Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm - Giáo án Ngữ Văn lớp 8

HOẠT ĐỘNG 1. HƯỚNG DẪN HỌC SINH CHUẨN BỊ

- Học sinh đọc bài tập sách giáo khoa

Hỏi: Với đề bài trên em thấy đề bài yêu cầu cần làm sáng tỏ vấn đề gì? cho ai? nhằm mục đích gì?

Hỏi: Để đạt được mục đích đó, người làm bài cần đưa ra những luận điểm nào?

I. Chuẩn bị:

Đề bài: “Hãy viết một bài báo tường để khuyên một số bạn trong lớp cần phải học tập chăm chỉ hơn”. Lập dàn bài các luận điểm, luận cứ và dự kiến cách trình bày.

- Vấn đề cần làm sáng tỏ: khuyên một số bạn trong lớp cần phải học tập chăm chỉ hơn”

HOẠT ĐỘNG 2. HƯỚNG DẪN HỌC SINH LUYỆN TẬP:

Hỏi: Có nên sử dụng hệ thống luận điểm được nêu ra hay không? Tại sao?

Hỏi: Hệ thống luận điểm này có chỗ nào chưa chính xác? Nếu có, thì theo em, bài ấy cần được điều chỉnh sắp xếp như thế nào?

- Luận điểm a: Nội dung không phù hợp với đề bài "phải học siêng năng" luận điểm lại nói "luận điểm tốt"

- Cũng thiếu những luận điểm cần thiết → mạch văn đứt đọan, vấn đề không sáng tỏ (cần thêm luận điểm: đất nước cần người tài giỏi, hay phải chăm học mới giỏi…)

- Giáo viên hướng dẫn học sinh sắp xếp lại luận điểm

II. Tập luyện:

1. Xây dựng hệ thống luận điểm:

a. Bài tập: Sách giáo khoa - Trang 83

- Hệ thống luận điểm nêu ra chưa chuẩn xác và chưa hợp lý.

- Loại bỏ luận điểm a → không phù hợp

b. Nhận xét:

- Sự sắp xếp luận điểm chưa hợp lí:

- Vị trí luận điểm (b) làm cho bài thiếu mạch lạc, luận điểm (d) không đứng trước (e).

+) Sắp xếp lại như sau:

a. Một đất nước muốn sánh vai với bạn bè năm châu, cần có những người tài giỏi.

b. Quanh ta có nhiều những tấm gương của các bạn Học sinh đang phấn đấu để đáp ứng nhu cầu của đất nước.

c. Muốn học giỏi, muốn thành tài thì trước hết phải chăm chỉ.

d. Nhưng vẫn còn một số bạn trong lớp còn ham chơi, chưa chăm chỉ làm cha mẹ, thầy cô phiền lòng

e. Nếu bây giờ càng chơi bời, không chịu khó học bài thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống

g. Vậy bây giờ các bạn nên ít vui chơi, chịu khó học hành siêng năng để trở thành người có ích cho cuộc sống tìm được niềm vui chân chính, lâu bền.

- Gọi học sinh đọc các luận điểm

Hỏi: Có phải tất cả các câu chuyển đoạn và giới thiệu luận điểm ghi ở điểm (a) trong bài đều chính xác không? vì sao?

Hỏi: Cách chuyển đoạn của các câu còn lại có gì khác không? Em thích câu nào hơn cả? Tại sao?

Hỏi: Nên sắp xếp những luận cứ dưới đây theo trình tự nào để sự trình bày luận cứ ở trên được mạch lạc, chặt chẽ?

- Cách sắp xếp trong sách giáo khoa là có lí bảo đảm rõ ràng, rành mạch và phản ánh được quá trình làm rõ dần luận điểm bước trước đến bước sau và bước sau kế tiếp bước trước

2. Trình bày luận điểm

a. Chọn câu văn giới thiệu luận điểm:

Câu thứ 2 xác định sai mối quan hệ giữa luận điểm cần trình bày với luận điểm đứng ở trên. Hai luận điểm ấy không có quan hệ nguyên nhân kết quả để có thể nối bằng “do đó”.

Cách 1: Tốt: đơn giản dễ làm theo

Cách 2: không được vì có từ “do đó” không có tác dụng chuyển đoạn.

Cách 3: Tốt → giọng điệu gần gũi thân thiết.

b. Sắp xếp luận cứ:

- Cách sắp xếp trong sách giáo khoa là tốt bảo đảm rõ ràng, rành mạch → phản ánh được quá trình làm rõ dần luận điểm bước trước, bước sau và bước sau kế tiếp bước trước.

Hỏi: Theo em nên viết câu kết đoạn như thế nào? Cho phù hợp với yêu cầu của bạn?

(Có phải đoạn văn nghị luận nào cũng cần phải có kết đoạn không? Chỉ có bài văn nghị luận mới cần kết bài.

- Nếu nhất thiết cần phải có kết đoạn sẽ khiến bài văn khó làm, trở nên đơn điệu.

- Giáo viên hướng dẫn học sinh viết đoạn văn

Hỏi: Đoạn văn trên được viết theo cách quy nạp hay diễn dịch?

c. Viết câu kết đoạn:

Nếu các bạn cứ ham chơi mà lười học như vậy sau này tương lai mờ mịt, cuộc sống vất vả thua kém bạn bè, lúc bấy giờ dẫu cho các bạn muốn vui vẻ phỏng có được không?

Hỏi: Em có thể biến đổi đoạn văn ấy từ diễn dịch thành qui nạp hoặc từ qui nạp sang diễn dịch được không?

Hỏi: Có phải chỉ thay đổi vị trí của câu - Không đơn giản như vậy. Còn cần phải sửa lại các câu văn sao cho mối liên kết trong đoạn, trong bài không bị mất đi.

- Gọi học sinh đọc đoạn văn trình bày luận điểm - Học sinh nhận xét

- Giáo viên bổ xung - nhận xét ưu khuyết điểm.

d. Biến đổi đoạn văn diễn dịch sang qui nạp:

- Đoạn văn viết theo cách quy nạp.

Người học sinh hôm nay ham chơi, lười học thì ngày mai khó có thể làm được việc gì đó có ý nghĩa và khó có được niềm vui trong cuộc sống. Muốn có được niềm vui trong cuộc sống và trở thành người có ích thì các bạn phải chăm chỉ học tập ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Vì sau này khi lớn lên bạn sẽ sống trong thời đại mà trình độ khoa học - kĩ thuật và văn hoá -nghệ thuật ngày một phát triển. Trong xã hội ấy, làm việc gì cũng đòi hỏi tri thức.