Giáo án: Sài Gòn tôi yêu - Ngữ Văn lớp 7

Hoạt động 1. Hướng dẫn đọc và tìm hiểu chú thích:

- Giọng hồ hởi, vui tươi, hăm hở, sôi nổi.

Chú ý từ ngữ địa phương

* Giáo viên nêu yêu cầu đọc.

- Giáo viên đọc mẫu một đoạn văn

- Gọi học sinh đọc tiếp

- Giáo viên nhận xét

- Giáo viên lưu ý học sinh các chú thích sách giáo khoa.

I. Đọc, tìm hiểu chú thích

1. Đọc:

2. Tìm hiểu chú thích:

- Ba trăm năm

- Xá

- Bến Nghé

- Ui ui

Hoạt động 2. Hướng dẫn đọc - hiểu:

Hỏi: Văn bản thuộc kiểu văn bản nào? Thể loại nào?

Hỏi: Có thể chia văn bản này thành mấy đoạn? Nội dung?

II. Đọc- hiểu văn bản:

1. Thể loại: Tuỳ bút.

- Phương thức: Biểu cảm.

2. Bố cục: 3 phần

+ Đoạn 1: Từ đầu => tông chi họ hàng, những ấn tượng chung về Sài Gòn.

+ Đoạn 2: Từ “ở trên đất này” => “Hơn năm triệu”: Cảm nhận và bình luận về cư dân phong cách con người Sài Gòn.

+ Đoạn 3: Phần còn lại: Thấy được tình yêu của tác giả đối với Sài Gòn.

- Đọc đoạn 1

Hỏi: Hình ảnh nào diễn tả sức sống của một thành phố trẻ?

Hỏi: Tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào? Nêu tác dụng của cách sử dụng đó?

3. Phân tích

3.1. Vẻ đẹp Sài Gòn.

a. Vẻ đẹp cuộc sống và thiên nhiên Sài Gòn:

- Sài Gòn cứ trẻ hoài ….. đổi thịt

+ So sánh: Sài Gòn trẻ như cây tơ

+ Tính từ: Nõn nà

+ Thành ngữ: Thay da đổi thịt

-> Tác dụng: Cách gợi cảm sức trẻ của Sài Gòn. Thể hiện cái nhìn tin yêu của tác giả đối với Sài Gòn.

Hỏi: Khí hậu Sài Gòn được gợi tả như thế nào?

- Khí hậu Sài Gòn

+ Nhiều nắng: Nắng sớm ngọt ngào

+ Nhiều mưa bất chợt: Những cây mưa

+ Nhiều gió thổi buổi chiều: Chiều lộng gió

- Trời u u buồn bã -> trong vắt thuỷ tinh.

- Sáng sớm -> chiều -> đêm khuya.

=> Khí hậu thay đổi nhanh

- Nhịp sống Sài Gòn:

+ Yên ả trong những đêm khuya

+ Náo động, dập dìu vào những giờ cao điểm.

Hỏi: Tác giả đã nói như thế nào về nhịp sống Sài Gòn?

=> Nhịp sống vừa thanh bình vừa náo nhiệt.

Hỏi: Câu ca dao được đưa vào trong bài có tác dụng gì?

- Câu ca dao đưa vào nhấn mạnh tình cảm của người viết: Thân ái đáng yêu.

Hỏi: Qua những chi tiết trên thể hiện điều gì trong tâm hồn tác giả?

=> Tác giả kết hợp miêu tả với biểu hiện cảm xúc để thể hiện tình yêu và sự gắn bó của mình với Sài Gòn.

Hỏi: Phong cách của con người Sài Gòn được khái quát trong những nhận xét nào?

b. Vẻ đẹp của con người Sài Gòn.

- Người Sài Gòn thân thiện, mến khách. “Sài Gòn bao … kéo đến”

Ăn nói tự nhiên, vui vẻ, dễ dãi, ít dàn dựng, tính toán, chân thành, bộc trực.

=> Cách sống cởi mở, chân thành, tốt bụng

Hỏi: Phong cách ấy tạo nên nét đẹp như thế nào của người Sài Gòn?

=> Phong cách con cháu những người đi mở đất, sống với rừng U Minh, rừng đước, rừng tràm…hoặc những người tứ chiếng giang hồ mưu sinh phiêu dạt, bám trụ vùng đất này để rồi hoà trộn với cư dân đến trước đã hun đúc nên.

Hỏi: Hãy kể ra những chi tiết nói về nét đẹp riêng của người Sài Gòn?

* Đẹp về trang phục: Nón vải, áo bà ba, quần đen rộng, giầy bố trắng, xăng đan.

* Đẹp dáng vẻ:

- Dáng đi khoẻ khoắn, mạnh dạn.

- yểu điệu, tha thướt, e thẹn

- Nụ cười thật tình, tươi tỉnh, ngây thơ.

- Cặp mắt sáng rỡ, nhí nhảnh, hóm hỉnh.

* Đẹp về xã giao:

- Gặp người lớn cúi đầu, chắp tay chào

- Gặp bạn cùng lứa: Hơi cúi và cười.

* Đẹp khi hành động vì quê hương đất nước: quật cường, không do dự, dám hi sinh để bảo vệ quê hương đất nước.

=> Con người Sài Gòn mang mẻ đẹp giản dị, khoẻ mạnh, lễ phép, tự tin nhưng rất quyến rũ và đáng yêu.

Hỏi: Nêu nhận xét suy nghĩ của em về vẻ đẹp ấy của người Sài Gòn?

Đó là vẻ đẹp truyền thống có giá trị vững bền mang sắc thái riêng.

Hỏi: Đọc đoạn cuối em liên tưởng tới văn bản nào? Của ai?

Học sinh: Hồi ký - tự truyện "Lao xao" - Duy Khán.

Hỏi: Sự nhắc lại thế giới loài chim phản ánh tâm trạng gì của tác giả? Mục đích?

3.2. Sài Gòn, thành phố hiền hoà - mảnh đất lành:

- Sự nhắc lại thế giới loài chim -> mặc cảm, nuối tiếc.

+ Lên án thói vô trách nhiệm, thói ích kỷ của một số cá nhân.

+ Tình yêu với thành phố, thiên nhiên, ý thức bảo vệ môi trường.

Hỏi: Suy nghic về nhận xét " Thành phố ít chim, nhiều người"?

-" Thành phố ít chim, nhiều người"

+ Ưu điểm: sự phát triển của thành phố Sài Gòn.

+ Dự báo khó khăn, nguy cơ phá hoại môi trường.

Hỏi: Tất cả những điều trên để đi tới khẳng định vấn đề gì?

-> Khẳng định ái tình Sài Gòn hơn 50 năm dằng dai và bền chặt với ước mơ ai cũng yêu Sài Gòn như tác giả.

Hỏi: Tình yêu Sài Gòn được tác bộc lộ trực tiếp hay gián tiếp?

=> Cả hai

Hỏi: Tình yêu đó thể hiện từ khía cạnh nào?

3.3. Tình yêu đối với Sài Gòn

- Tình yêu bộc lộ trực tiếp bằng các điệp từ “tôi yêu Sài Gòn” và “tôi yêu”

+ Tôi yêu Sài Gòn da diết

+ Tôi yêu trong nắng sớm, (…)

+ Tôi yêu thời tiết trái chứng, (…)

+ Tôi yêu cả đêm khuya (…)

+ Tôi yêu cả phố phường (…)

+ Tôi yêu cả tĩnh lặng…

+ Tôi yêu Sài Gòn và tôi yêu con người ở đây.

Hỏi: Qua các điệp từ, các khía cạnh biểu hiện của tình yêu Sài Gòn khẳng định tình yêu của tác giả với Sài Gòn là tình yêu như thế nào?

=> Điệp từ => Tình yêu mãnh liệt, da diết đối với Sài Gòn. Yêu đến độ hết lòng và mong muốn mọi người hãy đến, hãy yêu Sài Gòn như tác giả yêu.

Hoạt động 3. Hướng dẫn tổng kết:

Hỏi: Bài văn giúp em hiểu gì về cuộc sống và con người Sài Gòn?

Hỏi: Bài văn có sức truyền cảm?

- Giáo viên gọi 1 học sinh đọc mục ghi nhớ sách giáo khoa

III. Tổng kết:

1. Nội dung:

- Sài Gòn mang vẻ đẹp của một độ thị trẻ trung, hoà hợp và mến khách với những nét đẹp riêng về thiên nhiên và con người.

2. Nghệ thuật:

- Tình cảm chân thành nồng hậu

- Nghệ thuật miêu tả kết hợp với biểu cảm trực tiếp

- Sử dụng các điệp ngữ:

- Giàu hình ảnh, so sánh độc đáo.