Giáo án: Ca Huế trên sông Hương ( tiếp theo ) - Ngữ Văn lớp 7

Hoạt động 1. Hướng dẫn học sinh đọc hiểu (tiếp)

Hỏi: Nêu một số đặc điểm tiêu biểu của một số làn điệu dân ca Huế?

- Bổ sung: Thể hiện dân ca Huế: có vui tươi, sôi nổi, có buồn cảm, bâng khuâng, có tiếc thương, ái oán, lời ca thong thả, trang trọng, trong sáng, gợi lên tình người, tình đất nước….

II. Đọc- hiểu văn bản: ( tiếp)

b) Đặc điểm nổi bật của một số làn điệu dân ca Huế:

- Các điệu lí, hò:

+ Gửi gắm ý tình trọn vẹn.

+ Sử dụng từ ngữ địa phương nhuần nhuyễn và phổ biến, ngôn ngữ thể hiện tài ba, phong phú, có điệu hò buồn bã, có điệu nô nức, nồng hậu…diễn đạt lòng khát khao, chờ mong. Hoài vọng thiết tha của tâm hồn Huế.

- Các bản đàn đánh đơn hay song tấu, hoà tấu…du dương, trầm bổng, réo rắt, lúc khoan, lúc nhặt làm nên tiết tấu xao động tận đáy hồn người

- Các khúc điệu Nam:

+ Buồn man mác, thương cảm, bi ai, vương vấn…

+ Có khi lại không buồn, không vui...

+ Có khi sôi nổi, vui tươi, có khi buồn cảm, bâng khuâng, có tiếc thương ai oán...

- Thể điệu ca Huế:

+ Lời ca thong thả, trang trọng, trong sáng, gợi lên tình người, tình đất nước trai hiền, gái lịch....

+ Khiến cho không gian dường như lắng đọng, thời gian như ngừng trôi.

c. Nghệ thuật biểu diễn, cách hát, cách chơi

- Ca nhi và ca công rất trẻ.

+ Nam mặc áo dài the, quần thụng, khăn xếp

+ Nữ mặc áo dài, khắn đóng duyên dáng

Hỏi: Khi biểu diễn các ca nhi, ca công ăn mặc như thế nào? Biểu diễn ra sao?

*Ca nhi:

+ Cất lên những khúc điệu Nam

+ Tiếng đàn hoà cùng tiếng hát réo rắt, du dương, bay bổng, vương vấn đêm trăng khuya, trên mênh mông dòng sông thơ mộng.

- Nhạc công: Sử dụng các ngón đàn trau chuốt, ngón nhấn, vả, mổ, day, bấm, chớp, búng, ngón phi, rãi. Hàng loạt các động từ chuyên môn tả cách chơi đàn

Hỏi: Cách thưởng thức ca Huế có gì độc đáo?

d. Cảnh - tình trong một đêm nghe ca Huế trên dòng Hương Giang.

- Cảnh đêm trăng trên sông Hương thơ mộng và đẹp.

- Nghe và nhìn trực tiếp các ca công, ca nhi ngồi. đứng trên thuyền rồng biểu diễn.

Hỏi: Cảnh tình trong đêm nghe ca Huế trên sông Hương Giang đã được tác giả viết, kể, miêu tả chi tiết, cụ thể như thế nào?

Hỏi: Ca Huế có nguồn gốc từ đâu?

e. Nguồn gốc ca Huế:

- Ca Huế có nguốn gốc từ ca nhạc dân gian => các làn điệu dân ca Huế và Nam – Bắc + Một dải miền Trung.

- Ca nhạc cung đình: Sử dụng trong các buổi lễ tết tôn nghiêm quý phái, trang trọng và uy nghi.

Hỏi: Nó có gì đặc sắc?

-> Ca Huế mang màu sắc tao nhã, lịch thiệp, sang trọng và rất duyên dáng.

-> Thưởng thức ca Huế là thú ăn chơi sành điệu của người dân cố đô và là một nét sinh hoạt văn hoá rất tao nhã, lịch sự.

-> Ca Huế xứng đáng là niềm tự hào của xứ Huế nói riêng, của văn hoá cổ truyền Việt Nam nói chung.

- Học sinh đọc phần ghi nhớ sách giáo khoa

4. Tổng kết: Ghi nhớ sách giáo khoa