Giáo án: Những ngôi sao xa xôi (Tiết 1) - Ngữ Văn lớp 9

Hoạt động 1. Hướng dẫn học sinh đọc và tìm hiểu chú thích:

- Giáo viên hướng dẫn đọc - Giáo viên đọc mẫu.

- Giáo viên hướng dẫn học sinh tóm tắt văn bản.

I. Đọc và tìm hiểu chú thích:

1. Đọc và tóm tắt:

*Tóm tắt:

- Truyện kể về 3 nữ thanh niên xung phong- 1 tổ trinh sát- trên tuyến đường Trường Sơn: Định, Nho, chị Thao.

- Nhiệm vụ của họ là quan sát máy bay địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải xan lấp, đánh dấu vị trí các trái bom chưa nổ. Công việc vo cùng nguy hiểm, nhưng họ vẫn có niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, họ rất gắn bó yêu thương nhau trong tình đồng đội, dù cho mỗi người có 1 cá tính.

- Phương Định là nhân vật chính, 1 cô gái giàu cảm xúc, hay mơ mộng, hồn nhiên, luôn nhớ về những kỉ niệm thời thiếu nữ với gia đình và thành phố yêu thương.

- 1 lần, máy bay Mĩ ném bom trúng vào cao điểm, có 4 quả bom nổ chậm, 3 người phân công nhau đi phá bom nổ chậm. Nho bị thương, 2 người đến cứu và đưa Nho về chăm sóc, Nho dần hồi phục.

- Một cơn mưa đá đến đột ngột. Phương định thích thú. Chị Thao lúi húi xúc đá, Định mang mấy viên đá vào cho Nho.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả?

2. Chú thích:

a. Tác giả:

- Lê Minh Khuê - sinh 1949.

- Quê: Tĩnh Gia - Thanh Hóa.

- Trong kháng chiến chống Mĩ, ra nhập thanh niên xung phong và bắt đầu viết văn từ 1970.

- Là cây bút nữ chuyên viết truyện ngắn. Trong chiến tranh viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ Trường Sơn. Sau 1975 viết về đời sống, xã hội và con người trên tinh thần đổi mới.

Hỏi: Tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào?

b. Tác phẩm:

- Truyện “Những ngôi sao xa xôi” viết năm 1971, là 1 trong những truyện ngắn đầu tay của Lê Minh Khuê. Truyện ra đời trong lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra khốc liệt.

c. Từ khó:

Hoạt động 2. Hướng dẫn học sinh đọc hiểu văn bản:

Hỏi: Xác định thể loại?

Hỏi: Phân chia bố cục văn bản?

II. Đọc hiểu văn bản:

1. Thể loại: Truyện ngắn.

2. Bố cục:

Truyện chia làm 3 phần.

+ Phần 1: Hoàn cảnh sống chiến đấu.

- Từ đầu đến “điện thoại trong hang”

+ Phần 2: tiếp theo đến “tự bịa ra nữa”

⇒ Một lần phá bom – Nho bị thương cả tổ chăm sóc Nho.

+ Phần 3:

⇒ Phần còn lại: Cảm xúc của Phương Định sau cơn mưa đá.

Hỏi: Nêu tình huống truyện?

- Tình huống: Tổ trinh sát mặt đường trong một lần phá bom.

Hỏi: Hoàn cảnh sống của các cô gái như thế nào?

Hỏi: Nhiệm vụ của các cô là làm gì?

3. Phân tích:

a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của các cô gái thanh niên xung phong

- Ở trong hang sâu dưới chân 1 cao điểm.

- Nhiệm vụ: khi có bom nổ thì chạy lên đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ, nếu cần thì phải phá bom.

Hỏi: Tính chất công việc như thế nào?

- Công việc hàng ngày: chạy lên cao điểm giữa ban ngày, phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của may bay địch.

- Mỗi lần phá bom là mỗi lần đối mặt với thần chết: thần kinh căng như chão, tim đập không nhịp điệu… xong việc, quay lại nhìn đoạn đường 1 lần nữa rồi chạy về hang.

Hỏi: Tính chất công việc đòi hỏi các cô phải có phẩm chất gì?

→ Công việc phải mạo hiểm đối mặt với cái chết, luôn căng thẳng thần kinh, đ̣òi hỏi sự quả cảm và sự bình tĩnh.