Muốn làm thằng cuội (trang 156 Soạn văn 8)
Thể loại
Thất ngôn bát cú Đường luật
Bố cục
+ Hai câu đề: cuộc sống chốn trần gian thật nhàm chán, buồn tẻ
+ Hai câu thực: tác giả tưởng tượng nơi tươi đẹp
+ Hai câu luận: Ước mơ thoát li khỏi thực tại
+ Hai câu kết: Viễn cảnh một cuộc sống tươi đẹp và hạnh phúc
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
Tiếng than và nỗi lòng tâm sự của nhà thơ Tản Đà với chị Hằng vì tâm trạng đang chán cõi trần thế;
+ Sống dưới chế độ xã hội thực dân phong kiến bất nhân, tàn tác
+ Mang trong mình nỗi nhục mất nước, nỗi buồn vì bản thân lâm vào cảnh bế tắc, long đong, lận đận
+ Tản Đà vốn là người lãng mạn, phóng túng không bằng lòng với cuộc sống tù túng đó.
+ Bản thân ông không đủ sức để thay đổi thực tại đầy bi kịch.
=> Lời giãi bày của người đang lạc lõng trước thời cuộc, luôn bất bình với thực tại buồn tẻ, nhàm chán.
Câu 2:
- Từ "ngông" được hiểu:
+ Những việc làm lớn lao, vượt trội hơn so với những người bình thường
+ Chơi trội, dám làm những gì trái lẽ thường, không sợ bị người đời chê cười, thái độ phóng khoáng và xem thường khuôn phép.
- Cái "ngông" của nhà thơ Tản Đà trong ước muốn được làm thằng Cuội:
+ Muốn thoát li khỏi trần thế buồn chán, xấu xa để được đến cõi mộng
+ Xưng hô một cách suồng sã với chị Hằng, muốn được chị Hằng xem là bạn
+ Cách lên trời, lên trăng đã bộc lộ chất "ngông" của Tản Đà: muốn chị Hằng ghì cành đa xuống để leo lên.
+ Câu 3 là sự ướm hỏi thì câu 4 lTản Đà lại tự tin về bản thân, khi lên đến cung quế sẽ làm cho chị Hằng bớt buồn tủi, bớt lẻ loi.
=> Tản Đà là một hồn thơ "ngông" giữa cái đên và cái tỉnh, giữa cõi mơ và cõi thực đã thể hiện cá tính, thái độ sống của ông trước chế độ xã hội đầy bất công, ô trọc. Phía sau cái "ngông" của nhà thơ Tản Đà là nhân cách hơn người.
Câu 3:
- Câu thơ cuối bài là sự kết hợp một cách hoàn hảo giữa cái "ngông" và sự lãng mạn của nhà thơ Tản Đà. Câu thơ đã phản ánh khao khát được thoát li khỏi thế tục để giữ thiên lương.
- Cái "cười" ở đây của nhà thơ Tản Đà có chứa đựng nhiều ý nghĩa
+ Cười thể hiện niềm vui khi được thỏa mãn mơ ước lên cõi mộng tưởng
+ Cười vì nhà thơ đã nhận thấy thế gian ông từ bỏ vẫn là thế tục tầm thường, đầy buồn chán
+ Cười thể hiện sự giễu cợt, mỉa mai khi Tản Đà đang ở vị trí cao hơn cõi trần ông đang sống.
Câu 4:
- Yếu tố làm nên sức hấp dẫn của bài thơ nằm ở:
+ Trí tưởng tượng phong phú, sáng tạo, bay bổng của tác giả
+ Cảm xúc dồi dào, ngòi bút phóng khoáng đã dựng nên một cuộc trò chuyện tưởng tượng hấp dẫn, lý thú.
+ Thái độ sống "ngông" của nhà thơ Tản Đà đã tạo ra giọng điệu ngang tàng khác thường
+ Có những điều mới mẻ khi thể hiện cái "tôi"- khác với thơ Đường cổ điển.
Luyện tập
Bài 1:
- Luật thơ Đường, các cặp câu 3- 4 và 5- 6 yêu cầu bắt buộc phải đối nhau. Trong bài câu 3- 4 bắt buộc đối nhau
+ Về hình ảnh: cành đa - cung quế
+ Về hành động: nhắc - nhắc
+ Đối về ý tứ: đề nghị - thăm dò
Câu 5- 6 đối về ý: tủi- vui, bầu bạn- gió mây
Phép đối trong 4 câu thơ trên cho cảm giác nhẹ nhàng, ý vị, đã làm nổi bật được ước muốn được thoát li khỏi nơi thế tục nhàm chán.
Bài 2:
- Bài Qua Đèo Ngang của nhà thơ bà Huyện Thanh Quan:
+ Ngôn ngữ: sử dụng lối chơi chữ từ đồng âm, nhiều từ tượng hình và từ láy
+ Giọng điệu: trang nhã, trầm buồn tạo nên nét buồn bâng khuâng
- Bài thơ Muốn làm thằng Cuội của Tản Đà
+ Ngôn ngữ: bình dị, gần gũi với lời ăn tiếng nói đời thường.
+ Giọng điệu: trữ tình, nhẹ nhàng, pha chút ngông nghênh, hóm hỉnh
Nội dung chính:
Bài thơ nói lên tâm sự của một người luôn có mơ ước được thoát li khỏi xã hội tầm thường, tẻ nhạt với ôm mộng tưởng lên cung trăng để làm bạn với chị Hằng.