Giáo án: Luyện nói: Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ - Ngữ Văn lớp 9

Hoạt động 1. Hướng dẫn học sinh báo cáo nội dung đã chuẩn bị ở nhà.

- Gọi học sinh đọc đề bài, hướng dẫn học sinh phân tích đề.

I. Đề bài:

Bếp lửa sưởi ấm 1 đời - Bàn về bài bếp lửa của Bằng Việt.

- Vấn đề cần nghị luận: Tình bà cháu trong bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt.

- Cách nghị luận: Xuất phát từ sự cảm thụ cá nhân đối với bài thơ, từ đó khái quát thành những tình cảm cao đẹp của con người.

Hoạt động 2. Hướng dẫn học sinh luyện nói trên lớp.

- Trong nhóm học sinh cùng luyện nói trong nhóm và chọn ra bạn xuất sắc nhất nói trước lớp.

- Giáo viên yêu cầu nói mạch lạc, rõ ràng.

- Lưu ý liên kết câu, đoạn

- Biểu cảm thái độ khi nói.

- Gọi học sinh đại diện các nhóm trình bày bài văn nói.

- Yêu cầu các nhóm nhận xét chéo - Giáo viên nhận xét và bổ sung sửa lỗi.

- Nhận xét về nội đung và cách diễn đạt…

- Nhận xét về tác phong, cách thể hiện…

- Bổ sung

Hoạt động 3. Hướng dẫn học sinh nhận xét bài văn nói rút kinh nghiệm.

- Giáo viên nhận xét về việc chuẩn bị bài, Nội dung bài nói – cách trình bày trước tập thể - Đánh giá xếp loại các bài văn vừa luyện nói

II. Luyện nói:

1. Chuẩn bị trong nhóm:

2. Trình bày theo dàn bài đã chuẩn bị sẵn:

a. Mở bài:

- Tham khảo 2 cách nêu trong sách giáo khoa.

b. Thân bài:

- Mở đầu bài thơ, hình ảnh bếp lửa xuất hiện và điệp lại - sức ấm và ánh sáng của nó lan tỏa trong toàn bài - nỗi nhớ bà của đứa cháu cũng ấm nóng, da diết, thấm thía trong từng câu, chữ: “Cháu thương…mưa”

- Ở khổ thơ thứ 2: mùi khói hun đã gợi lại cả 1 quá khứ đau thương, đầy những thảm cảnh của nạn đói với những thân phận, trong đó có bà và cháu.

- Hình ảnh bà và bếp lửa còn gắn với tiếng kêu khắc khoải của chim tu hú- gợi lên sự nhớ nhung, xa cách. Trong những ngày kháng chiến, giặc đốt phá làng, gia đình li tán, trên cái nền hoang tàn ấy và trong tiếng kêu khắc khoải của chim tu hú, 2 bà cháu đã lặng lẽ nương tựa vào nhau để duy trì sự sống. Trong gian khổ, bần hàn những phẩm chất của bà vẫn tỏa sáng, nồng đượm.

- Đến khổ thơ thứ 5, nhà thơ nhắc đến hình ảnh ngọn lửa. Từ 1 bếp lửa hữu hình, cụ thể, gần gũi trong mỗi gia đình, cháu liên tưởng đến ngọn vô hình: “Một ngọn…sẵn”- tình bà nồng đượm đã ấp ủ, sưởi ấm cháu qua tháng năm cuộc đời. Tình bà như ngọn lửa thắp sáng niềm tin cho cháu - một niềm tin bất diệt.

- Thi sĩ khái quát vẻ đẹp của ngọn lửa là vẻ đẹp kì lạ và thiêng liêng. Tình yêu thương và ḷòng nhân ái bao la của con người mãi ấm nóng, bền bỉ tỏa sáng trường tồn.

- Kết thúc bài thơ, hình ảnh người bà và ngọn lửa được kết lại trong 1 câu hỏi tu từ: “Sáng mai…chưa? ”. Đó là 1 nỗi nhớ đau đáu, da diết thường trực.

c. Kết bài:

Bằng Việt muốn nói 1 điều: kì lạ, thiêng liêng nhưng cũng rất đỗi giản dị của đời người: tình yêu quê hương, xứ sở bắt nguồn từ những gì đơn sơ, giản dị, gần gũi nhất. Bà nhóm bếp lửa là nhóm lên sự sống với bao nỗi vui buồn, ngọt bùi, nồng đượm khởi đầu cho mọi tình cảm, vun đắp cho nhân cách con người hoàn thiện sau này.