Giáo án: Câu đặc biệt - Ngữ Văn lớp 7
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức
- Học sinh nắm được khái niệm câu đặc biệt và tác dụng của câu đặc biệt.
2. Kĩ năng
- Biết cách sử dụng câu đặc biệt trong những tình huống nói viết cụ thể.
3. Thái độ
- Có ý thức gìn giữ sự trong sáng của Tiếng Việt.
II. Chuẩn bị tài liệu
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Giáo viên soạn bài, chuẩn bị tư liệu về văn bản, đọc văn bản, đọc tài liệu tham khảo, chuẩn kiến thức kĩ năng...
2. Chuẩn bị của học sinh
- Học sinh chuẩn bị bài, tư liệu liên quan đến văn bản, xem trước các bài tập.
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1. Ổn định tổ chức
- Kiểm tra sĩ số:
2. Kiểm tra đầu giờ
- Thế nào là rút gọn câu? Nêu tác dụng của câu rút gọn? Lấy ví dụ?
- Khi sử dụng câu rút gọn cần lưu ý điều gì?
3. Bài mới
- Trong giao tiếp có kiểu câu có vai trò thông báo về sự tồn tại của sự vật hiện tượng: Mưa! hay nói về tậm trạng! Buồn quá... Ngoài câu rút gọn ta còn có những dạng câu có cấu tạo đặc biệt, đó là câu đặc biệt.
| Hoạt động của giáo viên và học sinh | Kiến thức cần đạt |
|---|---|
Hoạt động 1. Hướng dẫn học sinh hình thành khái niệm - Giáo viên gọi học sinh đọc bài tập - Giáo viên hướng dẫn học sinh thảo luận theo nhóm bàn. - Đại diện các nhóm lên phát biểu ý kiến? | I. Thế nào là câu đặc biệt: 1. Bài tập: - Ôi, em Thuỷ! +Đây không phải là câu rút gọn vì không thể khôi phục được thành phần lược bỏ. -> Là câu đặc biệt vì không thể có Chủ ngữ và Vị ngữ. |
Câu hỏi: Từ bài tập trên hãy cho em hãy cho biết thế nào là câu đặc biệt? -Học sinh: Đọc ghi nhớ một sách giáo khoa | 2. Kết luận: - Ghi nhớ 1: Sách giáo khoa * Lưu ý phân biệt với câu bình thường và câu rút gọn. |
Hoạt động 2. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu tác dụng của câu đặc biệt: Học sinh: Thực hiện theo yêu cầu đề. Câu hỏi: Căn cứ vào kết quả ở bảng trên, em hãy nêu tác dụng của câu đặc biệt. - Giáo viên lấy ví dụ minh hoạ | II. Tác dụng của câu đặc biệt: 1. Bài tập: - Một đêm mùa xuân-> Xác định thời gian - Tiếng reo. Tiếng vỗ tay-> Liệt kê thông báo về sự khác của sự vật, hiện tượng - Trời ơi! -> Bộc lộ cảm xúc - Sơn! Em Sơn! Sơn ơi! Chị An ơi! -> Gọi đáp |
Giáo viên có thể đọc bài tập nhanh trong sách thiết kế và yêu cầu học sinh xác định tác dụng của các câu đặc biệt - Giáo viên gọi một học sinh đọc ghi nhớ 2 | 2. Kết luận: Ghi nhớ 2: Sách giáo khoa - Trang 29 |
Hoạt động 3. Hướng dẫn học sinh luyện tập: - Gọi học sinh đọc xác định yêu cầu bài tập Tìm câu đặc biệt - câu rút gọn | III - Luyện tập: 1. Bài1: a. Không có câu đặc biệt: - Có câu gút gọn + Có khi được…. dễ thấy + Nhưng cũng có khi…. trong hòm + Nghĩa là có ra sức…. kháng chiến. b. Câu đặc biệt: + Ba giây … bốn giây….. năm giây…lâu quá! - Không có câu rút gọn. c. Câu đặc biệt: Một hồi còi - Không có câu rút gọn d. Câu đặc biệt: Lá ơi! - Các câu rút gọn: + Hãy kể chuyện … nghe đi! + Bình thường lắm, chẳng … đâu! |
- Gọi học sinh đọc xác định yêu cầu bài tập 2 - Nêu tác dụng của các câu đặc biệt | 2. Bài 2: Tác dụng. - Các câu đặc biệt + Xác định thời gian (3 câu đầu trong bài) + Bộc lộ cảm xúc (câu 4 trong bài) + Liệt kê, thông báo về sự khác của sự vật, hoạt động (câu c) + Trả lời (câu d) - Tác dụng của các câu rút gọn a. Làm cho câu gọn hơn, tránh việc lặp từ ngữ đã xuất hiện trong câu đứng trước. + Câu 1 (d): Làm cho câu gọn hơn + Câu 2 (d): Làm cho câu gọn hơn, tránh lặp từ ngữ đã xuất hiện trong câu đứng trước. |
4. Củng cố, luyện tập
- Nêu khái niệm và tác dụng của câu đặt biệt
- Nên sử dụng câu đặc biệt như thế nào?
5. Hướng dẫn về nhà
Học thuộc 2 ghi nhớ sách giáo khoa - Ôn nội dung bài học
Hoàn thiện bài mới 3 Sách giáo khoa + làm bài tập sách bài tập
Chuẩn bị bài: Bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận.
Bài trước: Giáo án: Tinh thần yêu nước của nhân dân ta - Ngữ Văn lớp 7 Bài tiếp: Giáo án: Bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận - Ngữ Văn lớp 7