Giáo án: Ôn tập về thơ - Ngữ Văn lớp 9
| TT | Tên bài | Tác giả | Năm | Thể loại | Đặc điểm nội dung thể hiện | Đặc sắc nghệ thuật |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Đồng chí | Chính Hữu | 1948 | Tự do | Ca ngợi tình đồng chí đồng đội trên cơ sở cùng chung hoàn cảnh lí tưởng chiến đấu, tình đồng chí trở thành sức mạnh vẻ đẹp tinh thần của người chiến sĩ Cách Mạng. | - Chi tiết hình ảnh ngôn ngữ giản dị chân thực cô đọng giàu sức biểu cảm |
| 2 | Bài thơ về tiểu đội xe không kính | Phạm Tiến Duật | 1969 | Tự do | - Qua hình ảnh những chiếc xe không kính, khắc hoạ nổi bật những hình ảnh người lái xe với tư thế hiên ngang, quả cảm | - Tứ thơ độc đáo, Giọng điệu khoẻ khoắn tự nhiên, lời thơ gần với lời nói. |
| 3 | Đoàn thuyền đánh cá | Huy Cận | 1958 | Bảy chữ | - Khắc họa những hình ảnh đẹp, tráng lệ về thiên nhiên, vũ trụ và con người lao động trên biển theo hành trình chuyến ra khơi đánh cá → cảm xúc về thiên nhiên, lao động, niềm vui. | - Những hình ảnh đẹp rộng lớn sáng tạo, lí tưởng, tưởng tượng, âm hưởng khoẻ khoắn lạc quan. |
| 4 | Bếp lửa | Bằng Việt | 1963 | Kết hợp 7 và 8 chữ | - Những kỉ niệm xúc động về bà và tình bà cháu. Thể hiện lòng kính yêu, trân trọng và biết ơn của cháu và bà, với gia đình, quê hương, đất nước. | - Kết hợp biểu cảm, miêu tả, bình luận sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn với hình ảnh người bà. |
| 5 | Khúc hát ru | Nguyễn Khoa Điềm | 1971 | 8 chữ | - Tình yêu thương con gắn liền với tình yêu đất nước, tin tưởng cđ khát vọng tương lai | - Điệp khúc xen kẽ lời ru của mẹ và tác giả ngọt ngào hình ảnh mới mẻ, sáng tạo. |
| 6 | Ánh trăng | Nguyễn Duy | 1978 | 5 chữ | - Từ hình ảnh ánh trăng ở tác phẩm gợi lại những năm tháng đã qua của cuộc đời người chiến sĩ gắn bó với thiên nhiên đất nước, nhắc nhở sống tình nghĩa, thuỷ chung. | - Hình ảnh giáo dục giàu ý nghĩa biểu tượng, Giai điệu chân thành, nhẹ, kết hợp gợi mở. |
| 7 | Con cò | Chế Lan Viên | 1962 | Tự do | - Từ hình ảnh con cò trong lời hát ru, ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru. | - Vận dụng sáng tạo hình ảnh và gia đình ca dao. |
| 8 | Mùa xuân nho nhỏ | Thanh Hải | 1980 | 5 chữ | - Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất nước, ước nguyện chân thành góp mùa xuân nho nhỏ của bản thân vào mùa xuân chung. | - Nhạc điệu trong sáng, tha thiết, H/ả đẹp, giản dị nhiều s t, ẩn dụ sáng tạo. |
| 9 | Viếng lăng Bác | Viễn Phương | 1976 | 8 chữ | - Lòng thành kính, xúc động sâu sắc của nhà thơ đối với Bác Hồ. | - Giai điệu trang trọng, thiết tha, hình ảnh đẹp, gợi cảm, bình dị, cô đọng. |
| 10 | Sang Thu | Hữu Chỉnh | Sau 1975 | 5 chữ | - Biến chuyển của thiên nhiên lúc giao mùa, từ hình ảnh mùa thu qua cảm xúc tinh tế của nhà thơ. | - Hình ảnh thiên nhiên được gợi tả → những cảm nhận tinh nhạy ng chính xác, gợi cảm |
| 11 | Nói với con | Sau 1975 | Tự do | - Lời trò chuyện với con thể hiện sự gắn bó, niềm tin, tự hào về quê hương và đạo lí sống của dân tộc | - Cách nói giàu hình ảnh cụ thể gợi cảm, gợi ý nghĩa sâu sắc |
| Hoạt động của giáo viên và học sinh | Kiến thức cần đạt |
|---|---|
Hoạt động 2. Hướng dẫn học sinh sắp xếp các tác phẩm theo giai đoạn: - Gọi học sinh lên điền các thông tin theo bảng thống kê trong sách giáo khoa. - Hãy sắp xếp các bài thơ theo từng giai đoạn. | 2. Sắp xếp các tác phẩm theo giai đoạn: - Từ 1945 - 1954: Đồng chí. - Từ 1954 - 1964: Đoàn thuyền đánh cá, Bếp lửa, Con cò - Từ 1964 - 1975: Bài thơ… kính, Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ. - Sau 1975: Ánh trăng, Mùa xuân nho nhỏ, Viếng lăng Bác, Nói với con, Sang thu. |
Hỏi: Các tác phẩm thơ đã tái hiện cuộc sống đất nước và hình ảnh con người Việt Nam như thế nào? Hỏi: Tư tưởng, tình cảm của con người Việt Nam được thể hiện ra sao? | * Nội dung: a. Các tác phẩm đã tái hiện cuộc sống đất nước và hình ảnh con người Việt Nam suốt thời kì lịch sử từ sau 1945 qua nhiều giai đoạn. * Đất nước và con người Việt Nam trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ với nhiều gian khổ hi sinh nhưng rất anh hùng. * Công cuộc lao động xây dựng đất nước và nhiều quan hệ tốt đẹp của con người. b. Các tác phẩm thể hiện tâm hồn, tình cảm, tư tưởng của con người Việt Nam trong thời kì lịch sử có nhiều biến động lớn lao, nhiều thay đổi sâu sắc. * Tình yêu quê hương, đất nước. * Tình đống chí, sự gắn bó với Cách Mạng, lòng kính yêu Bác Hồ. * Những tình cảm gần gũi và bền chặt của con người: Tình mẹ con, bà cháu trong sự thống nhất với những tình cảm chung rộng lớn. |