Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh (trang 35 sgk Ngữ văn 8 tập 2)
1. Bài viết cung cấp thông tin cho người đọc:
+ Lịch sử hình thành của hồ Hoàn Kiếm (ban đầu chỉ là một nhánh của sông Hồng)
+ Hồ có nhiều tên gọi khác nhau sau khi trải qua chiều dài lịch sử.
+ Lịch sử và kiến trúc của ngôi đền Ngọc Sơn
+ Bên cạnh đó là các danh lam thắng cảnh như Tháp Rùa, Đài Nghiên, Tháp Bút.
2. Muốn viết bài về các danh lam thắng cảnh cần chú ý:
+ Cần phải có sự quan sát và trải nghiệm thực tế
+ Tìm hiểu kiến thức về danh lam thắng cảnh thông qua sách vở, lịch sử, các tích truyện dân gian hay truyền thống văn hóa của nơi đó.
→ Kết hợp hai nguồn kiến thức trên để xây dựng một bài viết chân thực, sinh động và có chiều sâu.
3. Muốn có kiến thức về danh lam thắng cảnh:
- Đến tận nơi để trực tiếp tham quan, tìm hiểu, nghe hướng dẫn viên giới thiệu, tự quan sát và ghi chép tỉ mỉ
- Tìm các tài liệu liên quan tới danh lam thắng cảnh đó để đọc.
- Khảo sát, tìm hiểu các thông tin từ những người đã sinh sống lâu năm ở gần khu danh lam thắng cảnh đó.
4. Bố cục của bài viết về đền Ngọc Sơn và Hồ Hoàn Kiếm không thể chia bố cục thành ba phần thông thường mà:
+ Giới thiệu về đền hồ Hoàn Kiếm, đền Ngọc Sơn và kết thúc bằng sự liên hệ đến các danh lam khác.
+ Phần giới thiệu về đền Ngọc Sơn cần trình bày không cần theo trình tự nhất định: Tháp Rùa → đền → các công trình địa danh bên ngoài khác.
5. Phương pháp thuyết minh sử dụng ở đây: phân tích, liệt kê.
II. Luyện tập
Bài 1:
Bố cục bài giới thiệu về hồ Hoàn Kiếm:
- Mở bài: Giới thiệu khái quát về hai thắng cảnh là hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn.
- Thân bài:
+ Giới thiệu chi tiết về hồ Hoàn Kiếm
+ Giới thiệu chi tiết về đền Ngọc Sơn
- Kết bài: Giới thiệu về các địa danh hay công trình kiến trúc xung quanh hồ Hoàn Kiếm
Bài 2:
- Có thể sắp xếp lại trình tự giới thiệu về bài viết như sau:
+ Giới thiệu chung về 2 thắng cảnh là đền Ngọc Sơn và hồ Hoàn Kiếm
+ Giới thiệu về hồ Hoàn Kiếm:
+ Lịch sử của hồ
+ Diện tích của hồ
+ Đặc điểm màu nước của hồ
+ Cảnh vật xung quanh hồ
- Giới thiệu về ngôi đền Ngọc Sơn:
+ Vị trí của ngôi đền Ngọc Sơn
+ Lịch sử của đền Ngọc Sơn
+ Quang cảnh của đền
- Giới thiệu về Tháp Rùa:
+ Vị trí Tháp Rùa
+ Lịch sử hình thành của Tháp Rùa
+ Cảnh thiên nhiên đặc sắc xung quanh Tháp Rùa
Bài 3:
Khi viết lại bố cục bài này, cần phải chọn những chi tiết tiêu biểu để làm nổi bật giá trị lịch sử và giá trị văn hóa của di tích, thắng cảnh:
- Thông tin chi tiết về lịch sử hình thành hồ:
+ Là một nhánh cũ của dòng sông Hồng, hồ đã có đến vài nghìn năm tuổi.
+ Trước đó có hồ có tên là hồ Lục Thủy
+ Đến thế kỉ XV mới có tên Hoàn Kiếm, gắn với sự tích vua Lê Lợi trả lại gươm thần.
+ Cuối cùng là gọi tên hồ là Thủy Quân
- Chi tiết về lịch sử hình thành ngôi đền Ngọc Sơn
+ Từng là Điếu Đài- là nơi vua chúa tới câu cá
+ Thời chúa Trịnh Giang dựng cung Khánh Thụy ở đảo Ngọc thì nơi đây được làm nơi hóng gió.
+ Đền có 3 nếp
- Chi tiết về lịch sử hình thành nên Tháp Rùa:
+ Từ thờ Phật chuyển thành nơi thờ Đức Thánh Trần và thánh Văn Xương
+ Nguyễn Siêu đã sửa sang lại và tạc lên thân tháp 3 chữ Tả Thanh Thiên
- Cảnh hiện nay:
+ Bờ Hồ là nơi vui chơi, đi dạo, hội họp, tổ chức các sự kiện văn hóa, văn nghệ.
Bài 4:
- Câu thơ người nước ngoài gọi Hồ Gươm là chiếc lẵng hoa xinh đẹp nổi bật giữa lòng Hà Nội nên được đưa vào phần đầu tiên của đoạn văn giới thiệu về Hồ Gươm.
- Cũng có thể đặt câu thơ nước ngoài đó ởđoạn cuối phần giới thiệu về Hồ Gươm trước khi chuyển sang đoạn giới thiệu về ngôi đền Ngọc Sơn.
Bài trước: Câu cầu khiến (trang 32 sgk Ngữ văn 8 tập 2) Bài tiếp: Ôn tập về văn bản thuyết minh (trang 35 Ngữ văn 8 tập 2)