Trang chủ > Lớp 9 > Soạn Văn 9 (cực ngắn) > Soạn bài: Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí - trang 35 sgk Ngữ văn 9 Tập 2

Soạn bài: Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí - trang 35 sgk Ngữ văn 9 Tập 2

Bản 1/ Soạn bài: Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí (siêu ngắn)

Kiến thức cơ bản

- Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí là bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống,... của con người.

- Yêu cầu về nội dung của bài nghị luận này phải làm sáng tỏ các vấn đề tư tưởng, đạo lí bằng cách giải thích, chứng minh, so sánh, đối chiếu, phân tích,... để chỉ ra chỗ đúng chỗ sai của một tư tưởng nào đó, nhằm khẳng định tư tưởng của người viết.

- Về hình thức, bài viết phải có bố cục ba phần: có luận điểm đúng đắn, lời văn chính xác, sinh động.

I. Tìm hiểu bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.

Câu hỏi (trang 35 sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

a. Văn bản trên bàn về giá trị của tri thức và vai trò của những người trí thức.

b. Bố cục văn bản gồm 3 phần

- Phần 1 (từ đầu đến “tư tưởng ấy”) – Mở bài, giới thiệu vấn đề.

- Phần 2 (tiếp theo đến “xuất khẩu gạo trên thế giới”) – Thân bài, nêu lên sức mạnh của tri thức nói chung và tri thức với cách mạng.

- Phần 3 (còn lại) – Kết bài, khái quát về tri thức với nước ta.

c. Các câu văn mang luận điểm chính của bài:

- Tri thức là sức mạnh.

- Ai có tri thức thì người ấy có sức mạnh.

- Tri thức đúng là sức mạnh.

- …người có tri thức thâm hậu có thể làm được những việc mà nhiều người khác không làm nổi.

- Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng.

- …cần phải có biết bao nhà trí thức tài năng trên mọi lĩnh vực!

d. Bài văn chủ yếu sử dụng phép lập luận chứng minh và phân tích.

e.

- Nghị luận về sự việc, hiện tượng đời sống là từ sự việc, hiện tượng, lập luận, khái quát và nêu lên những vấn đề tư tưởng, đạo lí đời sống.

- Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí: giải thích, chứng minh, bình luận làm sáng tỏ một vấn đề tư tưởng, đạo đức, lối sống.

Luyện tập

Câu hỏi (trang 37 sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

a. Văn bản thời gian là vàng là bài nghị luận về tư tưởng, đạo lí.

b, Văn bản nghị luận về giá trị của thời gian. Các luận điểm chính:

- Thời gian là sự sống.

- Thời gian là thắng lợi.

- Thời gian là tiền.

- Thời gian là tri thức.

c, Phép lập luận phân tích và chứng minh

Các luận điểm trình bày theo lối diễn dịch. Tất cả đều làm rõ luận điểm chính: Thời gian là vàng. Các dẫn chứng đều cụ thể với từng khía cạnh. Vì vậy người đọc thấy rằng quả đúng thời gian là vàng, phải biết quý trọng thời gian.

Bản 2/ Soạn bài: Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí (siêu ngắn)

I. Tìm hiểu bài nghị luận về một tư tưởng đạo lí

a. Bài văn bàn về vấn đề giá trị của tri thức khoa học và vai trò của người trí thức trong sự phát triển đời sống xã hội.

b. Có thể chia văn bản trên thành 3 phần:

- Phần mở bài (đoạn mở đầu): Nêu vấn đề cần bàn luận

- Phần thân bài (hai đoạn tiếp): Chứng minh tri thức là sức mạnh

- Phần kết bài (đoạn còn lại): Phê phán những người chưa biết quý trọng tri thức và sử dụng tri thức không đúng mục đích.

- Các phần có mối quan hệ chặt chẽ: nêu vấn đề => lập luận chứng minh vấn đề => mở rộng vấn đề cần bàn luận

c. Các câu mang luận điểm:

- Các câu trong đoạn mở bài.

- "Tri thức đúng là sức mạnh"; "Rõ ràng người có tri thức thâm hậu có thể làm được những việc mà nhiều người khác không làm nổi. ";

- "Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng. ";

- Tri thức có sức mạnh to lớn như thế nhưng đáng tiếc là còn không ít người chưa biết quý trọng tri thức. "

- "Họ không biết rằng.... trên mọi lĩnh vực! ".

Các luận điểm được trình bày rõ ràng, thuyết phục, thể hiện được luận điểm chung: Tri thức là sức mạnh và vai trò của tri thức trong đời sống xã hội.

d. Văn bản chủ yếu sử dụng phép lập luận chứng minh là chủ yếu. Phép lập luận này đã giúp người đọc nhận thức được vai trò của trí thức và người trí thức đối với sự tiến bộ của xã hội

e.

- Bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng cuộc sống: Xuất phát từ thực tế đời sống để nêu nhận xét

- Bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đao lí: Bằng cách giải thích, chứng minh, so sánh, đối chiếu, phân tích… làm sáng tỏ, một vấn đề tư tưởng, đạo lí, chỉ ra chỗ đúng (hay chỗ sai) của nó, nhằm thuyết phục người đọc, người nghe.

II. Luyện tập

a. Văn bản Thời gian là vàng thuộc loại bài nghị luận về một tư tưởng, đạo lí.

b. Văn bản nghị luận về giá trị của thời gian. Giá trị của thời gian được làm rõ qua các luận điểm:

- Thời gian là sự sống

- Thời gian là thắng lợi

- Thời gian là tiền

- Thời gian là tri thức

c. Trong văn bản Thời gian là vàng, người viết sử dụng phép lập luận phân tích và chứng minh. Cách lập luận ấy có sức thuyết phục vì giản dị, dễ hiểu.