Bài toán dân số (trang 132 Soạn văn 8)
Bố cục
+ Phần 1: từ đầu … sáng mắt ra: bài toán dân số đã được đặt ra từ thời cổ đại
+ Phần 2: tiếp … sang ô thứ 34 của bàn cờ: dân số thế giới có tốc độ gia tăng nhanh chóng
+ Phần 3: còn lại: tìm kiếm cách giải cho bài toán dân số.
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
- Văn bản chia thành 3 phần:
+ Phần 1: từ đầu … sáng mắt ra: bài toán dân số đã được đặt ra từ thời cổ đại
+ Phần 2: tiếp … sang ô thứ 34 của bàn cờ: dân số thế giới có tốc độ gia tăng nhanh chóng
+ Phần 3: còn lại: tìm kiếm cách giải cho bài toán dân số.
Câu 2:
- Vấn đề tác giả muốn đề cập đến trong bài:
+ Bài toán dân số được đặt ra từ thời cổ đại: ô đầu tiên trên bàn cờ chỉ là một hạt thóc, nếu dân số gia tăng theo cấp số nhân, lượng thóc sẽ phủ kín hết bề mặt trái đất
+ Sự gia tăng dân số thế giới cũng giống như lượng thóc tăng lên trong các ô của bàn cờ.
+ Phấn đấu để mỗi gia đình chỉ có 2 con là rất khó, vì tỉ lệ phụ nữ sinh hơn 2 con là rất phổ biến.
=> Vấn đề được đặt ra: con người sinh sôi với tốc độ nhanh chóng trong khi diện tích đất đai không hề tăng thêm. Để đảm bảo sự ổn định thì cần phải kiểm soát được sự gia tăng dân số- đó cũng chính là bài toán nan giải của xã hội hiện đại.
Câu 3:
- Dùng câu chuyện kén rể của nhà thông thái:
+ Tác giả đã làm nổi bật lên vấn đề gia tăng dân số, tạo cho bài viết sự hấp dẫn.
+ Nhấn mạnh vấn đề gia tăng dân số đã bắt đầu từ thời cổ đại và vẫn còn tồn tại tới thời hiện đại.
+ Tốc độ gia tăng dân số nhanh chóng được so sánh với hình ảnh số thóc khổng lồ “có thể phủ kín hết bề mặt trái đất”…
=> Sự so sánh này giúp người đọc dễ hình dung và hình dung một cách chân thực nhất thực trạng vấn đề, qua đó cảnh tỉnh mọi người về sự bùng nổ dân số đang diễn ra một cách mạnh mẽ trên toàn thế giới, cần phải tìm ra biện pháp khắc phục.
Câu 4:
- Việc đưa ra con số về tỉ lệ sinh con ở một số nước theo thông báo từ Hội nghị Cai-rô có mục đích:
+ Thông báo rằng các nước chậm phát triển đang có tỉ lệ gia tăng dân số mạnh (phụ nữ ở các nước này sinh nhiều con là phổ biến)
+ Sự gia tăng dân số và tốc độ phát triển kinh tế đang tỉ lệ nghịch
+ Giữa tốc độ gia tăng dân số với tốc độ phát triển kinh tế có một mối quan hệ mật thiết
+ Đời sống xã hội kém phát triển dẫn đến tình trạng gia tăng dân số tăng vọt.
- Những nước châu Phi như: Ma-đa-gát-xca, Nê-pan; Ru-an-da; Tan-da-ni-a. Những nước châu Á như: Việt Nam và Ấn Độ.
=> Các nước châu Phi và châu Á có nên kinh tế phát triển chậm, nghèo lại có tỉ lệ gia tăng dân số cao.
=> Sự phát triển xã hội là phụ thuộc vào sự phát triển của dân số.
Luyện tập
Bài 1:
Giải pháp tốt nhất để hạn chế sự gia tăng dân số:
+ Nâng cao chất lượng đời sống của người dân.
+ Quán triệt công tác dân số.
+ Củng cố tổ chức làm công tác về dân số và thực hiện kế hoạch hóa gia đình.
+ Đẩy mạnh kế hoạch truyền thông, vận động và cung cấp những dịch vụ dân số và kế hoạch hóa gia đình.
Bài 2:
Sự gia tăng dân số đống vai trò quan trọng đối với tương lai nhân loại, đặc biệt là đối với những đất nước còn nghèo nàn:
+ Dân số phát triển quá nhanh, không kiểm soát tốc độ gia tăng dân số sẽ dẫn đến nhiều khó khăn về môi trường bị ảnh hưởng, không gian sống, thiếu việc làm, giáo dục không theo kịp với đà gia tăng dân số.
+ Với các nước còn nghèo nàn, lạc hậu, sự gia tăng dân số tạo nên áp lực lên công việc, kinh tế từ đó dẫn đến các vấn đề về an sinh xã hội không thể được đảm bảo.
Bài 3:
Dân số trên thế giới.
- Dân số thế giới vào năm 2000: hơn 6 tỉ người.
- Dân số thế giới vào thời điểm năm 2003: 6,32 tỉ người.
- Từ năm 2000 – 2003 dân số trên thế giới đã tăng thêm 241 triệu người, gấp 3 lần so với dân số Việt Nam hiện nay.