Soạn bài: Cố hương - Lỗ Tấn (trang 218 sgk Ngữ văn 9 Tập 1)
Bản 1/ Soạn bài: Cố hương (siêu ngắn)
Bố cục của bài được chia làm 3 phần
- Phần 1. Từ đầu đến “đang làm ăn sinh sống”: nhân vật “tôi” trên đường về quê.
- Phần 2. Tiếp đến “sạch trơn như quét”: những ngày “tôi” ở quê.
- Phần 3. Còn lại: “Tôi” trên đường rời xa quê.
Nội dung bài học
Thông qua việc thuật lại chuyến về quê lần cuối cùng của nhân vật “tôi”, những rung cảm của “tôi” trước sự thay đổi của làng quê, đặc biệt là của Nhuận Thổ, Lỗ Tấn đã phê phán xã hội phong kiến, lễ giáo phong kiến, đặt ra vấn đề con đường đi của nông dân và của toàn xã hội để mọi người suy ngẫm.
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 218 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
(Bố cục của bài được trình bày bên trên)
Câu 2 (trang 218 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
- Trong truyện có tất cả 6nhân vật: Người mẹ, nhân vật tôi, cháu Hoàng, Nhuận Thổ, thím Hai Phương, Thủy Sinh.
- Nhân vật tôi và nhân vật Nhuận Thổ là nhân vật chính
- Nhân vật trung tâm là nhân vật tôi vì vừa là người kể, vừa thể hiện những suy ngẫm của tác giả, có quan hệ với cả hệ thống nhân vật.
Câu 3 (trang 218 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
- Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật để làm nổi bật sự thay đổi của nhân vật Nhuận Thổ đó là "hồi ức" và "đối chiếu" - làm nổi bật sự thay đổi về diện mạo tinh thần và làng quê.
- Sự thay đổi của Nhuận Thổ: Từ một cậu bé nhanh nhẹn, thông minh, tiểu anh hùng –trở thành cố nông xơ xác, đông con. Diện mạo đổi thay đột ngột.
- Sự thay đối của con người và cảnh vật của làng tác giả có nói đến sự sa sút về kinh tế, tình cảnh đói nghèo của dân do nạn áp bức, tham nhũng nặng nề
- Tác giả thể hiện thái độ thất vọng buồn bã, suy tư, trăn trở trước sự thay đổi của con người và cảnh vật và khao khát một sự thay đổi, khát khao tới xã hội tốt đẹp.
Câu 4 (trang 218 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
- Đoạn a: Chủ yếu dùng phương thức tự sự làm nổi bật quan hệ gắn bó giữa hai người bạn thời thơ ấu.
- Đoạn b: Chủ yếu miêu tả kết hợp với hồi ức và đối chiếu làm nổi bật sự thay đổi về mặt ngoại hình của Nhuận Thổ qua đó thấy được tình cảnh khốn khổ của Nhuận Thổ.
- Đoạn c: Chủ yếu lập luận, tác giả thể hiện những suy nghĩ của mình về xã hội bấy giờ.
Luyện tập
Câu 1 (trang 219 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Học thuộc một đoạn văn mà em yêu thích.
Câu 2 (trang 219 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
| Sự thay đổi ở nhân vật Nhuận Thổ |
||
Nhuận Thổ lúc còn nhỏ |
Nhuận Thổ lúc đứng tuổi |
|
Hình dáng |
Nước da bánh mật, khuôn mặt tròn trĩnh, cổ đeo vòng bạc sáng, bàn tay hồng hào, mập mạp |
Cao gấp hai trước, da vàng sạm, mặt tròn, có những nếp răn sâu hoắm, bàn tay nặng nề, nứt nẻ như vỏ thông, đội mũ lông chiên rách... |
Động tác |
Tay lăm lăm cầm chiếc đinh ba, cố sức đâm theo một con tra. |
Môi mấp máy, không ra tiếng, người co rúm, dáng điệu cung kính. |
Giọng nói |
Dứt khoát, rõ ràng |
Môi mấp máy không ra tiếng |
Thái độ đối với “tôi” |
Thân thiết |
Xa cách, cung kính |
Tính cách |
Hồn nhiên, lanh lợi, tháo vát, biết nhiều chuyện |
Khúm núm, khép nép, trầm ngâm |
Bản 2/ Soạn bài: Cố hương (siêu ngắn)
Bố cục 3 phần
- Phần 1 (từ đầu đến "đang làm ăn sinh sống"): Suy nghĩ của nhân vật tôi trên đường về quê.
- Phần 2 (tiếp theo đến "xấu tốt đều mang đi sạch trơn như quét"): Những ngày nhân vật tôi ở quê và đau xót trước sự thay đổi của quê cũ, người cũ.
- Phần 3 (đoạn còn lại): Suy nghĩ của nhân vật tôi trên đường xa quê, quay trở lại nơi đang sinh sống.
Tóm tắt nội dung chính của truyện
Cố hương là câu chuyện về chuyến hành hương của nhân vật tôi sau hơn hai mươi năm xa quê chuyển đi nơi khác làm ăn sinh sống. Sau ngần ấy thời gian trở về quê, nhân vật tôi đau xót nhận ra sự thay đổi theo chiều hướng xấu của quê hương, của những người đồng hương cũ, đặc biệt là người bạn thân thuở nhỏ tên Nhuận Thổ. Nhân vật tôi buồn bã rời quê hương với niềm hi vọng cho một tương lai tươi sáng hơn ở nơi đây.
Câu 1 (trang 218 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
- Phần 1 (từ đầu đến "đang làm ăn sinh sống"): Suy nghĩ của nhân vật tôi trên đường về quê.
- Phần 2 (tiếp theo đến "xấu tốt đều mang đi sạch trơn như quét"): Những ngày nhân vật tôi ở quê và đau xót trước sự thay đổi của quê cũ, người cũ.
- Phần 3 (đoạn còn lại): Suy nghĩ của nhân vật tôi trên đường xa quê, quay trở lại nơi đang sinh sống.
Câu 2 (trang 218 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
- Trong truyện có 2 nhân vật chính đó là: Nhân vật tôi (tác giả) và nhân vật Nhuận Thổ
- Nhân vật Nhuận Thổ là nhân vật trung tâm vì đây là nhân vật thể hiện rõ nhất sự thay đổi của làng quê đã ảnh hưởng đến đời sống con người như thế nào.
Câu 3 (trang 218 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
- Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật so sánh đối chiếu để làm rõ sự thay đổi ở nhân vật Nhuận Thổ
- Ngoài sự thay đổi của Nhuận Thổ tác giả còn miêu tả sự thay đổi về cảnh vật quê hương, sự sa sút về kinh tế, sự thay đổi trong tính cách của con người chị Hai Dương bán đậu phụ cạnh cửa ngày xưa. Sự thay đổi trong mối quan hệ giữa tác giả với Nhuận Thổ
- Qua đó thể hiện tình cảm chua xót, tiếc nuối trước những giá trị của quê hương đã bị mất đi, đồng thời phê phán xã hội phong kiến đã làm thay đổi những bản chất tốt đẹp của con người
Câu 4 (trang 218 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
- Tác giả muốn làm nổi bật mối quan hệ gắn bó giữa mình với Nhuận Thổ thời thơ ấu, và sự thay đổi của Nhuận Thổ sau hơn 20 năm gặp lại.
- Đoạn a, b chủ yếu sử dụng phương thức tự sự. Ngoài tự sự ra tác giả còn sử dụng phương thức miêu tả. Sự kết hợp giữa hai phương thức này tạo ra sự so sánh đối chiếu để người đọc nhận ra được sự thay đổi của Nhuận Thổ
- Đoạn c chủ yếu sử dụng phương thức nghị luận. Thông qua đó tác giả đặt ra vấn đề con đường đi của nông dân.
Luyện tập