Soạn bài: Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra - trang 76 sgk Ngữ văn 7 Tập 1
Bản 1/ Soạn bài: Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra (siêu ngắn)
Bố cục của bài gồm 2 phần:
Phần 1: Hai câu đầu – Cảnh chiều trong thôn xóm
Phần 2: Hai câu cuối – Cảnh chiều ngoài cánh đồng.
Nội dung bài
- Cảnh đẹp buổi chiều ở phủ Thiên Trường tĩnh lặng nhưng không đìu hiu mà có sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên
- Thể hiện tình yêu nước, thương dân, tâm hồn gắn bó với cảnh thôn dã của một vị vua
Câu 1 (trang 76 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
- Về thể thơ: Bài thơ "Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra" giống với bài "Nam quốc sơn hà" đã học.
- Đặc điểm: Bài thơ có 4 câu, mỗi câu 7 chữ, câu thứ nhất, câu thứ hai và câu thứ tư hiệp vần chân với nhau (yên- biên- điền)
Câu 2 (trang 76 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
- Cụm từ “nửa như có nửa như không” (bán vô bán hữu) có nghĩa: phong cảnh mờ ảo, vừa thực vừa không có thực.
- Quang cảnh được gợi lên: Vừa yên bình, vừa thơ mộng, vừa mộng vừa ảo.
Câu 3 (trang 76 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
- Cảnh vật được miêu tả vào lúc chiều tà
- Gồm các chi tiết
+ Âm thanh: Tiếng sáo mục đồng dắt trâu về
+ Ánh sáng: Mờ mờ, làn khói mỏng phớt lên xóm thôn, ánh chiều tà,
+ Màu sắc: Cò trắng, lúa xanh
+ Cảnh vật: đàn trâu đi về, từng đôi cò trắng bay dưới đồng
Câu 4 (trang 76 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
- Cảnh tượng buổi chiều ở phủ Thiên Trường là khung cảnh thôn quê đơn sơ, tĩnh lặng mà bình yên ấm ấp
- Tâm trạng của tác giả như đắm chìm vào cảnh vật, say đắm trước vẻ đẹp nơi thôn dã và yêu thiết tha vẻ đẹp bình dị ấy.
Câu 5 (trang 76 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
- Tác giả là một ông vua nhưng lại có tình yêu đối với vẻ đẹp thôn quê bình dị, điều này cho thấy đây là một vị vua rất gần dân, thương dân, gắn bó với cuộc sống bình dị của nhân dân.
- Thời nhà Trần trong lịch sử nước ta là:
+ Thời đại tạo nên sức mạnh quật cường khi 3 lần chiến thắng quân Mông – Nguyên.
+ Một thời đại hưng thịnh dân sống trong yên bình ấm no, có những bậc minh quân yêu dân yêu nước ngày đêm lo nghĩ cho đất nước.
Luyện Tập
Khi bóng chiều buông xuống, từng vạt nắng tắt dần khuất sau những dãy núi, những cơn gió nhẹ nhàng thoáng qua xua đi hơi nắng chiều. Trên cánh đồng, từng đàn cò trắng cùng nhau bay lượn về nơi trú ngụ. Trên những triền đê, từng đàn trâu thong dong bước về nhà. Những cậu bé mục đồng ngồi vắt vẻo trên lưng trâu say sưa thổi sáo. Những tiếng sáo cao vút ngân nga vang vọng cả trời chiều. Cảnh làng quê trong buổi hoàng hôn mới đẹp và yên bình làm sao!
Bản 2/ Soạn bài: Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra (siêu ngắn)
Câu 1 (trang 76 Ngữ Văn 7 Tập 1):
Bài Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra giống bài thơ Sông núi nước Nam đã học vì cùng là thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
Một số đặc điểm của thể thơ đó và thể hiện qua bài thơ này như sau:
+ Có bốn câu, mỗi câu bảy chữ
+ Gieo vần ở các chữ cuối câu 2 và 4 (biên, điền)
Câu 2 (trang 77 Ngữ Văn 7 Tập 1):
Cụm từ nửa như có nửa như không (bán vô bán hữu) có nghĩa là mơ hồ không rõ, lúc có lúc không huyền ảo vi diệu
Quang cảnh được gợi lên ở câu thơ thứ hai là cảnh chiều tàn. Không khí êm đềm tĩnh lặng thanh bình mọi vật chìm dần vào sương khói mơ hồ huyền ảo rất thơ rất mộng
Câu 3 (trang 77 Ngữ Văn 7 Tập 1):
Trong bài thơ cảnh vật được miêu tả vào lúc chiều về sắp tối, gồm những chi tiết:
+ ánh sáng, màu sắc mờ mờ như khói phủ (Trước xóm sau thôn tựa khói lồng/ Bóng chiều man mác.... )
+ âm thanh: tiếng sáo thổi dắt trâu về
+ cảnh vật: đàn trâu đi, từng đôi cò trắng bay dưới đồng (Mục đồng sáo vẳng trâu về hết/ Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng)
Câu 4 (trang 77 Ngữ Văn 7 Tập 1):
Cảnh tượng buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường là khung cảnh thôn quê đơn sơ mà đậm đà sắc quê hồn quê
Tâm trạng của tác giả vô cùng say đắm trước vẻ đẹp nơi thôn dã và yêu thiết tha vẻ đẹp bình dị ấy.
Câu 5 (trang 77 Ngữ Văn 7 Tập 1):
Sau khi hiểu bài thơ sực nhớ tới tác giả là một ông vua em thấy rất ngạc nhiên. Dù ở địa vị tối cao nhưng tâm hồn ông vua ấy vẫn gắn bó máu thịt với quê thôn dã. Quả là một tâm hồn cao đẹp!
Qua đó có thể thấy thời đại nhà Trần là một thời đại hưng thịnh dân sống yên bình ấm no, thời đại ấy có những bậc minh quân yêu dân yêu nước ngày đêm lo nghĩ xây dựng một cuộc sống thái bình ấm no hạnh phúc
Luyện tập
Đoạn văn tham khảo
Mặt trời khuất dần sau ngọn núi, nắng chiều dần dần tắt. Những cánh cò nhẹ nhàng bay về nơi trú ngụ. Không khí nóng bức đã được thay thế bằng những cơn gió mát rượi. Xa xa từng đàn trâu thong dong bước về chuồng, trên lưng chúng là các cậu bé mục đồng đang say sưa thổi sáo. Tiếng sáo cao vút ngân nga vang vọng vào không gian tĩnh mịch của buổi chiều tà. Khung cảnh làng quê thật thanh bình và yên ả biết bao!
Bài trước: Soạn bài: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm - trang 73 sgk Ngữ văn 7 Tập 1 Bài tiếp: Soạn bài: Bài ca Côn Sơn - trang 80 sgk Ngữ văn 7 Tập 1