Cô bé bán diêm (trang 68 Soạn văn 8)
Bố cục
Chia thành 3 phần:
- Phần 1: từ đầu… cứng đờ ra: Hoàn cảnh vô cùng đáng thương của cô bé bán diêm
- Phần 2: tiếp theo đến… chầu Thượng đế: Những lần quẹt diêm và những mơ ước giản dị của cô bé hiện ra
- Phần 3: còn lại: Cái chết của cô bé bán diêm và thái độ của người qua đường.
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
Văn bản chia làm 3 phần:
- Phần 1; (từ đầu … cứng đờ ra): Hoàn cảnh đáng thương của cô bé bán diêm
- Phần 2: (tiếp theo … chầu Thượng đế): những lần quẹt diêm và điều ước của em bé
- Phần 3: (còn lại): Cái chết của em bé và thái độ của người qua đường.
Căn cứ vào số lần quẹt diêm của cô bé để xác định các đoạn nhỏ.
+ Ba lần quẹt đầu tiên là ước mơ về đồ chơi, thức ăn, lò sưởi hiện ra.
+ Lần thứ 4, người bà thân yêu hiện lên hiền hậu
+ lần thứ 5 cô bé quẹt hết số diêm còn lại trong hộp để muốn nhìn thấy hình ảnh người bà lâu hơn.
Câu 2:
- Hoàn cảnh của cô bé bán diêm:
+ Gia cảnh nghèo khó, mồ côi mẹ, bà ngoại qua đời
+ Sống với người bố hay chửi rủa, mắng nhiếc, đánh đập trên căn gác nhỏ sát mái nhà
- Hình ảnh cô bé bán diêm:
+ Chân đất, đầu trần, bụng đói, dò dẫm tìm đường
+ Cả ngày không bán được bao diêm nào
- Thời gian: đêm giao thừa
- Không gian: trên đường phố lạnh lẽo, mọi nhà đã lên đèn sáng rực
+ trong phố mùi ngỗng quay sực nức
- Những hình ảnh đối lập đã khắc họa nỗi thống khổ của cô bé:
+ Ngôi nhà xinh đẹp, nơi em sinh sống có cây thường xuân quấn quanh > < gác sát mái gió lùa vào lạnh lẽo
+ Phố xá mùi ngỗng quay sực nức > < em bé bụng đói, đói rét
= > hình ảnh đối lập nhằm làm nổi bật lên tình cảnh đáng thương, tội nghiệp, khổ cực của cô bé, tội nghiệp hơn nữa chính là cô bé bị mồ côi mẹ và bà đã qua đời, em phải sống với người bố hay quát mắng và bạo lực.
Câu 3:
- Mơ ước của cô bé bán diêm hiện ra một cách hợp lý với thực tế:
+ Muốn được ăn no và được sưởi ấm: ngỗng quay, lò sưởi
+ Khao khát được cả gia đình sum họp bên cây thông No-el
+ Muốn được sống vui vẻ bên người bà hiền hậu
+ Cảnh hai bà cháu cùng bay lên trời: thoát khỏi những khổ cực và đau buồn
- Mộng tưởng gắn liền với thực tế: ngỗng quay, lò sưởi, cây thông
- Mộng tưởng vẫn chỉ là mộng tưởng: gặp lại người bà của mình
= > Những mộng tưởng của cô bé bán diêm cũng chính là điều mà bất kì đứa trẻ nào cùng cảnh ngộ mong muốn: muốn được ấm no, hạnh phúc bên những người thân yêu.
Câu 4:
Cảm nghĩ về cô bé bán diêm:
- Cô bé có hoàn cảnh rất tội nghiệp, đáng thương:
+ Sống trong hoàn cảnh thiếu thốn cả về vật chất lẫn tinh thần
+ Phải bươn chải để kiếm sống từ khi còn rất nhỏ.
- Ước mơ của em rất thực tế, hồn nhiên và giản dị:
+ Mơ được no ấm, sum họp bên gia đình
+ Muốn được hồn nhiên vui chơi đúng với lứa tuổi của em
- Em bé tội nghiệp đã chết đói và chết rét ngoài đường
Đoạn kết truyện:
- Cảnh tượng cô bé bán diêm chết vì rét nhưng miệng em vẫn mỉm cười- đây là sự tưởng tượng của tác giả với mục đích làm giảm bớt sự đau thương.
- Cái chết lúc này chính là sự cứu rỗi- hai bà cháu cùng bay về trời.
- Cái kết vừa có phần bi thương, vừa mang màu sắc cổ tích (phản ánh khát vọng, ước mơ được hạnh phúc, ấm no của con người)