Giáo án: Liên kết câu và liên kết đoạn văn - Ngữ Văn lớp 9

Hoạt động 1. Hướng dẫn học sinh tìm hiều khái niệm liên kết:

- Đọc bài tập sách giáo khoa

Hỏi: Đoạn văn trên bàn về vấn đề gì? chủ đề ấy có quan hệ như thế nào với chủ đề chung của văn bản?

Hỏi: Nội dung chính của mỗi câu trong đoạn văn trên là gì?

I. Khái niệm liên kết:

1. Bài tập

* Nhận xét:

- Đoạn văn bàn về cách người nghệ sĩ phản ánh thực tại.

⇒ Đây là 1 trong những yếu tố ghép vào chủ đề chung: Tiếng nói của Văn Nghệ.

+ Nội chính của câu 1: Tác phẩm văn học phản ánh thực tại; Câu 2: khi phản ánh thực tại người nghệ sĩ muốn nói lên 1 điều mới mẻ; Câu 3: Cái mới mẻ ấy là lời gửi của 1 nghệ sĩ.

Hỏi: Các nội dung ấy có quan hệ với chủ đề của đoạn văn. Nêu nhận xét về trình tự sắp xếp các câu?

Hỏi: Mối quan hệ về nội dung giữa các câu trong đoạn văn được thể hiện như thế nào?

→ Các nội dung này đều hướng vào chủ đề của đoạn văn. Trình tự và các ý hợp lô gích.

* Mối quan hệ nội dung các câu trong đoạn văn được thể hiện ở sự lặp lại các từ: tác phẩm- tác phẩm

- Dùng từ cùng trường liên tưởng với tác phẩm là nghệ sĩ

- Thay thế nghệ sĩ = anh.

- Dùng quan hệ từ: nhưng.

- Dùng từ: cái đã có rồi đồng nghĩa với: những vật liệu mượn của thực tại.

Hỏi: Sự liên kết về nội dung và hình thức của các đoạn văn trong văn bản cũng như các câu trong đoạn như thế nào?

2. Ghi nhớ:

* Nội dung: Các đoạn văn phải phục vụ chủ đề chung của văn bản, các câu phải phục vụ chủ đề của đoạn văn.

- Các đoạn văn và các câu phải được sắp xếp theo trình tự hợp lí.

* Hình thức: Các câu và các đoạn văn được liên kết bằng 1 số biện pháp chính như:

+ Lặp từ ngữ.

+ Phép đồng nghĩa, trái nghĩa, liên tưởng.

+ Phép thế.

+ Phép nối.

Hoạt động 2. Hướng dẫn học sinh luyện tập

- Học sinh đọc bài tập.

Hỏi: Chủ đề của đoạn văn là gì?

II. Luyện tập:

1. Bài tập 1:

- Khẳng định năng lực, trí tuệ của con người Việt Nam và cả những hạn chế cần khắc phục.

Hỏi: Nội dung các câu đã phục vụ chủ đề đó như thế nào? Nêu 1 trường hợp để thấy trình tự sắp xếp các câu trong đoạn là hợp lí?

- Nội dung các câu đều tâp trung vào chủ đề.

- Trình tự sắp xếp hợp lí của các ý trong từng câu:

+ Mặt mạnh của trí tuệ Việt Nam

+ Những điểm hạn chế.

+ Cần khắc phục hạn chế để đáp ứng sự phát triển của nền kinh tế mới.

- Các câu được liên kết với nhau bằng các phép liên kết nào?

- Các phép liên kết câu trong đoạn văn:

+ Bản chất trời phú ấy - nối câu 2 với câu 1 (phép đồng nghĩa)

+ Nhưng - nối câu 3 với câu 2 (phép nối)

+ ấy là - nối câu 4 với câu 3 (phép nối)

+ Lỗ hổng - lặp câu 4 và câu 5 (phép lặp)

+ Thông minh - câu 5 và câu 1 (phép lặp)