Câu trần thuật (trang 46 Ngữ văn 8 tập 2)
- Các câu trong đoạn trích cho trên không có đặc điểm hình thức của câu cầu khiến, câu cảm thán, câu nghi vấn là:
+ "Lịch sử nước ta đã có… một dân tộc anh hùng. "
+ "Cai Tứ là một gã đàn ông thấp…. má hóp cả lại. "
- Các câu này sử dụng để kể về sự việc, miêu tả và nhận định.
- Trong các kiểu câu nghi vấn, câu cảm thán, cầu khiến và trần thuật, kiểu câu trần thuật thường được dùng phổ biến và nhiều hơn cả vì nó có tác dụng để trao đổi thông tin.
II. Luyện tập
Bài 1:
a, Dế Choắt tắt thở.
→ Câu trần thuật đã kể lại cái chết của Dế Choắt
Tôi thương nó lắm. Vừa thương nó lại vừa ăn năn tội mình.
→ Thể hiện niềm thương xót, hối hận của Dế Mèn khi đã gây ra lỗi dẫn đến cái chết của Dế Choắt.
b, Câu trần thuật: " Mã Lương nhìn thấy cây bút bằng vàng sáng lấp lánh, em reo lên một cách sung sướng: "
→ Thuật lại sự việc Mã Lương được tặng cây bút thần.
- Câu cảm thán: " Cây bút này đẹp quá! "
→ Biểu lộ cảm xúc sung sướng khi thấy cây bút đẹp.
- Câu trần thuật: "Cháu cảm ơn ông! Cảm ơn ông! "
→ Biểu lộ cảm xúc biết ơn người đã tặng mình cây bút thần.
Bài 2:
- Câu: " Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào đây? "
→ Câu nghi vấn: có dùng từ để hỏi "làm thế nào đây" kết hợp với dùng dấu hỏi chấm.
- Câu trần thuật: " Cảnh đẹp đêm nay khó mà hững hờ. "
→ Câu trần thuật có sử dụng dấu chấm kết thúc câu.
→ Cả hai câu đều có mục đích thể hiện sự xúc động, hân hoan trước cảnh đêm trăng đẹp.
Bài 3:
a, Câu cầu khiến có dùng từ cầu khiến "đi", kết thúc câu có dùng dấu chấm than. Mục đích là yêu cầu người nghe phải dừng ngay hành động hút thuốc lại.
b, Câu nghi vấn có dùng từ nghi nghi vấn " được không". Mục đích là yêu cầu tắt thuốc lá.
c, Câu trần thuật có dấu hiệu dấu chấm kết thúc cuối câu. Mục đích yêu cầu, đề nghị người nghe không được hút thuốc lá.
Bài 4:
a, Câu (a) là câu trần thuật có mục đích để cầu khiến (Lý Thông nhờ Thạch Sanh đi gác miếu thờ).
b, Câu trần thuật thứ nhất của đoạn (b) có mục đích kể sự tình. Câu trần thuật thứ hai dùng để cầu khiến: mong muốn anh trai sẽ đi nhận giải cùng.
Bài 5:
- Tớ xin hứa sẽ đi ngủ sớm hơn.
- Em xin lỗi, vì bận quá nên em không tới dự sinh nhật chị được.
- Chúc mừng em đã đạt giải cao trong kì thi học sinh giỏi vừa qua.
- Tớ đảm bảo sẽ gửi sách cho bạn đúng hẹn.
Bài 6:
A: Bạn có cuốn sách "Cánh buồm đỏ thắm" không?
B: Ừ, mình có cuốn sách đó đấy.
A: Ôi, thật là tuyệt quá! Bạn cho mình mượn đi.
B: Ừm, mai mình mang cho bạn nhé.
Bài trước: Câu cảm thán (trang 46 Ngữ văn 8 tâp 2) Bài tiếp: Viết bài tập làm văn số 5 (trang 49 Ngữ văn 8 tập 2)