Giáo án: Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra - Ngữ Văn lớp 7

Hoạt động 2. Tìm hiểu văn bản "Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra"

- Giáo viên hướng dẫn học sinh theo các nội dung và KĐ- Giáo viên yêu cầu học sinh đọc: Chậm rãi, ung dung, bình thản

Giải nghĩa từ mục đồng?

B. Hướng dẫn đọc thêm: Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra (Thiên Trường vãn vọng - Trần Nhân Tông)

I. Đọc và tìm hiểu chú thích:

1. Đọc

2. Tìm hiểu chú thích.

- Mục đồng:

Hỏi: Bài thơ thuộc kiểu văn bản nào, viết theo thể nào?

II. Tìm hiểu văn bản:

1. Kiểu văn bản: Biểu cảm:

- Thể loại: Thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật

- Thể loại: Thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật

Hỏi: Văn bản gồm có mấy phần? Nêu nội dung từng phần?

Hỏi: Nêu chủ đề bài thơ?

- Cảnh tượng của một vùng quê thanh bình, ấm cúng, trầm lặng mà không đìu hiu

2. Bố cục:

- Hai câu thơ đầu: Cảnh buồn chiều ở phủ Thiên Trường.

- Hai câu thơ cuối: Cảnh sắc và con người chan hoà ở các làng quê Việt Nam.

Hỏi: Hai câu thơ đầu miêu tả cảnh gì?

Hỏi. Cảnh ấy hiện lên qua những hình ảnh nào? Những hình ảnh ấy gợi không khí như thế nào về cảnh vật?

- Cảnh chiều buông xuống man mác buồn, chầm chậm trong tâm tư của vị vua trẻ tuổi, anh hùng như đã sớm hướng tâm hồn của mình về thiên nhiên thuần phác và vĩnh hằng.

3. Hướng dẫn phân tích:

a. Hai câu thơ đầu: Tả cảnh buồn chiều ở phủ Thiên Trường.

- Người ngắm cảnh là 1 vị vua.

- Đạm tự yên: Làn sương bạc, bình đạm, nhẹ lâng lâng bao bọc, lan toả xung quanh.

– Bán vô bán hữu: cảnh vật nửa như có nửa như không trong bóng chiều.

-> Gợi khung cảnh buổi chiều, yên ả, man mác của cảnh quê.

Hỏi: Hai câu thơ 3,4 miêu tả cảnh gì? Cảnh ấy có những hình ảnh nào tiêu biểu?

Hỏi: Những hình ảnh ấy gợi cho em cảm nhận gì về con người và cảnh vật?

b. Hai câu 3,4: Cảnh sắc và con người chan hoà ở các làng quê Việt Nam:

+ Tiếng sáo của trẻ chăn trâu còn văng vẳng đâu đây.

+ Từng đôi cò trắng (bạch lộ) chớp cánh, bay liệng xuống đồng (phi hạ điền) để kiếm ăn.

-> Cảnh sắc và con người chan hoà với nhau, tất cả đều bình dị, dân dã, thân thuộc, thanh bình, no đủ. Tình quê và hồn quê chan hoà, dào dạt.

-> Thấp thoáng tình cảm chân thành và ấm áp của người viết: ngắm cảnh chiều bình yên để suy tư, suy nghĩ tâm hồn cao quý.

-> Bóng dáng đất nước Đại Việt những năm cuối thế kỷ XIII: Một đất nước thanh bình, nhân dân ấm no, yên ổn.

Hỏi: Qua đó em cảm nhận được bóng dáng đất nước Đại Việt những năm cuối thế kỉ XIII như thế nào?

Hỏi: Cảm nhận của em về vua Trần Nhân Tông?

=> Bài thơ phác hoạ nên khung cảnh buổi chiều ở thôn quê đơn sơ nhưng vẫn đậm đà sắc quê, hồn quê. Điều đó chứng tỏ rằng tác giả là một vị vua có địa vị tối cao nhưng vẫn có tâm hồn thanh cao, giản dị, gắn bó máu thịt với quê hương thôn dã - một điều không dễ gì có được.

Hỏi: Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bài thơ?

4. Tổng kết:

Nội dung:

+ Cảnh chiều nơi thôn quê yên bình.

+ Sự gắn bó máu thịt với quê hương dân dã và tâm hồn nghệ sĩ của một vị vua.

- Nghệ thuật: Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, cô đọng. Sử dụng bút pháp chấm phá

III. Luyện tập