Trang chủ > Lớp 9 > Soạn Văn 9 (cực ngắn) > Soạn bài: Những ngôi sao xa xôi - Lê Minh Khuê (trang 121 sgk Ngữ văn 9 Tập 2)

Soạn bài: Những ngôi sao xa xôi - Lê Minh Khuê (trang 121 sgk Ngữ văn 9 Tập 2)

Bản 1/ Soạn bài: Những ngôi sao xa xôi (siêu ngắn)

Bố cục

- Phần 1 (từ đầu... ngôi sao trên mũ): Cuộc sống và hoàn cảnh chiến đấu của ba nữ thanh niên xung phong.

- Phần 2 (tiếp... chị Thao bảo): Nho bị thương, hai chị em lo lắng chăm sóc.

- Phần 3 (còn lại): Sự lạc quan, niềm vui trước cơn mưa đá đột ngột.

Nội dung bài học

Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của nhà văn Lê Minh Khuê, tác giả đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 121 sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

- Truyện được trần thuật ở ngôi thứ nhất từ Phương Định - nhân vật chính. Ngôi kể tạo điểm nhìn phù hợp dễ dàng tái hiện hiện thực khốc liệt của chiến tranh và biểu hiện đời sống nội tâm của các nhân vật một cách chân thực.

Câu 2 (trang 121 sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

Thao Phương Định Nho
Nét chung Tinh thần trách nhiệm cao, anh dũng, gan dạ, bình tĩnh, có lòng yêu nước tha thiết, có tình đồng đội đồng chí gắn bó keo sơn, lạc quan, yêu đời, hồn nhiên.
Nét riêng Là tổ trưởng, từng trải, nhút nhát, mềm yếu nhưng quyết đoán, hay chép lời bài hát, tỉa lông mày nhỏ như cái tăm, áo lót nào cũng thêu chỉ màu, cô sợ máu và sợ vắt. Là cô gái Hà Nội, nhạy cảm và hồn nhiên, thích mơ mộng, hay hát, hay sống với những kỉ niệm của tuổi thiếu nữ vô tư về gia đình và thành phố. Là em út trong tổ: xinh xắn, tính nết trẻ con, thích ăn kẹo, có dáng vẻ bé nhỏ, nhẹ nhàng và rất rắn rỏi, bản lĩnh.

Câu 3 (trang 121 sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

Tâm lí nhân vật Phương Định:

- Nhân vật tự quan sát và đánh giá mình ở đầu truyện: nhạy cảm, thường quan tâm đến hình thức (tự đánh giá mình là một cô gái khá), biết mình nhiều người để ý, thấy tự hào nhưng không vồn vã mà tỏ ra kín đáo, kiêu kì.

- Trong một lần phá bom ở cuối truyện: dũng cảm, có trách nhiệm, có lòng tự trọng, tình đồng đội (chăm sóc cho Nho).

- Cảm xúc trước trận mưa đá cuối truyện: hồn nhiên, mơ mộng, lạc quan.

Câu 4 (trang 121 sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

- Về ngôn ngữ, ngôn ngữ trần thuật giản dị, nữ tính, mang khẩu khí của nhân vật xưng “tôi” – Phương Định. Người kể chuyện còn thêm vào những suy nghĩ, những bình luận. Nhịp điệu câu chuyện khi khẩn trương, căng thẳng, khi chậm rãi, sâu lắng

Câu 5 (trang 121 sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

Thế hệ trẻ trong thời kháng chiến chống Mĩ là những người sẵn sàng làm nhiệm vụ. Họ là người chiến sĩ theo tiếng gọi của Tổ quốc và lòng yêu nước nồng nàn nên họ sẵn sàng xông pha vào mặt trận. Họ rất anh dũng, gan dạ, có tình đồng đội thắm thiết và luôn hồn nhiên, yêu đời.

Luyện tập

Câu 1 (trang 122 sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

Một số bài thơ, đoạn thơ hay viết về thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mĩ như:

+ Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật),

+ Bầu trời vuông (Nguyễn Duy),

+ Khoảng trời – hố bom (Lâm Thị Mỹ Dạ),

+ Gửi em cô thanh niên xung phong (Phạm Tiến Duật),

+ Nghe chim kể chuyện trên đồi chốt (Hoàng Nhuận Cầm)...

Câu 2 (trang 122 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nhân vật Phương Định

Đoạn văn tham khảo:

Nhân vật Phương Định trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi là một nữ chiến sĩ mang vẻ đẹp và phẩm chất tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong giai đoạn kháng chiến chống Mĩ: anh dũng, can đảm và hồn nhiên. Phương Định cùng Nho, Thao thuộc tổ trinh sát mặt đường. Họ sống trên một cao điểm của một vùng trọng điểm trên tuyế đường Trường Sơn. Nhiệm vụ của các cô gái đòi hỏi sự dũng cảm và tinh thần trách nhiệm cao. Qua lời giới thiệu của bản thân, Phương Định là một cô gái Hà Nội. Cô vào chiến trường đã ba năm. Về ngoại hình, cô là một cô gái khá, hai bím tóc dày, tương đối mềm. Cô có một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn và có đôi mắt nhìn xa xăm. Cô biết mình được nhiều người nhất là các anh lính để ý và có thiện cảm. Điều đó làm cho cô thấy vui và tự hào. Trong Phương Định hội tụ nhiều phẩm chất anh hùng. Thứ nhất cô là người có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Tuy phá bom là một công việc nguy hiểm nhưng cô luôn hoàn thành một cách xuất sắc. Thứ hai, cô là một người gan dạ, dũng cảm, bình tĩnh. Đặc biệt trong một lần phá bom, ban đầu cô thấy rất căng thẳng, hồi hộp nhưng với lòng tự trọng của mình cô đã bình tĩnh phá được bom. Không những vậy, Phương Định còn là một cô gái hồn nhiên, có tâm hồn lạc quan, yêu đời và có tình đồng đội thân thiết. Trong một lần Nho bị thương, cô chăm sóc Nho và hiểu rõ tâm trạng lo lắng của chị Thao. Khi cơn mưa đá ập đến cô vô cùng thích thú và nhớ về kỉ niệm thành phố mộng mơ.

Bản 2/ Soạn bài: Những ngôi sao xa xôi (siêu ngắn)

Bố cục

- Phần 1: từ đầu... ngôi sao trên mũ: Phương Định kể về cuộc sống bản thân và tổ trinh sát mặt đường của cô.

- Phần 2: tiếp... chị Thao bảo: Trong một lần phá bom, Nho bị thương, hai chị em lo lắng chăm sóc.

- Phần 3: còn lại: Niềm vui của ba người trước cơn mưa rào đột ngột

Tóm tắt

Truyện kể về ba nữ thanh niên xung phong tổ trinh sát mặt đường: Phương Định, Nho, chị Thao. Công việc của họ là đo khối lượng đất đá càn san lấp, đánh dấu vị trí bom và phá bom. Mặc dù công việc rất nguy hiểm nhưng họ vẫn làm với trách nhiệm cao cả và với một niềm say mê. Sau những lúc phá bom nguy hiểm và căng thẳng, họ trở lại cuộc sống hồn nhiên, mộng mơ, yêu đời và lạc quan trong hang đất tối tăm, ẩm ướt. Nho bị thương trong một lần phá bom và nhận được sự quan tâm chăm sóc của Phương Định và chị Thao.

Soạn bài

Câu 1 (trang 121 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):

- Tóm tăt nội dung truyện: Truyện kể về ba nữ thanh niên xung phong tổ trinh sát mặt đường: Phương Định, Nho, chị Thao. Công việc của họ là đo khối lượng đất đá càn san lấp, đánh dấu vị trí bom và phá bom. Mặc dù công việc rất nguy hiểm nhưng họ vẫn làm với trách nhiệm cao cả và với một niềm say mê. Sau những lúc phá bom nguy hiểm và căng thẳng, họ trở lại cuộc sống hồn nhiên, mộng mơ, yêu đời và lạc quan trong hang đất tối tăm, ẩm ướt. Nho bị thương trong một lần phá bom và nhận được sự quan tâm chăm sóc của Phương Định và chị Thao.

- Truyện được trần thuật từ nhân vật Phương Định, một cô gái trong tổ trinh sát

- Nhân vật người kể chuyện này có vai trò tường thuật chi tiết, chân thực những khó khăn, nguy hiểm và tình đồng đội sự lạc quan của những cô gái phá bom.

Câu 2 (trang 121 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):

- Nét chung của ba cô gái: còn trẻ, nhưng đã biết gánh lấy trách nhiệm, yêu nước và sẵn sàng hi sinh bản thân mình vì cách mạng. Họ là những cô gái dũng cảm, sống giản dị, lạc quan, hồn nhiên.

- Nét riêng:

+ Phương Định: cô gái Hà Nội, nhạy cảm và hồn nhiên, thích mơ mộng, say mê ca hát.

+ Nho: ngây thơ, nhưng hết sức gan dạ, dù bị thương cũng không kêu la, không muốn đồng đội lo lắng cho mình.

+ Chị Thao: tổ trưởng, từng trải, cương quyết, táo bạo, bình tĩnh trong công việc, chị sợ máu, yêu thích ca hát mặc dù chị hát không hay.

Câu 3 (trang 121 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Tâm lí nhân vật Phương Định:

- Ở đầu truyện: là một cô gái khá, “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”, yêu thích bản thân mình, “không săn sóc, vồn vã” khi được các anh pháo thủ và lái xe hỏi thăm.

- Trong một lần phá bom ở cuối truyện: làm việc cẩn thận, tỉ mỉ, có trách nhiệm. Có nghĩ đến cái chết nhưng nó mờ nhạt không cụ thể bằng việc liệu mìn có nổ không, bom có nổ không. Bằng mọi cách phải làm được cho bom nổ. Hết lòng chăm sóc cho Nho khi cô bị thương. Không dám rơi một giọt nước mắt vì cho rằng như thế là tự nhục mạ.

- Cảm xúc trước trận mưa đá cuối truyện: hồn nhiên, vui thích cuống cuồng như trẻ con, nhớ về những kỷ niệm ở thành phố, về mẹ, những ngôi sao.

Câu 4 (trang 121 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):

- Ngôn ngữ kể chuyện giản dị, chân thật, gần với khẩu ngữ

- Nghệ thuật miêu tả tâm lí sâu sắc

- Lựa chọn ngôi kể phù hợp

- Cách kể xen kẽ đoạn hồi ức với đoạn tả cảnh chiến đấu tạo ra những dư âm cho câu chuyện

Câu 5 (trang 121 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):

Tuổi trẻ Việt Nam trong kháng chiến Mĩ là những con người dũng cảm, sẵn sàng đương đầu với khó khăn thử thách, thậm chí là hi sinh tính mạng để phục vụ Tổ quốc. Họ còn là những cong người giàu tình yêu thương trước cuộc đời, luôn lạc quan, biết cách làm giàu có tinh thần của mình trước bom đạn của chiến tranh. Đặc biệt họ là những người chiến sĩ biết đoàn kết, tương trợ và yêu thương lẫn nhau.

Luyện tập

Câu 1 (trang 122 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):

Một số bài thơ, đoạn thơ hay viết về thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mĩ:

Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật), Đồng chí (Chính Hữu), Khoảng trời – hố bom (Lâm Thị Mỹ Dạ), Gửi em cô thanh niên xung phong (Phạm Tiến Duật), Cô gái mở đường (Xuân Giao),...

Câu 2 (trang 122 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):

Nhân vật Phương Định trong truyện là một cô gái Hà Nội trẻ trung, hồn nhiên và đầy mơ mộng. Nhưng không vì thế mà cô trở nên yếu đuối. Cô thật gan dạ khi coi cái chết thật lờ mờ, thoáng qua khi hằng ngày cô luôn phải đối diện với tử thần. Công việc của cô nguy hiểm là vậy nhưng cô vẫn không dám nhận mình là người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất. Tình cảm của cô dành cho những người đồng đội của mình thật đẹp, thật cảm động. Cô hết lòng chăm sóc cho Nho, quan tâm đến mọi người một cách tỉ mỉ và hiểu nhau thông qua ánh mắt mà không cần lời nói.