Từ và cấu tạo của từ tiếng việt - Giáo án Ngữ Văn lớp 6

Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu từ là gì?

Giáo viên cho học sinh đọc bài tập sách giáo khoa trang 13

- Câu văn này được lấy ra ở văn bản nào?

- Mỗi từ đã được phân cách bằng dấu gạch chéo, em hãy lập danh sách các từ và các tiếng ở câu trên?

- Em có nhận xét gì về cấu tạo của các từ trong câu văn trên?

- Vậy tiếng được dùng để làm gì?

- 9 từ trong ví dụ trên khi kết hợp với nhau có tác dụng gì? (tạo ra câu có ý nghĩa hoàn chỉnn)

- Từ dùng để làm gì?

- Khi nào thì một tiếng có thể coi là một từ?

- Từ nhận xét trên em hãy rút ra khái niệm từ là gì?

- Giáo viên nhấn mạnh khái niệm.

I. Từ là gì?

1. Bài tập (Sách giáo khoa - Trang 13)

Thần /dạy/ dân/ cách/ trồng trọt/, chăn nuôi/và/ cách/ ăn ở/.

2. Nhận xét:

- Ví dụ trên có 9 từ và 12 tiếng.

- Có từ chỉ có một tiếng, có từ 2 tiếng.

- Tiếng dùng để tạo từ

- Từ dùng để tạo câu.

- Khi một tiếng có thể tạo thành câu, tiếng ấy trở thành một từ.

3. Kết luận:

* Ghi nhớ (Sách giáo khoa - Trang 13)

Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để tạo câu.

Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu từ đơn và từ phức.

Giáo viên cho học sinh đọc bài tập II. trang 13

- Ở chương trình Tiểu học các em đã được học về từ đơn, từ phức, em hãy nhắc lại khái niệm về các từ trên?

- Điền các từ vào bảng phân loại?

- Qua việc lập bảng, em hãy phân biệt từ ghép, từ láy có gì khác nhau?

- Hai từ phức trồng trọt, chăn nuôi có điểm gì giống và khác nhau?

+ Giống: đều là từ phức (gồm hai tiếng)

+ Khác:

. Chăn nuôi gồm hai tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa.

. Trồng trọt gồm hai tiếng có quan hệ láy âm - Bài học hôm nay cần ghi nhớ điều gì?

- Giáo viên nhấn mạnh khái niệm.

- Qua bài học ta có thể dụng thành sơ đồ sau:

II. Từ đơn và từ phức

1. Bài tập (Sách giáo khoa - Trang 13)

Từ /đấy /nước/ ta/ chăm/ nghề/ trồng trọt/, chăn nuôi /và /có/ tục/ ngày/ tết/ làm /bánh chưng/, bánh giầy/.

2. Nhận xét:

* Điền vào bảng phân loại:

+ Cột từ đơn: từ đấy, nước. ta....

+ Cột từ ghép: chăn nuôi

+ Cột từ láy: trồng trọt.

+ Từ đơn là từ chỉ gồm có một tiếng.

*Nhận xét:

- Từ ghép: là ghép các tiếng có quan hệ với nhau về mặt nghĩa.

- Từ láy: là từ phức có quan hệ láy âm giữa các tiếng.

3. Kết luận:

* Ghi nhớ (Sách giáo khoa - Trang 14)

Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh luyện tập.

- Đọc và thực hiện yêu cầu của bài tập 1

- Sắp xếp theo giới tính nam/ nữ

- Sắp xếp theo bậc trên/ dưới

Giáo viên đọc yêu cầu bài tập 3

Hướng dẫn học sinh làm bài

Học sinh trả lời - Lớp nhận xét - Giáo viên sửa.

III - Luyện tập

Bài 1 (Trang 14):

a. Từ nguồn gốc, con cháu thuộc kiểu từ ghép.

b. Từ đồng nghĩa với từ nguồn gốc: Cội nguồn, gốc gác...

c. Từ ghép chỉ qua hệ thân thuộc: cậu mợ, cô dì, chú cháu, anh em.

Bài 2 (Trang 14): Các khả năng sắp xếp:

- Ông bà, bố mẹ, anh chị, cậu mợ...

- Bác cháu, chị em, dì cháu, cha anh...

Bài 3 (Trang 14):

- Nêu cách chế biến bánh: bánh rán, bánh nướng, bánh hấp, bánh nhúng...

- Nêu tên nguyên liệu làm bánh: bánh nếp, bánh tẻ, bánh gai, bánh khoai, bánh ngô, bánh sắn, bánh đậu xanh...

- Nêu tính chất của bánh: bánh dẻo, bánh phồng, bánh xốp...

- Hình dạng của bánh: bánh gối, bánh khúc, bánh quấn thừng...

Bài 4 (Trang 15):

- Miêu tả tiếng khóc của người

- Những từ có tác dụng miêu ta đó: nức nở, sụt súi, rưng rức...

Bài 5 (Trang 15):

- Miêu tả tiếng cười: khúc khích, sằng sặc, hô hố, ha hả, hềnh hệch...

- Miêu tả tiếng nói: khàn khàn, lè nhè, thỏ thẻ, léo nhéo, lầu bầu, sang sảng...

- Miêu tả dáng điệu: Lừ đừ, lả lướt, nghênh ngang, ngông nghênh, thướt tha...