giả: Y Phương - Sinh năm: 1948. - Quê: Cao Bằng. - Năm 1968: ông nhập ngũ, năm 1981 chuyển về công tác tại sở Văn hóa - thông tin Cao Bằng. - Từ 1993 ông là chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Cao Bằng. - Thơ ông thể hiện tâm hồn chân thật, mạnh mẽ và trong sáng, cách tư duy giàu hình ảnh của người miền núi. |
Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về bài thơ? | b. Tác phẩm: - Bài thơ được in trong tập: Thơ Việt Nam 1945- 1985. |
Hoạt động 2. Hướng dẫn học sinh đọc và hiểu văn bản: Hỏi: Xác định thể thơ? Hỏi: Bài thơ được chia làm mấy đoạn? Nội dung từng đoạn? | II. Đọc – hiểu văn bản: 1. Thể loại: Thơ tự do - Phương thức biểu đạt: Biểu cảm, tự sự miêu tả. 2. Bố cục: 2 đoạn. - Đoạn 1: … “nhất trên đời”: con lớn lên trong tình yêu thương, sự nâng đỡ của cha mẹ, trong cuộc sống lao động của quê hương. - Đoạn 2: còn lại: lòng tự hào về sức sống mạnh mẽ, bển bỉ của con người quê hương và niềm mơ ước con hãy kế tục xứng đáng truyền thống ấy. |
Hỏi: Tình yêu thương của cha mẹ với con cái được thể hiện qua hình ảnh thơ nào? Hỏi: Hai câu thơ cho em cảm nhận như thế nào về tình cảm gia đình? | 3. Phân tích: a. Tình yêu thương của cha mẹ, sự đùm bọc của quê hương đối với con: * Con cái lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ - Một bước chạm tiếng nói Hai bước tới tiếng cười → Không khí gia đình ấm êm, quấn quýt Từng bước đi, tiếng nói cười của con đều được cha mẹ vui mừng chăm chút đón nhận. |
Hỏi: Cuộc sống lao động của người đồng mình được tác giả tái hiện qua hình ảnh nào? Em có nhận xét gì về cuộc sống ấy? | * Con được trưởng thành trong cuộc sống lao động và nghĩa tình của quê hương. Cuộc sống lao động chuyên cần: Đan lờ cài nan hoa Vách nhà ken câu hát → Ken, cài- vừa miêu tả cụ thể công việc, vừa nói lên sự gắn bó, quấn quýt.Núi rừng quê hương: Rừng cho hoa Con đường cho những tấm lòng. → Thiên nhiên chở che, đã nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn và lối sống. |
Hỏi: Vậy ở khổ thơ đầu cha đã nói với con những gì? | → Cha nói cho con biết về tình cảm cội nguồn, cho con cảm nhận trân trọng và giữ gìn. |
- Gọi học sinh đọc Hỏi: Người đồng mình có những đức tính đáng quý gì? - Học sinh đọc Hỏi: Người cha dặn dò, mong ước con điều gì qua việc nói với con những phẩm chất ấy? | b. Đức tính cao đẹp của “người đồng mình” và mơ ước của người cha qua lời tâm tình với con: Người đồng mình thương lắm con ơi Cao đo nỗi buồn Xa nuôi chí lớn → Người đồng mình sống vất vả, mà mạnh mẽ, khoáng đạt, dẻo dai gắn bó với quê hương dẫu còn cực nhọc, nghèo đói. Sống trên đá không chê đá gập ghềnh …Lên thác xuống ghềnh Không lo cực nhọc. → Cha mong muốn con sống có nghĩa tình, thủy chung với quê hương, biết chấp nhận và vượt qua gian truân thử thách bằng ý chí và niềm tin của mình. Người đồng mình thô sơ da thịt Nhưng chẳng mấy ai nhỏ bé Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương |
Hỏi: Cha còn nói với con những gì về con người nơi quê hương yêu dấu? | → Người đồng mình mộc mạc nhưng giàu ý chí, niềm tin. Họ thô sơ da thịt, nhưng không hề nhỏ bé về tâm hồn, ý chí và mong ước xây dựng quê hương. Bằng sự lao động chuyên cần, bền bỉ hàng ngày, đã làm nên quê hương với truyền thống, phong tục, tập quán tốt đẹp. Lên đường Không bao giờ được nhỏ bé. |
Hỏi: Người cha con mơ ước ở con điều gì? Hỏi: Em có nhận xét gì về cách nói của người cha? Hỏi: Qua cách nói em cảm nhận gì về tình cảm của người cha với con, điều lớn lao nhất mà người cha muốn truyền cho con là gì? | → Cha mong muốn con biết tự về truyền thống quê hương, cần tự tin vững bước trên đường đời. - Giọng điệu trìu mến, các hình ảnh cụ thể, cách diễn đạt mộc mạc theo cách nói của người dân miền núi, nhưng vẫn rất gợi cảm. ⇒ Tình cảm cha với con là tình cảm yêu thương, trìu mến thiết tha. Điều lớn lao mà cha muốn truyền cho con chính là lòng tự hào về sức sống mạnh mẽ, dẻo dai về truyền thống cao đẹp của quê hương và niềm tin khi bước vào đời. |
Hỏi: Nêu những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ? | III. Tổng kết: 1. Nghệ thuật: Tình cảm thắm thiết của cha mẹ với con cái, ca ngợi sức sống bền bỉ và truyền thống cao đẹp của quê hương và niềm mơ ước con kế tục xứng đáng truyền thống ấy. 2. Nghệ thuật: Bố cục chặt chẽ, dẫn dắt tự nhiên, giọng điệu thiết tha, trìu mến, xây dựng hình ảnh cụ thể mà có tính khái quát, mộc mạc và giàu chất thơ. |