Ếch ngồi đáy giếng - Giáo án Ngữ Văn lớp 6

Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu chú thích

- Giáo viên đọc mẫu

- Gọi học sinh đọc

- Đọc chú thích dấu (*)

- Em hiểu thế nào là truyện ngụ ngôn?

- So sánh truyện cổ tích với truyện ngụ ngôn?

- Giải nghĩa các từ: chúa tể, nhâng nháo?

I. Đọc và tìm hiểu chú thích:

1. Đọc: Đọc rõ ràng, chú ý lời kể.

2. Chú thích

a. Truyện ngụ ngôn:

- Là truyện kể bằng văn vần hoặc văn xuôi.

- Mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc về chính con người để nói bóng gió, kín đáo truyện con người.

- Mục đích khuyên nhủ, răn dạy người ta một bài học nào đó trong cuộc sống.

b. Từ khó: - Giải nghĩa từ khó (Sách giáo khoa)

Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản.

- Truyên "Ếch ngồi đáy giếng" thuộc kiểu văn bản nào?

- Truyên có thể chia làm mấy phần? Nêu nội dung của từng phần?

- Câu văn nào vừa giới thiệu về nhân vật, vừa giới thiệu không gian ếch sống?

- Giếng là một không gian như thế nào?

- Khi ở dưới giếng, cuộc sống của ếch như thế nào?

- Em có nhận xét gì về cuộc sống đó?

- Trong cuộc sống ấy, ếch ta tự cảm thấy mình như thế nào?

- Điều đó cho em thấy được đặc điểm gì trong tính cách của ếch?

- Kể về ếch với những đặc điểm tính cách như vậy, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?

- Em thấy cách kể về cuộc sống của ếch trong giếng gợi cho ta liên tưởng tới một môi trường sống như thế nào?

- Với một môi trường nhỏ hẹp dễ khiến người ta có thái độ như thế nào?

- Nêu sự việc tiếp theo của câu chuyện?

- Ếch ta ra khỏi giếng bằng cách nào?

( Tích hợp: Liên hệ về sự thay đổi của môi trường)

- Cái cách ra ngoài ấy thuộc về ý muốn chủ quan hay khách quan?

- Không gian bên ngoài giếng có gì khác với không gian trong giếng?

- Ếch có thích nghi được với sự thay đổi môi trường đó không?

- Những cử chỉ nào của ếch chứng tỏ điều đó?

- Kết cuộc, chuyện gì đã xảy đến với ếch?

- Theo em, tại sao ếch lại bị giẫm bẹp?

* Giáo viên: Ếch cứ ngỡ mình vẫn oai phong như trong giếng, xem thường mọi thứ xung quanh; do sống lâu trong một môi trường nhỏ hẹp, không có kiến thức về thế giới rộng lớn.

- Mượn sự việc này, tác giả dân gian muốn khuyên con người điều gì?

- Theo em, truyện ếch ngồi đáy giếng ngụ ý phê phán điều gì? khuyên răn con người điều gì?

II. Đọc hiểu văn bản:

1. Kiểu văn bản: Tự sự:

2. Bố cục: gồm 2 phần

- Phần 1: Từ đầu → vị chú tể: Ếch khi còn ở trong giếng

- Phần 2: Còn lại: Ếch khi đã ra khỏi giếng.

3- Phân tích

a. Cuộc sống của ếch khi ở trong giếng

- Có một con ếch sống lâu ngày trong một cái giếng nọ.

- Không gian: nhỏ bé, chật hẹp, không có gì thay đổi.

- Cuộc sống: xung quanh chỉ có một vài con nhái, cua, ốc nhỏ... Hằng ngày... khiếp sợ.

→ Cuộc sống trong không gian chật hẹp, trì trệ, đơn giản.

- Trong cuộc sống ấy, ếch ta oai phong như một vị chúa tể, coi bầu trời chỉ bằng cái vung.

→ Hiểu biết nông cạn lại thích huyênh hoang

→ Nghệ thuật nhân hoá

- Môi trường nhỏ hẹp dễ khiến cho người ta kiêu ngạo, không biết được thực chất của mình.

b. Ếch ra khỏi giếng

- Mưa to, khiến nước tràn giếng đưa ếch ra ngoài.

- Không gian rộng mở với bầu trời khiến ếch ta có thể đi lại khắp nơi.

- Ếch nhâng nháo nhìn bầu trời, chẳng thèm để ý xung quanh.

- Kết cuộc: Bị một con trâu di qua giẫm bẹp.

→ Tác giả dân gian muốn khuyên răn con người: không nhận thức được rõ giới hạn của bản thân sẽ bị thất bại thảm hại.

* Ý nghĩa

- Phê phán những kẻ hiểu biết nông cạn nhưng lại huyênh hoang.

- Khuyên nhủ người ta phải có ý thức mở rộng tầm hiểu biết, không được chủ quan, kiêu ngạo.

( Thùng rỗng kêu to, rốt hay khoe chữ).

Hoạt động 3: Tổng kết

- Cho biết những nét nghệ thuật tiêu biểu của truyện?

- Nội dung truyện?

Học sinh đọc ghi nhớ sách giáo khoa

III- Tổng kết

1. Nghệ thuật

Ngắn gọn, mượn chuyện về loài vật để nói lên lời khuyên răn bổ ích đối với con người.

2. Nội dung

- “Ếch ngồi đáy giếng”, “coi trời bằng vung”.

* Ghi nhớ (Sách giáo khoa)

Hoạt động 4: Luyện tập

- Tìm hai câu trong văn bản mà em cho là quan trọng nhất trong việc thể hiện nội dung, ý nghĩa của truyện?

IV. Luyện tập

- Ếch cứ tưởng... chúa tể.

- Chả thèm... bẹp dí.

( Giáo viên liên hệ hành vi ứng xử trong cuộc sống)