Tính thống nhất về chủ đề của văn bản (trang 12 Soạn văn 8)
I. Chủ đề của văn bản
Hãy đọc lại văn bản “Tôi đi học” của tác giả Thanh Tịnh và trả lời các câu hỏi
Câu 1:
Tác giả đã nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc trong ngày đầu tiên đến trường của bản thân mình. Sự hồi tưởng đó gợi lên các kỉ niệm đẹp, với tâm trạng nao nức khôn nguôi về con đường đến trường, trường làng Mĩ Lí, lớp học, ông đốc, thầy cô giáo mới, bạn mới.
Câu 2
Chủ đề văn bản: Những kỉ niệm sâu sắc và khó quên về buổi tựu trường đầu tiên
Chủ đề của văn bản là vấn đề chính, là đối tượng mà văn bản hướng tới và thể hiện.
Câu 3
Chủ đề của văn bản bản chính là đối tượng mà văn bản đề cập đến và diễn đạt
II. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản
Câu 1
Văn bản "Tôi đi học" nói về những kỉ niệm của nhân vật 'tôi' về buổi tựu trường đầu tiên
- Nhan đề của tác phẩm: Tôi đi học
- Nhiều câu văn nhắc đến kỉ niệm của ngày đầu tiên cắp sách đến trường:
+ Hằng năm, cứ vào những ngày cuối thu…
+ Tôi làm sao có thể quên được những cảm giác hồn nhiên, trong sáng ấy…
+ Cảnh vật chung quanh tôi đều trở nên mới lạ, chính vì trong lòng tôi đang có những sự thay đổi lớn: hôm nay tôi bắt đầu đi học.
b, Văn bản "Tôi đi học" là dòng hồi tưởng của nhân vật "tôi" về “những cảm xúc trong sáng” nảy nở trong ngày tựu trường đầu tiên.
Câu 2
- Các từ ngữ đã chứng tỏ tâm trạng in sâu đậm trong lòng nhân vật “tôi” trong suốt cuộc đời
+ Nao nức, quên làm sao được, rộn rã, tưng bừng, rụt rè, đứng đắn, trang trọng, âu yếm, ngây thơ, ngập ngừng, non nớt, thút thít...
- Những chi tiết, từ ngữ làm nổi bật lên cảm giác mới lạ xen lẫn với sự bỡ ngỡ của nhân vật tôi khi được mẹ đưa đến trường, khi cùng các bạn mới đi vào lớp (chú ý phân tích các cảm xúc khác biệt về cùng một sự vật, sự việc trước và trong ngày tựu trường đầu tiên)
+ Con đường này tôi đã cảm thấy quen thuộc, đi lại nhiều lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ quá
+ Cảnh vật xung quanh tôi đều trở nên khác lạ, hôm nay tôi đi học
+ Không còn lội qua sông thả diều, không còn đi ra đồng nô đùa
+ Cảm thấy mình trang trọng hơn
+ Trước đó, trường đối với tôi là một nơi xa lạ
+ Cũng như tôi các bạn học trò bỡ ngỡ
+ Cảm thấy mình chơ vơ…
Câu 3
Tính thống nhất của chủ đề văn bản là sự tập trung vào thể hiện chủ đề đã được xác định trong văn bản ấy, không xa rời hay lạc sang một chủ đề khác. Để đảm bảo tính thống nhất theo một chủ đề, từ nhan đề cho đến các đề mục, nhiều câu trong văn bản cần diễn đạt ý nghĩa của chủ đề văn
III. Luyện tập
Câu 1:
- Văn bản trên nói về rừng cọ ở quê tác giả và nỗi nhớ rừng cọ của tác giả. Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và các vấn đề theo trình tự:
- Nêu vẻ đẹp khái quát của rừng cọ
+ Rừng cọ trập trùng
- Miêu tả hình dáng của cây cọ (lá, thân)
+ Búp cọ, cây non, thân cọ, lá cọ.
- Kỉ niệm gắn liền với cây cọ
+ Căn nhà núp dưới bóng lá cọ
+ Trường học lẩn khuất trong rừng cọ
+ Đi trong rừng cọ
- Cuộc sống ở quê hương gắn bó với cây cọ
- Khẳng định nỗi nhớ và những kỉ niệm về cây cọ
Trật tự sắp xếp như trên là đã hợp lí, không cần thay đổi
b, Chủ đề của văn bản "Rừng cọ quê tôi" là: Rừng cọ quê tôi
c, Chủ đề ấy được diễn đạt trong toàn bộ văn bản, từ việc miêu tả về rừng cọ đến đời sống của người dân. Điều này đã thể hiện một cách rõ nét trong cấu trúc văn bản.
Bài 2:
b, Văn chương lấy ngôn từ làm phương tiện để biểu đạt nội dung
c, Văn chương khiến ta thêm tự hào về vẻ đẹp của quê hương đất nước, truyền thống tốt đẹp của thế hệ ông cha ta đã để lại.
Câu 3:
a, Cứ mỗi mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại nao nức, rộn rã, xốn xang.
b, Con đường đến trường trở nên thật kì lạ có lẽ do lòng nhân vật “tôi” đang có những sự thay đổi lớn.
c, Mẹ âu yếm dắt tay “tôi” đi trên con đường làng hẹp và dài.
d, Muốn thử sức mình tự mang bút thước, sách vở như một người học trò thực sự
e, Sân trường rộng và đông kín người
g, Ông đốc và thầy giáo trẻ đón tiếp học trò một cách trìu mến
h, Sợ hãi, chơ vơ trong hàng người bước vào lớp