Giáo án: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống - Ngữ Văn lớp 9

Hoạt động 1. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài nghị luận về một sự vật, hiện tượng đời sống:

- Đọc văn bản “Bệnh lề mề”

Hỏi: Bài văn bàn luận về hiện tượng gì trong đời sống?

Hỏi: Hiện tượng ấy có những biểu hiện như thế nào?

Hỏi: Cách trình bày hiện tượng trong văn bản có nêu được vấn đề của hiện tượng bệnh lề mề không?

I. Tìm hiểu bài nghị luận về một sự vật, hiện tượng đời sống

1. Bài tập “Bệnh lề mề”

- Văn bản bàn về hiện tượng "bệnh lề mề" trong cuộc sống.

a. Những biểu hiện:

- Sai hẹn, đi chậm, không coi trọng mình và người khác, không có trách nhiệm với việc chung.

→ Tác giả đã sử dụng cách lập luận rất chặt chẽ để người đọc nhận ra hiện tượng đó do cách phân tích, phê phán có tình hợp lí đặc biệt là đánh vào tâm lí chung của những người hay đi họp trễ việc công mà chẳng bao giờ trễ việc tư và cho rằng đi họp trễ cũng chẳng ảnh hưởng gì đến nội dung cuộc họp.

⇒ Nêu bật được vấn đề của hiện tượng lề mề

Hỏi: Bản chất của hiện tượng này là gì?

- Bản chất của hiện tượng này là thói quen kém văn hoá của những người không có lòng tự trọng và không biết tôn trọng người khác

Hỏi: Nguyên nhân của hiện tượng đó là do đâu?

b. Nguyên nhân:

- Coi thường việc chung, thiếu tự trọng, thiếu tôn trọng người khác

Hỏi: Bệnh lề mề có những tác hại gì?

c. Những tác hại của bệnh lề mề

- Làm phiền mọi người, làm mất thì giờ; làm nảy sinh cách đối phó.

Hỏi: Tác giả phân tích tác hại của bệnh lề mề như thế nào?

- Phân tích tác hại:

+ Nhiều vấn đề không được thảo luận thấu đáo hoặc lại phải kéo dài thời gian.

+ Người đến đúng giờ cứ phải đợi

+ Giấy mời phải ghi sớm hơn 30 – 1h

Hỏi: Đọc đoạn văn kết? đoạn văn nói lên điều gì? giải pháp cho bệnh lề mề

Hỏi: Đó là những giải pháp gì?

d. Nêu giải pháp khắc phục

- Mọi người phải tôn trọng nhau

- Nếu không thật cần thiết → không tổ chức họp.

- Những cuộc họp mọi người phải tự giác tham dự đúng giờ

Hỏi: Em có nhận xét gì về bố cục của văn bản?

⇒ Bố cục của bài viết mạch lạc, chặt chẽ từ biểu hiện của bệnh lề mề → phân tích nguyên nhân tác hại → kết luận bằng các biện pháp khắc phục

Hỏi: Thế nào là nghị luận về một vấn đề đời sống xã hội?

Hỏi: Yêu cầu về nội dung, hình thức của bài nghị luận?

- Đọc ghi nhớ Sách giáo khoa / trang 21

2. Kết luận

* Ghi nhớ: Sách giáo khoa / trang 21

Hoạt động 2. Hướng dẫn học sinh luyện tập:

- Gọi học sinh đọc bài 1 (trang 21)

- Học sinh phát biểu

- Giáo viên ghi lên bảng

II. Luyện tập

1. Bài 1 (trang 21)

- Nêu sự việc, hiện tượng tốt đáng biểu dương của các bạn trong trường hoặc ngoài xã hội. Xem hiện tượng nào đáng viết bài nghị luận, hiện tượng nào không đáng viết

- Nêu các sự việc, hiện tượng trong đời sống nhà trường như: học tập đối phó, đi học không đúng giờ, thi cử gian lận…vứt rác bừa bãi.

- Cũng có thể nêu các việc tốt như giúp bạn học tốt, giúp đỡ gia đình thương binh liệt sĩ

→ Học sinh thảo luận lựa chọn, bày tỏ thái độ đồng tình, phản đối?

2. Bài tập 2 (Trang 21)

- Hiện tượng hút thuốc lá và hậu quả của việc hút thuốc lá đáng để viết 1 bài văn nghị luận vì:

+ Thứ nhất nó liên quan đến vấn đề sức khoẻ của mỗi con người, cá nhân người hút thuốc, đến sức khoẻ cộng đồng và vấn đề nòi giống

+ Thứ hai nó liên quan đến vấn đề bảo vệ môi trường khói thuốc lá gây bệnh cho những người xung quanh.