Soạn bài: Mùa xuân của tôi - trang 177 sgk Ngữ văn 7 Tập 1
Bản 1/ Soạn bài: Mùa xuân của tôi (ngắn nhất)
Bố cục của bài gồm 3 phần:
- Phần 1 (từ đầu… mê luyến mùa xuân): Những cảm nhận về quy luật tình cảm của con người đối với mùa xuân.
- Phần 2 (tiếp… mở hội liên hoan): Những rung động, cảm nhận tinh tế về cảnh sắc, không khí mùa xuân ở Hà Nội, đất Bắc.
- Phần 3 (còn lại): Cảnh sắc và không khí mùa xuân sau ngày rằm tháng giêng
Nội dung chính của bài:
- Tái hiện cảnh sắc thiên nhiên, không khí mùa xuân ở Hà Nội và miền Bắc
- Thể hiện tình yêu quê hương, đất nước, lòng yêu cuộc sống, tâm hồn tinh tế, nhạy cảm của tác giả
- Sự quan sát tinh tế, nhạy cảm, cách kể, tả nhịp nhàng, ngôn ngữ giàu hình ảnh, cảm xúc.
Câu 1 (trang 177 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
- Bài văn tả mùa xuân ở miền Bắc Việt Nam
- Hoàn cảnh sáng tác: Tác giả viết bài này khi đang ở Sài Gòn trước 1975 trong sự kiểm soát của Mĩ ngụy, sống xa quê hương, xa Hà Nội với nỗi nhớ thương da diết của người con sống ở phương Nam nhớ về đất bắc.
Câu 2 (trang 177 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Văn bản chia làm 3 đoạn:
- Đoạn 1 (Từ đầu đến “mê luyến mùa xuân”): Những cảm nhận về quy luật tình cảm của con người với mùa xuân.
- Đoạn 2 (tiếp theo đến “mở hội liên hoan”): Cảm nhận về cảnh sắc, không khí chung của mùa xuân ở Hà Nội và miền Bắc.
- Đoạn 3 (phần còn lại): Cảnh sắc và không khí mùa xuân sau ngày rằm tháng giêng.
Câu 3 (trang 177 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
a. Cảnh sắc mùa xuân được gợi tả qua những chi tiết:
+ Màu sắc: Màu sông xanh, núi tím đắm say mộng ước.
+ Đường nét: Mưa riêu riêu, gió lành lạnh, đường sá không lầy lội, cái rét ngọt ngào.
+ Âm thanh: Tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, tiếng trống chèo, ấn tượng nhất là tiếng hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng.
+ Con người: Nghi lễ đón xuân với nhang trầm, đèn nến, không khí gia đình đoàn tụ êm đềm, lòng người ngày xuân thấy ấm lạ lùng, vui như mở hội liên hoan.
b. Mùa xuân đã khơi gợi sức sống của thiên nhiên và con người qua những hình ảnh đầy gợi cảm và với những hình ảnh so sánh rất cụ thể:
+ “Ngồi yên"
c. Ngôn ngữ được chắt lọc tinh tế, kĩ càng với các hình ảnh so sánh cụ thể, mới lạ.
Giọng điệu vừa sôi nổi, thiết tha gợi nhiều ấn tượng.
Câu 4 (trang 177 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
a. Không khí và cảnh sắc thiên nhiên sau ngày rằm tháng Giêng có những đặc điểm như:
* Không khí:
- Bữa cơm trở nên bình dị với cà om với thịt thăn điểm những lá tía tô thái nhỏ.
- Cánh màn điều treo trên bàn thờ ông vải hạ xuống.
- Các trò vui ngày tết tạm kết thúc nhường chỗ cho cuộc sống sinh hoạt đời thường.
* Cảnh sắc thiên nhiên:
- Đào hơi phai nhưng nhị vẫn còn phong.
- Cỏ không mướt xanh nhưng nức một mùi man mác.
- Mưa xuân thay thế cho mưa phùn.
- Bầu trời có những làn sáng hồng hồng.
b. Tác giả đã thể hiện tình yêu quê hương da diết và sự nhạy cảm trước sự thay đổi nhanh chóng của cảnh sắc và không khí mùa xuân.
Câu 5 (trang 177 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Mùa xuân miền Bắc có những nét đặc trưng riêng biệt:
- Thiên nhiên tràn đầy sức sống, hương sắc mùa xuân tràn ngập khắp cả không gian.
- Con người vui vẻ, hạnh phúc khi được sống trong bầu không khí đoàn tụ ấm áp của gia đình vào những giờ phút vô cùng ý nghĩa.
Luyện Tập
Câu 1 (trang 178 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Đọc diễn cảm lại bài thơ
Câu 2 (trang 178 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi! Con chim chiền chiên
Hót chi mà vang trời
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai muơi
Dù là khi tóc bạc
(Mùa xuân nho nhỏ- Thanh Hải)
Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
(Cảnh ngày xuân- Nguyễn Du)
Câu 3 (trang 178 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Mùa xuân được xem là nữ hoàng trong năm. Xuân đến đất trời như bừng sáng vì những cành lộc biếc, những đóa hoa rực rỡ và những nụ cười rạng rỡ đón xuân. Khắp nơi nơi đều được phủ một lớp màu đặc sắc của tất cả những loài hoa. Mùa xuân đem đến cho con người sự gần gũi với thiên nhiên, được cảm nhận và hòa mình vào sự thay đổi của sự giao mùa. Xuân đến còn là khoảnh khắc mỗi người mỗi nhà được đoàn viên, quây quần bên nhau trong ngày Tết. Những khúc hát về mùa xuân vang khắp đất trời chính là tình yêu, sự trân quý của con người dành cho mùa xuân
Bản 2/ Soạn bài: Mùa xuân của tôi (siêu ngắn)
Bố cục
- Phần 1 (từ đầu đếnthì mới hết được người mê luyến mùa xuân): tình cảm con người với mùa xuân là quy luật tất yếu
- Phần 2 (tiếp đến bướm ra ràng mở hội liên hoan): mùa xuân thiên nhiên và mùa xuân trong lòng người
- Phần 3 (còn lại): cảnh sắc trời đất Bắc bộ từ 15/1 trở đi
Câu 1 (trang 177 Ngữ Văn 7 Tập 1):
- Bài văn viết về cảnh sắc và không khí mùa xuân ở miền Bắc trong những ngày tháng riêng, tháng mở đầu cho một năm mới
- Hoàn cảnh và tâm trang của tác giả khi viết bài này
+ Hoàn cảnh: tác phẩm được sáng tác trong hoàn cảnh đất nước bị chia cắt, tác giả đang sống ở Sài Gòn trong vùng kiểm soát của Mỹ ngụy xa cách quê hương đất Bắc
+ Tâm trạng: nhà văn đã gửi vào trang sách tất cả nỗi niềm thương nhớ da diết về quê hương đất Bắc cùng lòng mong mỏi đất nước hòa bình thống nhất
Câu 2 (trang 177 Ngữ Văn 7 Tập 1): Bố cục của bài văn gồm 3 đoạn:
- Đoạn 1 (từ đầu đến mê luyến mùa xuân): tình cảm mê luyến mùa xuân của con người là một quy luật tất yếu tự nhiên
- Đoạn 2 (từ Tôi yêu sông xanh đến mở hội liên hoan): cảnh sắc và không khí mùa xuân
- Đoạn 3 (phần còn lại): cảnh sắc riêng của trời đất mùa xuân từ khoảng sau rằm tháng riêng ở miền Bắc
Câu 3 (trang 177 Ngữ Văn 7 Tập 1):
a. Cảnh sắc mùa xuân Hà Nội và miền Bắc được gơi tả bằng những chi tiết hình ảnh rất đặc trưng có cả cảnh thiên nhiên và cuộc sống sinh hoạt của con người:
- Thời tiết khí hậu có cái lạnh của mưa riêu riêu, gió lành lạnh của mùa đông vượn lại
- Lại có cả ấm áp nồng nàn của khí xuân, hơi xuân thấm đẫm đất trời và lòng người
- Có âm thanh tiếng nhạc kêu, tiếng chèo trống, câu hát huê tình
- Khung cảnh bàn thờ gia đình với đèn nến hương trầm
- Tình cảm gia đình yêu thương thắm thiết toát lên cùng không khí xuân ấm áp nồng nàn
b.
– Mùa xuân khơi gợi sức sống cho con người được nhà văn gợi tả băng nhiều hình ảnh gợi cảm và so sánh cụ thể (nhự sống của con người cũng căng lên như máu căng lên trong lộc của loài nai như mầm con của cây cối phải chồi ra thành những cái lá nhỏ li ti)
- Những tình cảm trỗi dậy mạnh mẽ trong lòng tác giả khi mùa xuân đến:
+ Mùa xuân làm bừng lên lòng yêu đời khao khát sống và yêu thương
+ Mùa xuân cùng với ngày Tết là dịp sum họp của gia đình, nó thôi thúc tình cảm gia đình gắn bó, hướng về cội nguồn tổ tiên
c. Nhân xét giọng điệu và ngôn ngữ của đoạn văn
- Giọng điệu sâu sắc khi sôi nổi khi tha thiết tạo nên sức truyền cảm cho đoạn văn
- Ngôn ngữ được chắt lọc giàu giá trị gợi cảm
Câu 4 (trang 177 Ngữ Văn 7 Tập 1):
a. Không khí và cảnh sắc sau ngày rằm tháng riêng
- Cả màu sắc và không khí bầu trời mặt đất cay cỏ đều thay đổi chuyển biến
- Đào hơi phai nắng nhưng nhụy vẫn còn phong
- Cỏ không mướt xanh.... lại nức một mùi hương man mác
- Trên gìan thiên lí vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm ăn
- Trên nền trời trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cách con ve mới lột....
b. Qua việc tái hiện cảnh sắc và không khí tác giả đã thể hiện sự nhạy cảm tinh tế trước cảnh sắc thiên nhiên
- Tác giả am hiểu tường tận thiên nhiên nặng lòng yêu thiên nhiên
- Biết trân trọng sự sống và tận hưởng cuộc sống
Câu 5 (trang 178 Ngữ Văn 7 Tập 1): Cảm nhận về cảnh sắc mùa xuân miền Bắc qua ngòi bút của tác giả:
- Cảnh sắc mùa xuân miền Bắc vừa bao quát vừa cụ thể lại đặc biệt gợi cảm
- Chúng lại mang những nét riêng đặc sắc được tái hiện tài tình
- Mùa xuân miền Bắc có mưa riêu riêu gió lành lạnh có cái ấm áp của mùa xuân
⇒ Tình yêu da diết với quê hương đất nước
Luyện tập
Bài 2 (trang 178 Ngữ Văn 7 Tập 1): Một số đoạn văn thơ hay về mùa xuân
Cảnh ngày xuân
Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh
Gần xa nô nức yến anh
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân
Dập dìu tài tử giai nhân
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Bài 3 (trang 178 Ngữ Văn 7 Tập 1):
Đoạn văn tham khảo
Khi mặt trời vừa rút sau những đỉnh núi phía tây, hoàng hôn bắt đầu buông xuống. Nắng ngày hè chỉ còn nhạt nhòa. Thành phố đượm một màu vàng óng. Lúc này đã quá giờ tan tầm, dòng người và xe cộ vẫn ngược xuôi nhưng đã thưa dần. Đường phố bớt ồn ào, nhộn nhịp. Con đường trở nên rộng lớn và thênh thang hơn. Giữa đường, ngăn cách dòng xe xuôi ngược là một bờ tường rào khoảng năm mười phân. Phía trên là hàng rào lan can sắt màu xanh biếc chạy dọc theo con đường. Hai bên vỉa hè, hàng cây si già cỗi, cành sum suê đang trầm tư ngắm chiều tà. Những cây xà cừ đang rung rinh những lá non xanh mượt. Mùa hè trên quê em thật yên bình biết bao!
Bài trước: Soạn bài: Sài Gòn tôi yêu - trang 172 sgk Ngữ văn 7 Tập 1 Bài tiếp: Soạn bài: Luyện tập sử dụng từ - trang 179 sgk Ngữ văn 7 Tập 1