Lập dàn ý cho bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm - Giáo án Ngữ Văn lớp 8

Hoạt động 1. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu dàn ý của bài văn tự sự:

- Đọc bài văn “Món quà sinh nhật”- Sách giáo khoa -trang 29.

I. Dàn ý của bài văn tự sự.

1. Tìm hiểu dàn ý của bài văn tự sự.

a. Bài tập - trang 92

Văn bản: Món quà sinh nhật.

Hỏi: Hãy chỉ ra bố cục của bài văn?

Hỏi: Nêu nội dung khái quát của từng phần?

- Mở bài: từ đầu... bày la liệt trên bàn.

( Kể và tả quang cảnh chung của buổi sinh nhật).

- Thân bài: Tiếp... chỉ gật đầu không nói.

( kể về món quà sinh nhật độc đáo của Trinh).

- Kết bài: phần còn lại (cảm nghĩ của người bạn về món quà sinh nhật).

* Truyện kể về sinh nhật Trang, Trinh không có xe nên đến muộn và món quà bất ngờ của Trinh.

- Người kể là Trang - kể theo ngôi thứ nhất.

- Truyện xảy ra ở nhà Trang vào buổi sinh nhật.

- Nhân vật: Trang, các bạn, Trinh.

- Nhân vật chính: Trang.

- Tính cách của nhân vật: mọi người đều vui vẻ cười nói.

+ Trang: bồn chồn lo lắng.

+ Trinh: hiền lành, hay cười, bẽn lẽn.

- Diễn biến truyện:

+ Mở đầu: Khung cảnh sinh nhật vui vẻ, đông đúc ở nhà Trang.

+ Diễn biến- Đỉnh điểm đợi mãi không thấy Trinh đến.

+ Kết thúc: Khi Trinh đến khi mọi người đã chuẩn bị ra về và món quà bất ngờ của Trinh.

- Yếu tố miêu tả: Nhân kỷ niệm... trên bàn.

+ Trinh tươi cười bước vào.

+ Trinh lỏn lẻn, đầu hơi nghiêng.

+ Quả to, cùi dày, ăn giòn và thơm.

- Yếu tố biểu cảm:

+ Tôi thấy tủi thân và giận Trinh.

+ Tôi giận mình quá.

+ Cảm ơn Trinh... thơm mát này.

Hỏi: Tác dụng của các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản trên?

Cách đưa yếu tố miêu tả biểu cảm vào dàn ý?

b. Nhận xét:

⇒ yếu tố miêu tả, biểu cảm được kết hợp đan xen với yếu tố tự sự

-Yếu tố miêu tả và biểu cảm: tô đậm tính cách nhân vật, giúp người đọc hiểu sâu hơn tình cảm, tính cách phẩm chất của nhân vật.

Hỏi: Từ bài tập trên em rút ra nhận xét gì về dàn ý của bài văn tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm?

Hỏi: Vai trò của từng phần?

2. Dàn ý của bài văn tự sự.

a. Mở bài: Giới thiệu nhân vật, sự việc và tình huống xảy ra câu chuyện.

b. Thân bài: Kể diễn biến câu chuyện theo một trình tự nhất định. Kết hợp với miêu tả sự vật, sự viếc, con người và bày tỏ tình cảm, thái độ.

c. Kết bài: Nêu kết thúc và suy nghĩ của người trong cuộc.

Hỏi: So sánh giữa dàn ý của bài văn tự sự với dàn ý của bài văn tự sự kết hợp miêu tả, em thấy có điểm gì giống và khác nhau?

- Gọi học sinh đọc ghi nhớ.

⇒ Giáo viên chốt.

- Chủ yếu cũng bao gồm 3 phần nhưng có đưa thêm yếu tố miêu tả, biểu cảm kết hợp đan xen với yếu tố tự sự

3. Ghi nhớ (Sách giáo khoa - trang 95)

Hoạt động 2. Hướng dẫn học sinh luyện tập:

- Đọc bài 1, nêu yêu cầu

- Tổ chức thảo luận bàn trong vòng 5 phút

⇒ Báo cáo, nhận xét.

Giáo viên kết luận.

III. Luyện tập:

Bài tập 1 - trang 95

- Lập dàn ý cho văn bản “Cô bé bán diêm”.

a. Mở bài:

- Giới thiệu quang cảnh đêm giao thừa và gia cảnh của nhân vật chính - cô bé bán diêm.

b. Thân bài:

- Không bán được diêm em bé không dám về nhà, em bị rét ngồi nép trong góc tường.

- Em liều mình quẹt các que diêm và ảo mộng hiện ra... ( 5 lần quẹt diêm gắn với 5 ảo mộng khác nhau)

* Yếu tố miêu tả, biểu cảm: đan xen trong quá trình kể: Mỗi lần em bé quẹt diêm ảo mộng hiện ra → tác giả miêu tả rất sinh động kèm theo đó là những nghĩ suy, tâm trạng nhân vật.

c. Kết bài:

- Em bé chết vì rét, mọi người không ai biết về những điều kỳ diệu mà em đã trông thấy, thái độ của những người qua đường.

- Đọc bài 2, nêu yêu cầu?

- Học sinh làm bài.

- Gọi 1 học sinh lên bảng lập dàn ý.

- Học sinh nhận xét.

- Giáo viên sửa chữa, bổ sung.

Bài tập 2 - trang 92

- Lập dàn ý cho đề bài: Hãy kể một kỉ niệm với người bạn tuổi thơ khiến em xúc động và nhớ mãi.

a. Mở bài: Giới thiệu người bạn của mình là ai? Kỉ niệm khiến em xúc động là kỉ niệm gì? (nêu khái quát).

b. Thân bài: Tập trung kể về kỉ niệm xúc động ấy.

- Nó xảy ra ở đâu? khi nào? với ai?

- Chuyện xảy ra như thế nào? Mở đầu, diễn biến, kết quả?

- Điều gì khiến em xúc động, xúc động như thế nào? (miêu tả các biểu hiệnxúc động đó).

c. Kết bài: em có suy nghĩ gì về kỷ niệm đó và người bạn.