Trang chủ > Lớp 9 > Soạn Văn 9 (cực ngắn) > Soạn bài: Chiếc lược ngà - Nguyễn Quang Sáng (trang 202 sgk Ngữ văn 9 Tập 1)

Soạn bài: Chiếc lược ngà - Nguyễn Quang Sáng (trang 202 sgk Ngữ văn 9 Tập 1)

Bản 1/ Soạn bài: Chiếc lược ngà (siêu ngắn)

Bố cục của bài gồm 3 phần

- Phần 1 (từ đầu đến “chị cũng không muốn bắt nó về”): Ông Sáu trở về thăm nhà trong ba ngày nghỉ phép nhưng bé Thu không nhận ông là ba.

- Phần 2 (tiếp theo đến “vừa nói vừa từ từ tuột xuống”): Bé Thu nhận ra ba và cuộc chia tay của hai cha con.

- Phần 3 (đoạn còn lại): Ông Sáu hi sinh ở chiến trường và chuyện chiếc lược ngà.

Nội dung bài học

Truyện ngắn Chiếc lược ngà thể hiện tình cảm cha con cảm động và sâu nặng trong hoàn cảnh, éo le, khắc nghiệt của chiến tranh

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 202 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Cốt truyện: Sau tám năm xa nhà, ông Sáu được trở về thăm gia đình nhưng bé Thu - con gái ông không nhận ra ông là bố, đến khi nhận ra thì ông Sáu phải vào chiến trường. Ở khu căn cứ, ông Sáu dồn hết tình cảm làm cây lược tặng con. Lúc sắp hy sinh, ông chỉ kịp trao lại cho đồng đội chiếc lược nhờ chuyển cho con gái.

- Tình huống truyện: 2 tình huống thể hiện sâu sắc tình cảm cha con ông Sáu.

+ Tình huống 1: Cuộc gặp gỡ của hai cha con sau 8 năm, con không nhận cha, khi con nhận ra thì cha phải đi.

+ Tình huống 2: Ở khu căn cứ, người cha dồn hết tình cảm làm cây lược tặng con. Lúc sắp hy sinh, ông chỉ kịp trao đồng đội chiếc lược nhờ chuyển cho con gái.

Ở Tình huống 1 bộc lộ tình cảm mãnh liệt của Thu với cha.

Ở Tình huống 2 bộc lộ tình cảm sâu sắc của cha với con.

Câu 2 (trang 202 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

Diễn biến tâm lí, hành động của bé Thu trong lần gặp cha cuối cùng:

+ Trước khi nhận ra cha: Bé Thu ngơ ngác, sợ hãi, tròn mắt, lạnh lùng nhìn như người xa lạ, bướng bỉnh, ương ngạnh.

+ Khi nhận ra cha: trằn trọc suy nghĩ khi nghe bà giải thích về vết sẹo. Sáng hôm sau, ôm ba, hôn ba và không cho ba đi.

- Tính cách bé Thu: yêu ghét rạch ròi, dứt khoát, mạnh mẽ, tâm hồn thơ ngây.

- Nghệ thuật miêu tả tâm lí: tinh tế, sắc sảo. Tác giả rất am hiểu tâm lý trẻ em, yêu mến, trân trọng những tình cảm trẻ thơ.

Câu 3 (trang 202 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Tình cảm sâu đậm của ông Sáu đối với con: Nôn nóng gặp mặt con, khát khao được nghe tiếng con gọi “Ba ơi! ”, làm chiếc lược ngà tặng con.

- Nét đẹp trong tâm hồn của người cán bộ cách mạng: vừa là người chiến sỹ anh dũng, kiên cường vừa là một người cha giàu lòng yêu thương con.

Câu 4 (trang 202 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Ngôi kể: Ngôi thứ nhất qua lời kể của nhân vật “tôi” – ông Ba, người bạn thân chiến đấu của ông Sáu.

- Tác dụng: Tạo tính khách quan, chân thực. Đồng thời tạo giọng điệu thủ thỉ, tâm tình, gần gũi.

Luyện tập

Câu 1 (trang 203 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

Khi chưa nhận ra cha, bé Thu lạnh lùng, xa lánh. Khi nhận ra cha thì tình cảm cha con mãnh liệt, trào dâng. Điều đó thể hiện sự yêu ghét rạch ròi, tâm hồn ngây thơ của một đứa trẻ tám tuổi rất mực yêu người cha trong ảnh của mình.

Câu 2 (trang 203 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

Theo lời hồi tưởng của bé Thu:

Vì cha tôi đi kháng chiến nên mãi đến khi tôi lên tám tuổi, tôi mới có dịp gặp lại cha. Vết thẹo dài trên mặt ba khiến tôi không nhận cha, xa lánh và ương bướng. Đến lúc tôi nhận ra cha, thì cũng là lúc cha phải đi ra chiến trường. Tại khu căn cứ, cha tôi dồn hết tình cảm yêu quý, nhớ thương để làm chiếc lược bằng ngà voi dành tặng tôi. Trong một trận càn của giặc, cha tôi đã hy sinh. Trước lúc nhắm mắt cha chỉ còn kịp trao cây lược cho người bạn để gửi cho tôi. Giá như không có chiến tranh thì tôi đã có nhiều giây phút hạnh phúc bên cha rồi.

Bản 2/ Soạn bài: Chiếc lược ngà (siêu ngắn)

Bố cục

- Phần 1 (từ đầu đến "chị cũng không muốn bắt nó về"): Ông Sáu trở về thăm nhà trong ba ngày nghỉ phép nhưng bé Thu không nhận ông là ba.

- Phần 2 (tiếp theo đến "vừa nói vừa từ từ tuột xuống"): Bé Thu nhận ra ba và cuộc chia tay của hai cha con.

- Phần 3 (đoạn còn lại): Ông Sáu hi sinh ở chiến trường và chuyện chiếc lược ngà.

Tóm tắt

Ông Sáu là một cán bộ kháng chiến, xa nhà nhiều năm. Trong một dịp được nghỉ phép về thăm nhà ông mới có dịp gặp được con gái mình. Bé Thu không nhận ông là cha vì nó cảm thấy xa lạ. Đến khi nhận ra, tình cha con thức dậy mãnh liệt trong em thì cũng là lúc ông Sáu phải ra đi. Ở khu căn cứ, ông dồn hết nỗi nhớ thương và tình yêu con vào việc làm một chiếc lược bằng ngà để tặng cho con. Trong một trận càn của địch, ông Sáu đã hi sinh, ông chỉ kịp đưa cây lược ngà cho người bạn đem về trao lại cho bé Thu.

Câu 1 (trang 202 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):

- Tóm tắt: Ông Sáu là một cán bộ kháng chiến, xa nhà nhiều năm. Trong một dịp được nghỉ phép về thăm nhà ông mới có dịp gặp con gái bé bỏng của mình. Bé Thu không nhận ông là cha vì thấy xa lạ. Đến khi nhận ra người cha và tình cha con thức dậy mãnh liệt trong em thì cũng là lúc ông Sáu phải ra đi. Ở khu căn cứ, ông dồn nỗi nhớ thương và tình yêu con vào việc làm một chiếc lược bằng ngà để tặng cho con. Trong một trận càn của địch, ông Sáu đã hi sinh, ông chỉ kịp đưa cây lược ngà cho người bạn đem về trao lại cho bé Thu.

- Tình huống truyện thể hiện tình cảm cha con của ông Sáu

+ Tình huống 1: Anh Sáu được về phép 3 ngày nhưng bé Thu không nhận anh Sáu là cha

+ Tình huống 2: Trước lúc trở lại chiến khu, bé Thu đã nhận ra cha thì hai cha con phải chia tay

+ Tình huống 3: Anh Sáu ở chiến khu làm chiếc lược ngà tặng con và anh đã hi sinh

Câu 2 (trang 202 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):

Diễn biến tâm trạng của bé Thu trong 2 ngày đầu

- Khi nghe thấy anh Sáu gọi “Ba đây con”, bé Thu giật mình gọi "mẹ"

- Mặc kệ những cử chỉ âu yếm của anh Sáu, bé Thu bướng bỉnh, thờ ơ, lạnh lùng, khó hiểu.

- Khi bị dọa dánh, bắt buộc phải gọi thì nó nói trống không

- Khi bị anh Sáu đánh thì nó nhặt cái trứng cá vào bát, lặng lẽ bỏ sang bên bà ngoại

Diễn biến tâm trạng của bé Thu trong buổi chia tay

- Con bé như bị bỏ rơi, đứng nép vào góc nhà

- Nhìn ba với vẻ nghĩ ngợi sâu xa

- Bỗng nó kêu thét lên tiếng “ba”. Nó xô tới, chạy như một con sóc, nó dang hai tay ôm chặt lấy cổ ba nó. Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai, và hôn cả vết thẹo dài trên má ba nó. Nó dang cả hai chân ôm chặt lấy ba nó

- Nó không cho ba nó đi, muốn ba nó ở nhà

Qua đó ta thấy Thu là một cô bé có tính cách sâu sắc, mạnh mẽ, dứt khoát, rạch ròi, quyết liệt. Ở bé có những tính cách rất cứng cỏi đến ương ngạnh nhưng vẫn hồn nhiên, ngây thơ và yêu thương ba hết mực

Câu 3 (trang 202 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):

Tình cảm yêu thương con của ông Sáu

- Mong ngóng được trở về với con

- Ngạc nhiên, hụt hẫng buồn khi thấy đứa con sợ hãi, bỏ chạy không nhận ra mình

- Tìm mọi cách để làm thân, vỗ về, mong con gọi một tiếng ba

- Không nén được tức giận đã đánh mắng con

- Đau khổ bất lực khi muốn ôm con trước khi đi mà sợ con phản kháng

- Sung sướng cảm động khi con gái kêu to tiếng ba

- Chăm chút từng tí một để khắc chiếc lược ngà

- Trao chiếc lược ngà cho người bạn trước khi chết

Qua đó, ta thấy anh Sáu không chỉ là một người chiến sĩ có trách nhiệm mà còn là một người cha yêu thương con vô bờ bến

Câu 4 (trang 202 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):

- Truyện được kể theo lời trần thuật của nhân vật “tôi” – Bạn anh Sáu

- Cách chọn vai kể như vậy giúp cho câu chuyện được diễn ra một cách khách quan, toàn cảnh

Luyện tập

Câu 1 (trang 203 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Thái độ và hành động của bé Thu trái ngược nhau nhưng vẫn nhất quán trong tính cách của nhân vật là vì: Bé Thu vẫn luôn hết mực yêu thương ba của mình. Nhưng vì ông Sáu có một vết thẹo dài trên má trông rất dữ tợn, không giống với hình ảnh của ba trong ảnh nên bé Thu đã không nhận ra ba. Khi được nghe lời giải thích của bà, bé Thu dồn hết tình cảm của mình để cất lên tiếng “ba”

Câu 2 (trang 203 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Buổi sáng cuối cùng ba tôi còn ở nhà, tôi theo ngoại về nhà. Nhà tôi sáng hôm ấy rất đông họ hàng nội ngoại. Ba tôi bận bịu tiếp khách, tôi đứng nép vào góc nhà, tựa cửa và nhìn mọi người đang vây quanh ba tôi. Sau khi được bà giả thích, tôi biết người đàn ông ấy chính là ba tôi. Tôi muốn chạy lại phía ba, gọi ba nhưng lại ngại ngùng và xấu hổ. Đến khi ba tôi đến chào tôi một cách đầy nuối tiếc, tôi mới giật mình nhận ra, hôm nay có thể là ngày cuối cùng tôi được gặp ba. Tôi sợ hãi, nỗi nhớ ba không thể kìm nén được nữa, thét lên "Ba... a... a... ba! ". Tôi ôm cổ ba, vừa khóc vừa nói không muốn cho ba đi. Tôi hôn cả vết thẹo dài bên má ba tôi. Ba tôi một tay ôm tôi, một tay rút khăn lau nước mắt, rồi hôn lên tóc tôi và bảo "Ba đi rồi ba về với con". Tôi vẫn không thể, không muốn chấp nhận sự chia li này. Tôi biết ba tôi đang mang trong mình trách nhiệm cao cả với Tổ quốc điều đó càng làm tôi hối hận về những hành động của mình trước kia. Tôi mếu máo nói với ba “Ba về! Ba mua cho con một cây lược nga nghe ba! ”. Tôi không muốn cây lược, tôi chỉ mong ba tôi có thể trở về. Cây lược chỉ là một vật làm tin giữa tôi và ba.