Từ tượng hình, từ tượng thanh (trang 50 Soạn văn 8)

I Đặc điểm, công dụng

Câu hỏi:

a, Trong các từ in đậm trên, những từ nào là từ gợi hình ảnh, trạng thái, dáng vẻ của sự vật, những từ nào tả âm thanh của con người, của tự nhiên?

b, Những từ gợi tả dáng vẻ, hình ảnh, trạng thái hoặc mô phỏng âm thanh như trên có tác dụng như thế nào trong văn miêu tả và tự sự.

a, Các từ in đậm ở trên, từ gợi dáng vẻ, hình ảnh, trạng thái của sự vật gồm: xồng xộc, món mém, xộc xệch, sòng sọc, rũ rượi, vật vã

Những từ miêu tả âm thanh của con người, tự nhiên: hu hu, ư ử.

b, Những từ ngữ gợi tả âm thanh, dáng vẻ, trạng thái như trên có tác dụng gợi lên hình ảnh cụ thể, sinh động tạo giá trị biểu cảm cao.

Luyện tập

Bài 1:

Từ tượng thanh, từ tượng hình trong những câu dưới đây (trích từ tác phẩm Tắt đèn Ngô Tất Tố)

- Từ tượng thanh: nham nhảm, bịch, bốp, soàn soạt

- Từ tượng hình: lẻo khẻo, rón rén, chỏng quèo

Bài 2:

5 từ tượng hình tả dáng đi của con người: lom khom, lon ton, thoăn thoắt, lù đù, chập chững…

Bài 3:

Theo từ điển tiếng Việt của Hoàng Phê chủ biên:

- Ha hả: gợi tả tiếng khoái chí, cười to, thỏa mãn

- Hì hì: mô phỏng tiếng cười âm thanh nhỏ, phát ra đằng mũi, thể hiện sự thích thú, có vẻ nhỏ nhẹ, hiền lành

- Hô hố: mô phỏng tiếng thô lỗ, cười to, khó nghe, khiến người khác cảm thấy khó chiu

- Hơ hớ: mô phỏng tiếng cười thoải mái, tự nhiên, không cần giữ ý

Bài 4:

- Mưa xuân lắc rắc trên những đám cỏ non.

- Nước mắt nó rơi lã chã khi phải nghỉ học.

- Con đường ven sườn núi khúc khuỷu, quanh co.

- Mặt bố lấm tấm mồ hôi sau những giờ làm việc vất vả.

- Bác đồng hồ tích tắc suốt ngày đêm.

- Xế chiều trên cánh đồng, bầy vịt lạch bạch kéo nhau về chuồng.

Bài 5:

Những bài thơ sử dụng từ tượng hình, từ tượng thanh:

- Bài thơ "Lượm"

Chú bé loắt choắt

Cái xắc xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh

- Bài thơ "Nhạc rừng"

Cúc cu! Cúc cu! Chim rừng ca trong nắng

Im nghe! Im nghe! Ve rừng kêu liên miên

Rừng hát gió lay trên cành biếc

Lao xao! Rì rào! Dòng suối uốn quanh làn nước trôi trong xanh

Róc rách! Róc rách nước luồn qua khóm trúc

Lá rơi! Lá rơi! Xoay tròn nước cuốn trôi….