Tôi đi học (trang 9 Soạn văn 8)
Bố cục:
Gồm 3 phần:
- Phần 1: từ đầu… trên ngọn núi: Tâm trạng háo hức về một kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên.
- Phần 2: tiếp theo đến… tôi cũng lấy làm lạ: Khung cảnh sân trường làng Mĩ Lí vào ngày khai trường.
- Phần 3: phần còn lại: Cảm xúc nhân vật "tôi" khi bước chân vào lớp.
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
- Những điều đã gợi lên trong lòng nhân vật "tôi" những kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên: thời tiết cuối mùa thu, sân trường có nhiều lá rụng, trên bầu trời có những đám mây bàng bạc
- Kỉ niệm được tả lại theo trật tự thời gian:
+ Từ thời điểm hiện tại hồi tưởng về quá khứ: tiết trời mùa thu, hình ảnh em nhỏ cắp sách tới trường
+ Dòng hồi tưởng của nhân vật "tôi" về con đường từ nhà đến trường
+ Cảm giác của nhân vật "tôi" khi nhìn quan sát ngôi trường trong ngày khai giảng
+ Nhân vật "tôi" cảm thấy hồi hộp khi vào chỗ ngồi của mình trong giờ học đầu tiên.
Câu 2:
- Những chi tiết, hình ảnh đã chứng tỏ cảm giác bỡ ngỡ, tâm trạng hồi hộp của nhân vật tôi:
+ Con đường, cảnh vật quen thuộc bỗng nhiên trở nên xa lạ, nhân vật "tôi"cảm thấy có nhiều sự thay đổi trong lòng mình.
+ trong chiếc áo vải dù đến cảm giác thấy mình đứng đắn, trang trọng
+ Muốn được "thử sức" mình khi cầm sách vở, bút thước để trở thành "người thạo"
+ Choáng ngợp trước cảnh sân trường Mĩ Lí đông đúc người, ai nấy đều vui tươi, sáng sủa.
+ Cảm thấy lo sợ vẩn vơ khi ngồi dưới mái trường bé nhỏ
+ giật mình lúng túng khi nghe thấy thầy gọi tên mình
+ cảm thấy sợ lúc sắp phải rời xa bàn tay mẹ
+ bước vào chỗ ngồi với tâm trạng vừa ngỡ ngàng vừa hào hứng
Câu 3:
- Thái độ, cử chỉ của ông đốc:
+ nhìn học trò với ánh mắt hiền từ, căn dặn một cách nhẹ nhàng
+ nhẫn nại chờ đợi và giàu lòng yêu mến trẻ
- Thầy giáo trẻ mỉm cười, niềm nở chào đón học sinh vào lớp
- Các bậc phụ huynh chuẩn bị hành trang đến trường cho con, đưa con đến trường, lưu luyến khi con bước vào lớp.
=> Tất cả người lớn đều dành sự cho thế hệ trẻ những sự chăm sóc, quan tâm và yêu thương đặc biệt.
Câu 4:
- Hình ảnh so sánh: " Tôi làm sao có thể quên được cảm giác trong sáng ấy đã nảy nở trong lòng tôi … giữa bầu trời mùa thu quang đãng" -> những cảm nhận hồn nhiên, trong sáng trong ngày đầu tiên đi học.
- "ý nghĩ ấy đã thoáng qua trong tâm trí tôi nhẹ nhàng như một đám mây lướt ngang" -> ý thức về sự tự lập, trưởng thành thoáng xuất hiện
- " Trước mắt tôi là sân trường làng Mĩ Lí trông vừa oai nghiêm vừa xinh xắn… đình làng Hòa Ấp" -> cảm nhận một cách rõ ràng vẻ đẹp, sự oai nghiêm của sân trường
- " Họ giống như những con chim con đứng bên ngoài tổ…còn ngập ngừng và e sợ" -> sự non nớt, sự ngỡ ngàng, và cả những khao khát được vươn xa của những bạn học sinh.
- " họ thèm vụng và thầm ao ước… phải rụt rè trong cảnh sân trường lạ lẫm" -> ước muốn được trưởng thành và cứng cáp.
Câu 5:
- Đặc sắc nghệ thuật:
+ Truyện kể hồi kí với theo trình tự thời gian và cảm xúc của nhân vật " tôi" đã khiến câu truyện toát lên sự tự nhiên, trong sáng.
+ Những hình ảnh nhân hóa, so sánh đầy thi vị
+ Giọng văn trong sán, nhẹ nhàng đã diễn tả trọn vẹn cảm xúc chân thật của một đứa trẻ khi lần đầu tiên bước chân vào ngôi trường tiểu học.
+ Chạm tới lòng người đọc bằng chính những cảm xúc chân thật của bất kì ai trong ngày đầu tiên đi học.
- Sức hút của truyện từ:
+ tình huống truyện rất hấp dẫn
+ cảm xúc chân thật, trong sáng của nhân vật
+ hình ảnh gần gũi, đẹp đẽ
Luyện tập
Bài 1:
- Nhân vật "tôi" xúc động, bồi hồi trước sự biến đổi của cảnh vật thiên nhiên -> những kỉ niệm đẹp, sâu đậm về ngày đầu tiên đi học đã sống lại trong lòng nhân vật "tôi" một cách hết sức tự nhiên.
- Ý nghĩ muốn được thử sức mình cầm bút thước, sách vở -> ý thức về sự trưởng thành và tự lập
- thấy ngôi trường mới vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như đình làng mình -> sự so sánh hết sức thú vị, ngộ nghĩnh, độc đáo.
- vui vẻ và ấm áp trước sự chào đón của thầy cô, bịn rịn lưu luyến khi chia tay mẹ -> những cảm xúc, cử chỉ tự nhiên nhất của nhân vật "tôi".
Bài 2:
- Văn kể chuyện: cần xác định các chi tiết, các sự việc chính
- Ấn tượng về buổi khai giảng đầu tiên:
+ Cảm xúc trước hôm diễn ra lễ khai giảng
+ Chọn hình ảnh về cảnh vật đặc sắc nhất, tiêu biểu nhất về con đường đến trường, bạn bè, ngôi trường… để tả, kể
+ Nhìn thấy những người bạn mới, thầy cô mới, trường lớp mới xuất hiện cảm giác: hồi hộp, vui vẻ, háo hức….
+ Cảm xúc khi rời xa bố mẹ để vào lớp học cùng bạn bè.
- Giọng kể chân thành, tự nhiên, sự việc được kể theo trình tự thời gian.
- Có thể so sánh cảm xúc buổi tựu trường đầu tiên với những buổi tựu trường sau đó.
Nội dung chính: Tôi đi học là dòng hồi tưởng của nhân vật "tôi" về ngày đầu tựu trường. Truyện ngắn này gần như là một tự truyện, vừa nhẹ nhàng vừa man mác vừa ngọt ngào với những dư vị cảm xúc sâu lắng trong ngày đầu tựu trường.