Giáo án: Từ láy - Ngữ Văn lớp 7

Hoạt động 1. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu các loại từ láy:

- Học sinh đọc bài tập sách giáo khoa

Hỏi: Những từ láy (in đậm - Sách giáo khoa) có đặc điểm âm thanh gì giống và khác nhau?

I. Các loại từ láy:

1. Bài tập:

Bài 1)

- Đăm đăm: Từ láy hoàn toàn tiếng gốc

- Mếu máo:

- Liêu xiêu

Biến âm và tạo nên sự hài hoà về vần và thanh điệu

Hỏi: Phân loại 3 từ láy trên?

Bài 2) Phân loại:

+ Láy toàn bộ: Đăm đăm

+ Láy bộ phận: Mếu máo -> Phụ âm đầu

liêu xiêu -> Vần

Hỏi: Tại sao các từ láy “bần bật”, “thăm thẳm” lại không nói được là “bật bật”, “thẳm thẳm”?

Bài 3)

- Các từ “bần bật”, “thăm thẳm” không nói được là “bật bật”, “thẳm thẳm”. Vì đó là những từ láy toàn bộ nên để cho dễ nói và nghe xuôi tai cần có sự biến đổi về âm cuối và thanh điệu.

Hỏi: Từ bài tập trên, em hãy cho biết:

- Có mấy loại từ láy?

- Thế nào là từ láy toàn bộ?

- Thế nào là từ láy bộ phận?

- Học sinh đọc ghi nhớ 1 (Sách giáo khoa Trang 32)

2. Kết luận:

- Có hai loại từ láy.

+ Từ láy tàn bộ

+ Từ láy bộ phận

-> Ghi nhớ 1- Sách giáo khoa Trang 32

Hoạt động 2. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu các loại từ láy:

Câu hỏi 1: Nghĩa của từ láy ha hả, oa oa, tích tắc, gâu gâu được tạo thành bởi đặc điểm âm thanh gì?

II. Nghĩa của từ láy:

1. Bài tập 1:

(1) ha hả, oa oa, tích tắc, gâu gâu được hình thành trên cơ sở mô phỏng âm thanh (từ tượng thanh)

Câu hỏi 2: Các từ láy trong trong những nhóm sau đây có đặc điểm gì chung về âm thanh và về nghĩa?

a. lí nhí, li ti, ti hí

b. nhấp nhô, phập phòng, bập bềnh

Giáo viên: Cho học sinh giải thích nghĩa của các từ ở ý b

CD: Khi phòng thì xẹp lúc nổi thì chìm

(a) lí nhí, li ti, ti hí: Hình thành trên cơ sở dựa vào đặc tính âm thanh của vần: -> Khuôn vần: “i”, nguyên âm có độ mở nhỏ nhất, âm lượng nhỏ nhất, biểu thị tính chất nhỏ bé.

(b) nhấp nhô, phập phồng, bập bềnh: Hình thành trên cơ sở miêu tả ý nghĩa của sự việc theo mô hình: Khi A khi B / Lúc A lúc B. (lúc nổi lên lúc tụt xuống).

Câu hỏi 3: Diễn giải các từ “mềm mại” “đo đỏ” với nghĩa của các tiếng gốc làm cơ sở cho chúng?

3) Được lặp lại phần âm đầu của tiếng gốc và mang vần âm phụ.

- Mềm mại

- Đo đỏ

-> Có nghĩa giảm nhẹ hơn so với nghĩa gốc: mềm và đỏ

Hỏi: Từ bài tập trên em rút ra được kết luận gì về nghĩa của từ láy?

- Học sinh đọc ghi nhớ 2 - Sách giáo khoa

2. Kết luận: Ghi nhớ 2 - Sách giáo khoa

Hoạt động 3. Hướng dẫn học sinh luyện tập:

- Học sinh làm việc theo nhóm bài tập 1

- Học sinh làm việc độc lập và trả lời

- Thực hiện kĩ thuật khăn phủ bàn

III. Luỵên tập:

1. Bài 1:

Đoạn đầu bài “Cuộc ….. bê” (K. Hoài)

- Các từ láy có trong bài: Bần bật, thăm thẳm, nhảy nhót, chiêm chiếp, ríu ran, nặng nề

Phân loại:

+ Từ láy toàn bộ: Thăm thẳm, chiêm chiếp, bần bật => bị biến âm

+ Từ láy bộ phận: Nức nở, lặng lẽ, tức tưởi. rực rỡ, nhảy nhót, nặng nề, ríu ran.

2. Bài 2:

- Thấp thoáng - Thâm thấp

- Nho nhỏ - Chênh chếch

- Nhức nhối - Anh ách

- Khang khác

3. Bài 3:

Cặp 1: a: nhẹ nhàng

b: nhẹ nhõm.

Cặp 2: a: xấu xa

b: xấu xí

Cặp 3: a: tan tành

b: tan tác.