Soạn bài: Bạn đến chơi nhà - trang 105 sgk Ngữ văn 7 Tập 1
Bản 1/ Soạn bài: Bạn đến chơi nhà (siêu ngắn)
Bố cục của bài gồm 3 phần:
Phần 1 (câu đầu): Giới thiệu sự việc
Phần 2 (6 câu tiếp): Hoàn cảnh của nhà thơ khi bạn đến chơi nhà
Phần 3 (câu cuối): Tình bạn thắm thiết chân thành
Nội dung chính của bài:
- Cách tạo tình huống độc đáo, giọng thơ hóm hỉnh, ngôn ngữ giản dị
- Thể hiện tình bạn chân thành, đậm đà, thắm thiết
I. Đọc – hiểu văn bản
Câu 1 (trang 105 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
- Bạn đến chơi nhà là bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật
- Đặc điểm:
+ Số câu, số chữ: bài thơ có tám câu mỗi câu bảy chữ
+ Hiệp vần ở chữ cuối câu: 1,2,4,6,8
+ Phép đối ở các cặp câu giữa: câu 3 và câu 4, câu 5 và câu 6
Câu 2 (trang 105 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Em tán thành với ý kiến đó, bởi vì:
a. Đúng ra, khi bạn đến chơi nhà, Nguyễn Khuyến phải tiếp bạn chu đáo, thịnh soạn
b. Nhưng 6 câu kế tiếp, Nguyễn Khuyến lại vẽ ra một hoàn cảnh rất đặc biệt: Mọi thứ đều có sẵn nhưng do hoàn cảnh éo le nên không thể đem ra để thiết đãi bạn (chợ thì xa mà lại không có ai ở nhà, ao sâu không thể bắt cá, vườn rộng nên không thể đuổi gà, rau quả có trồng trong vườn nhưng chưa lớn, miếng trầu cũng không có).
Tình huống được tạo ra hóm hỉnh, bông đùa, mọi thứ tưởng có sẵn nhưng hóa ra lại không có gì => nhấn mạnh tình bạn chân tình có thể bù đắp sự thiếu thốn vật chất
c. Câu thứ 8 và cụm từ "ta với ta" nhấn mạnh tình cảm chân thành vượt lên trên mọi thứ vật chất tầm thường. Qua đây có thể thấy nhà thơ và người bạn là một mối tình cảm tri âm, tri kỉ biết yêu quý, cảm thông cho nhau.
d. Khi bạn đến chơi nhà, Nguyễn Khuyến rất quan tâm, muốn tiếp đón bạn thật chu đáo nhưng hoàn cảnh không cho phép ông làm điều đó, chứng tỏ Nguyễn Khuyến rất coi trọng cái tình, coi trọng sự cung kính trong tình bạn.
Tình bạn của nhà thơ trong bài thơ này là một tình cảm chân thành, tha thiết vượt lên trên mọi vật chất tầm thường, vươn đến mối tình tri âm tri kỉ thấu hiểu nhau.
Luyện Tập
Câu 1 (trang 106 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
- Ngôn ngữ trong bài bạn đến chơi nhà là ngôn ngữ giản dị, mộc mạc đời thường.
- Ngôn ngữ trong bài Sau phút chia ly là ngôn ngữ trang trọng, cổ kính.
+ Cụm từ “ta với ta” trong bài Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến chỉ nhà thơ và bạn mình.
+ Còn cụm từ “ta với ta” trong bài Qua Đèo Ngang chỉ một mình bà với mảnh tình riêng của bà
Câu 2 (trang 106 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Học thuộc lòng bài thơ.
Bản 2/ Soạn bài: Bạn đến chơi nhà (siêu ngắn)
Bố cục bài thơ được chia thành 3 phần:
- Phần 1 (câu đầu): Giới thiệu sự việc
- Phần 2 (6 câu tiếp): Hoàn cảnh của nhà thơ khi bạn đến chơi nhà
- Phần 3 (câu cuối): Tình bạn thắm thiết chân thành
Câu 1 (trang 105 Ngữ Văn 7 Tập 1):
- Bạn đến chơi nhà là bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật
- Dấu hiệu:
+ Bài thơ có 8 câu, mỗi câu 7 chữ
+ Hợp vần ở chữ cuối câu một và chữ cuối các câu chẵn
+ Có phép đối ở các cặp câu giữa: câu 3 và câu 4, câu 5 và câu 6
Câu 2 (trang 105 Ngữ Văn 7 Tập 1):
- Bài thơ lập ý bằng cách dựng nên hoàn cảnh bạn đến chơi nhưng nhà không có gì để tiếp đãi bạn. Rồi kết thúc bằng câu t: Bác đến chơi đây ta với ta thể hiện tình cảm tha thiết đậm đà. Cụ thể
a. Theo nội dung câu thứ nhất đã rất lâu bạn mới đến chơi nhà hoàn cảnh như thế Nguyễn Khuyến nên có một sự tiếp đãi chu đáo thể hiện tình cảm của mình
b.
– Thế nhưng qua 6 câu tiếp theo hoàn cảnh của Nguyễn Trãi lại chẳng có gì:
+ Nhà không có trẻ để sai bảo, nhà thì xa chợ không mua được món gì thết đãi bạn
+ Nhà có ao nhưng sâu quá không bắt được cá
+ Vườn rộng lại rào thưa khó bắt gà
+ Cải chửa ra cây, cà mới nụ
+ Bầu vừa rụng rốn mướp đương hoa
+ Cả đến miếng trầu tiếp khách cũng không có
- Tạo ra tình huống đặc biệt như thế tác giả muóin lấy cái không để bật lên khẳng định một cái có đó là tình bạn thắm thiết đậm đà: Bác đến chơi đây ta với ta
c.
- Câu thơ thứ 8 và riêng cụm từ ta với ta là ý muốn nói tình bạn thắm thiết của tác giả và người bạn tới chơi
- Qua đó tác giả khẳng định tình cảm tình cảm gắn bó keo sơn vùa kín đáo bộc lộ chút tự hào chân chính về tình bạn đó
d. Nhận xét về tình bạn trong bài thơ Bạn đến chơi nhà: đó là tình bạn tri âm tri kỷ
Luyện tập
Câu 1 (trang 106 Ngữ Văn 7 Tập 1):
a. Điểm khác trong ngôn ngữ của bài thơ Bạn đến chơi nhà và Sau phút chia li
- Sử dụng nhiều vốn từ thuần Việt
- Ngôn ngữ được sử dụng theo phong cách bình dân chủ yếu là ngôn ngữ đời thường, khẩu ngữ (bác, ta, ao sâu, đuổi, ......
b. So sánh cụm từ ta với ta trong Bạn đến chơi nhà và Qua đèo ngang
* Điểm giống
- Hình thức
- Đều được dùng để biểu biểu đạ bộc bạch tâm trạng tình cảm của mỗi tác giả
* Điểm khác:
- Trong bài thơ Qua đèo ngang ta với ta là tự nói với chính mình biểu lộ sâu sắc thấm thía nỗi cô đơn của tác giả trước khung cảnh thiên nhiên bao la hoang vu
- Còn trong Bạn đến chơi nhà ta với ta là tôi với bác (nhà thơ với người bạn đến chơi) để khẳng định tình bạn keo sơn găn bó giữa hai người.
Bài trước: Soạn bài: Qua đèo ngang - trang 103 sgk Ngữ văn 7 Tập 1 Bài tiếp: Soạn bài: Chữa lỗi về quan hệ từ - trang 107 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1