Cô bé bán diêm (Tiết 2) - Giáo án Ngữ Văn Lớp 8
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức
- Học sinh khám phá nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, có sự đan xen giữa yếu tố hiện thực và mộng tưởng với các tình tiết diễn biến hợp lí của truyện. Thấy được lòng thương cảm của tác giả đối với các em bé bất hạnh.
2. Kĩ năng
- Cảm thụ và phân tích các hình ảnh mộng tưởng xen lẫn hình ảnh thực trong tác phẩm
- Phát biểu cảm nghĩ về một đoạn truyện.
3. Thái độ
- Học sinh có tình thương yêu con người, lòng thương cảm với những hoàn cảnh xấu số.
II. Chuẩn bị tài liệu
1. Giáo viên
Chuẩn bị giáo án, tranh, sách tham khảo, chuẩn kiến thức kỹ năng.
2. Học sinh
Chuẩn bị bài (đọc văn bản, trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa).
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1. Ổn định tổ chức Sĩ số
2. Kiểm tra
Hỏi: - Truyện được đặt trong bối cảnh như thế nào?
- Nêu những hình ảnh đối lập tương phản trong văn bản? Tác dụng của các hình ảnh đó là gì?
3. Bài mới
- Giờ trước chúng ta đã thấy được hoàn cảnh vô cùng đáng thương của cô bé bán diêm trong đêm giao thừa giá rét. Trong hoàn cảnh ấy, cô bé đã làm gì, cô mộng tưởng những gì? Chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu.
| Hoạt động của giáo viên và học sinh | Kiến thức cần đạt được | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hoạt động 1. Hướng dẫn học sinh đọc- hiểu văn bản (tiếp) - Gọi học sinh đọc văn bản “ Chà! Giá quẹt... ” (trang 64) thuật lại nội dung bức tranh? (Em bé bán diêm đầu trần, chân đất, nép vào góc tường, nhưng gió rét nên em quẹt que diêm và hơ tay vào ngọn lửa) Hỏi: Thuật lại những lần quẹt diêm và ảo mộng em bé nhìn thấy khi que diêm sáng lên? Hỏi: Vì sao đến lần thứ năm, em bé quẹt hết những que diêm còn lại? (Em muốn níu kéo bà, không muốn xa bà-> khát khao tình cảm của bà). Hỏi: Theo em vì sao em bé lại có những mộng tưởng ấy? - Thực tế thiếu thốn tất cả những thứ đó và em luôn khát khao được có nó -> đó chính là khao khát được sống hạnh phúc, được trong vòng tay yêu thương của người thân. Hỏi: Trình tự xuất hiện các mộng tưởng diễn ra như thế nào? Hãy chứng minh sự hợp lí đó? (Vì trời rét em lại quẹt diêm nên em nghĩ tới lò sưởi, tiếp đó mới mộng tưởng đến bàn ăn vì em đang đói. Sau bức tường kia, mọi nhà đang đón giao thừa nên em nghĩ đến cây thông và ngỗng quay, em nghĩ về quá khứ em đã từng được đón giao thừa khi bà em còn sống nên em nghĩ về bà) Hoit: Trong những mộng tưởng ấy điều nào gắn với thực tế, điều nào chỉ đơn thuần là mộng tưởng? | 3. Phân tích (tiếp) b. Thực tế và mộng tưởng
- Những mộng tưởng và thực tại đan xen nhau. Trình tự các mộng tưởng diễn ra tuần tự theo thứ tự hợp lí với diễm biến tâm lí và hoàn cảnh cụ thể của nhân vật. | ||||||||||||||||||
- Chuyển ý: - Học sinh đọc đoạn cuối. Hỏi: Truyện được kết thúc bằng hình ảnh nào? Hỏi: Cái chết của em được miêu tả như thế nào? - Đôi má hồng, đôi môi đang mỉm cười, trên thi thể là những bao diêm trong đó có một bao diêm đã đốt hết. | - Các mộng tưởng về bàn ăn, cây thông Nô-en, lò sưởi gắn với thực tế. - Ngỗng quay nhảy ra khỏi đĩa, hai bà cháu nắm tay nhau bay lên trời chỉ là mộng tưởng thuần tuý. | ||||||||||||||||||
Hỏi: Hình ảnh em bé chết cóng mà ‘đôi môi mỉm cười” và “đôi má hồng”và hình ảnh “hai bà cháu bay lên trời để đón lấy những niềm vui đầu năm” gợi cho em những suy nghĩ gì? - Em cảm thấy hạnh phúc vì được về với bà, được sống trong tình yêu thương của bà - tình cảm thương yêu mà nhà văn Đan Mạch dành cho em bé bất hạnh. | 3. Một cảnh thương tâm: - Em bé đáng thương đã chết rét trong đêm giao thừa. - Đôi má hồng, đôi môi đang mỉm cười, trên thi thể là những bao diêm trong đó có một bao diêm đã đốt hết. | ||||||||||||||||||
| Hỏi: Thái độ của mọi người khi nhìn thấy em chết rét giữa những bao diêm? | - Thái độ của người qua đường: Thờ ơ, vô cảm. “ Bảo nhau: Chắc nó muốn sưởi cho ấm! ” | ||||||||||||||||||
| Hỏi: Qua đó, em hiểu gì về xã hội Đan Mạch lúc bấy giờ? | - Một xã hội thiếu tình thương, con người lạnh lùng, thờ ơ, vô cảm với những hoàn cảnh bất hạnh. | ||||||||||||||||||
| Hỏi: Qua truyện em có nhận xét gì về tình cảm của nhà văn với cô bé khi xây dựng truyện này? | - Nhà văn An-đéc-xen đã viết truyện này với tất cả tình thương và lòng thương cảm đối với em bé xấu số. | ||||||||||||||||||
Hoạt động 2. Hướng dẫn học sinh tổng kết: Hỏi: Truyện được xây dựng bằng nghệ thuật gì? Qua câu chuyện, em hiểu gì về tình cảm của nhà văn dành cho những con người bất hạnh? - Gọi học sinh đọc ghi nhớ sách giáo khoa - trang 68. | III. Tổng kết: Ghi nhớ. (Sách giáo khoa) * Ghi nhớ (Sách giáo khoa - trang 68) | ||||||||||||||||||
Hoạt động 3. Hướng dẫn học sinh luyện tập: Hỏi: Phát biểu cảm nghĩ của em sau khi học xong truyện ngắn "Cô bé bán diêm" | IV. Luyện tập: - Cô bé có hoàn cảnh thật đáng thương. - Sự thờ ơ, ghẻ lạnh của xã hội và những người xung quanh. - Tấm lòng cảm thông sâu sắc của tác giả. |
4. Củng cố, luyện tập
Hỏi: Nêu những suy nghĩ của em sau khi học câu chuyện Cô bé bán diêm?
Hỏi: Em cảm nhận được những gì về nội dung và nghệ thuật truyện: “Cô bé bán diêm”
5. Hướng dẫn học ở nhà
- Chuẩn bị: Học ghi nhớ, phân tích các nội dung đã học. Chuẩn bị bài Trợ từ, thán từ theo câu hỏi sách giáo khoa.
Bài trước: Cô bé bán diêm (Tiết 1) - Giáo án Ngữ Văn Lớp 8 Bài tiếp: Trợ từ, thán từ - Giáo án Ngữ Văn lớp 8