Soạn bài: Thuật ngữ - trang 87 sgk Ngữ văn 9 Tập 1
Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ, thường được dùng trong các văn bản khoa học, công nghệ.
Thuật ngữ là gì?Câu 1 (trang 87 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Cách giải thích thứ 1: Đặc điểm bên ngoài của sự vật hình thành trên cơ sở kinh nghiệm có tính chất cảm tính.
Cách giải thích thứ 2: Giải thích thể hiện được các đặc tính bên trong của sự vật, được cấu tạo từ yếu tố nào, quan hệ giữa các yếu tố đó ra sao.
Cách giải thích thứ 2: Giải thích nghĩa của từ ngữ dựa trên các căn cứ khoa học. Nếu không có kiến thức liên quan đến chuyên môn thì không thể hiểu được.
Câu 2 (trang 88 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
a. Các định nghĩa in đậm trên:
- Thạch nhũ: địa lý.
- Bazơ: hoá học.
- Ẩn dụ: ngữ văn.
- Phân số thập phân: toán học.
Chủ yếu dùng trong các văn bản khoa học, kỹ thuật, công nghệ.
b.
Đôi khi những định nghĩa đó được dùng trong các văn bản khác: bản tin, phóng sự, bài bình luận trên báo chí…
Thuật ngữ là gì?Câu 1 (trang 88 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Những thuật ngữ này không có cách giải thích nào khác.
Câu 2 (trang 88 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
a) Từ MUỐI trong một định nghĩa hoá học là thuật ngữ, không có tính biểu cảm.
b) Từ MUỐI trong câu ca dao có sắc thái biểu cảm: chỉ những vất vả, gian truân mà con người phải nếm trải trong cuộc đời.
Luyện tậpCâu 1 (trang 89 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
(1): Lực (Vật lý)
(2): Xâm thực (Địa lý)
(3): Hiện tượng hóa học (Hóa học)
(4): Di chỉ (Lịch sử).
(5): Thụ phấn (Sinh học).
(6): Lưu lượng (Địa lí).
(7): Trọng lực (Địa lý)
(8): Khí áp (Địa lý)
(9): Đơn chất (Hóa học)
(10): Thị tộc phụ hệ (Lịch sử)
(11): Đường trung trực (Toán học).
Câu 2 (trang 90 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Điểm tựa là một thuật ngữ trong vật lý nhưng trong văn bản trên nó không phải là thuật ngữ, nó có nghĩa là chỗ dựa chính (ẩn dụ).
Câu 3 (trang 90 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Từ “HỖN HỢP” trong các câu được dùng:
a. Thuật ngữ
b. Từ ngữ thông thường.
- Đặt câu với từ hỗn hợp theo nghĩa thông thường:
"Dùng hỗn hợp phân chuồng và phân hóa học thì tốt hơn dùng riêng rẽ"
Câu 4 (trang 90 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Định nghĩa “CÁ”:
- Thuật ngữ: CÁ là động vật sống ở dưới nước, thở bằng mang, bơi bằng đuôi và vây.
- Theo cách hiểu thông thường: cá là động vật sống dưới nước, cho nên cá voi, cá heo (thở bằng phổi, thuộc lớp thú), cá mực (ngành thân mềm, không có xương sống) cũng thuộc loài cá.
Câu 5 (trang 90 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Thuật ngữ “THỊ TRƯỜNG” trong kinh tế học đồng âm với thuật ngữ “THỊ TRƯỜNG” trong Vật lí nhưng không vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ - một khái niệm vì nó thuộc hai ngành khoa học khác nhau, chúng thuộc về hai hệ thống thuật ngữ khác nhau.
Bản 2/ Soạn bài: Thuật ngữ (siêu ngắn)I, Thuật ngữ là gì?
Câu 1 (trang 87 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Cách giải thích thứ nhất ai cũng hiểu được.
Cách giải thích thứ hai nếu ai không có kiến thức về hóa học thì sẽ rất khó hiểu
Câu 2 (trang 88 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
a, Môn Địa lí, Hóa học, Ngữ văn, Toán
b, Những từ được in đậm chủ yếu được dùng cho văn bản khoa học
II, Đặc điểm của thuật ngữCâu 1 (trang 88 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Các thuật ngữ ở trên chỉ có một nghĩa, không có nghĩa nào khác
Câu 2 (trang 88 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Ví dụ b: MUỐI mang sắc thái biểu cảm. Nó ẩn dụ cho sự gắn bó, đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau
Luyện tậpCâu 1 (trang 89 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Những từ cần điền theo thứ tự: Lực, Xâm thực, Hiện tượng hóa học, Trường từ vựng, Di chỉ, Thụ phấn, Lưu lượng, Trọng lực, Khí áp, Đơn chất, Thị tộc phụ hệ, Đường trung trực
Câu 2 (trang 90 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
- Điểm tựa ở đây không được dùng như một thuật ngữ của Vật lí
- Nó có ý nghĩa là nơi gửi gắm niềm tin và hi vọng của tác giả, của nhân dân trong sự nghiệp giải phóng dân tộc
Câu 3 (trang 90 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
- Trường hợp a hỗn hợp được dùng như thuật ngữ. Trường hợp b “hỗn hợp” được dùng theo nghĩa thông thường
- Thức ăn gia súc hỗn hợp
Câu 4 (trang 90 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
- Định nghĩa từ “CÁ”: Cá là động vật có xương sống, ở dưới nước, bơi bằng vây, thở bằng mang
- Khi chúng ta gọi “cá voi, cá heo” đấy là dựa trên đặc điểm sống dưới nước của chúng mà gọi
Câu 5 (trang 90 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Hai thuật ngữ “THỊ TRƯỜNG” không vi phạm nguyên tắc “một thuật ngữ - một khái niệm” vì đây là hai từ dùng trong hai lĩnh vực khoa học khác nhau. Đây đơn giản chỉ là hiện tượng đồng âm khác nghĩa.
Bài trước: Soạn bài: Cảnh ngày xuân - trang 86 sgk Ngữ văn 9 Tập 1 Bài tiếp: Soạn bài: Miêu tả trong văn bản tự sự - trang 91 sgk Ngữ văn 9 Tập 1