Đêm nay Bác không ngủ (Minh Huệ) (Tiết 2) - Giáo án Ngữ Văn lớp 6

Hoạt động 1: đọc hiểu văn bản.

- Tâm tư của người chiến sĩ được thể hiện qua hai lần anh thức dậy.

- Trong lần thức dậy lần thứ nhất, tâm tư của anh được thể hiện qua những câu thơ nào?

- Biện pháp nghệ thuật nào đã được tác giả sử dụng trong câu thơ:

Bóng bác cao lồng lộng

ấm hơn ngọn lửa hồng?

- Nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó?

- Các chi tiết miêu tả tâm tư của anh đội viên khi thức dậy lần đầu đã cho thấy tình cảm nào của người chiến sĩ đối với Bác?

- Tâm tư của anh đội viên trong lần thức dậy thứ ba được diễn tả thông qua các chi tiết thơ nào?

- Nêu nhận xét của em về cách cấu tạo lời thơ sau:

Mời Bác ngủ Bác ơi!

Bác ơi! Mời Bác ngủ!

điều đó có tác dụng gì trong việc diễn tả tâm trạng của người chiến sĩ?

- Em cảm nhận được gì từ lời thơ: Lòng vui sướng mênh mông

Anh thức luôn cùng Bác?

* Giáo viên: Bình: Đó là sức mạnh cảm hoá của tấm lòng Hồ Chí Minh. Sự cao cả của Người đã nâng người khác thành cao cả...

- Trong các câu thơ miêu tả tâm tư của anh đội viên trong lần thức dậy thứ ba, có nhiều từ láy được sử dụng. Theo em từ láy nào là đặc sắc hơn cả? Tại sao?

- Các chi tiết thơ trên đều tập trung diễn đạt tình cảm của anh đội viên đối với Bác Hồ. Đó là tình cảm nào?

II. Tìm hiểu văn bản:

1. Tìm hiểu chung:

2. Phân tích chi tiết.

a. Hình ảnh Bác Hồ:

b. Tâm tư của người chiến sĩ:

* Lần thức dậy thứ nhất:

- Tâm tư của anh được thể hiện qua những câu thơ:

+ Anh đội viên nhìn Bác

Càng nhìn lại càng thương

Người cha mái tóc bạc

Đốt lửa cho anh nằm

+ Anh đội viên mơ màng

Như nằm trong giấc mộng

Bóng Bác cao lồng lộng

ấm hơn ngọn lửa hồng

+ Anh nằm lo Bác ốm

Lòng anh cứ bề bộn

Vì Bác vẫn thức hoài.

- Nghệ thuật so sánh:

+ Gợi tả hình ảnh Bác vừa lớn lao vĩ đại, vừa gần gũi.

+ Thể hiện tình cảm thân thiết, lòng ngưỡng mộ của anh đội viên đối với Bác.

=> Tình cảm của anh đội viên: Thương yêu, cảm phục trước tấm lòng thương yêu bộ đội của Bác Hồ.

* Lần thức dậy thứ ba:

- Tâm tư của anh đội viên được thể hiện thông qua các câu thơ:

+ Anh hốt hoảng giật mình

+ Anh vội vàng nằng nặc

Mời bác ngủ Bác ơi!

Trời sắp sáng mất rồi

Bác ơi! Mời Bác ngủ!

- Đảo trật tự ngôn từ, lặp lại các cụm từ (Mời Bác ngủ Bác ơi! )

=> Diễn tả mức độ bồn chồn tăng dần, lo cho sức khoẻ của Bác, diễn tả sự lo lắng chân thành của người đội viên đối với Bác.

+ Anh đội viên nhìn Bác

Bác nhìn ngọn lửa hồng

Lòng vui sướng mênh mông

Anh thức luôn cùng Bác.

- Diễn tả niềm vui của anh bộ đội được thức cùng bác trong đêm Bác không ngủ. ở bên Bác, người chiến sĩ như được tiếp thêm niềm vui, sức sống.

- Từ "nằng nặc" có nghĩa là nhất quyết xin cho bằng được, vì diễn tả đúng tình cảm chân thành, mộc mạc của người chiến sĩ đối với Bác; Là từ thường được sử dụng trong đời sống, rất ít gặp trong thơ, nhưng đã được tác giả sử dụng đúng lúc, đúng chỗ nên có sức gợi cảm

=> Thương yêu, cảm phục, ngưỡng vọng.

Hoạt động 2: Tổng kết và luyện tập.

- Em cảm nhận nội dung ý nghĩa nào từ văn bản Đêm...

- Em nhận thức được gì về nghệ thuật thơ?

III. Tổng kết: Sách giáo khoa - Trang 67

IV, Luyện tập:

1. Vì sao nhà thơ không tả, kể về lần tỉnh giấc thứ hai của anh đội viên?

Có thể do câu chuyện bị trùng lặp nhưng cũng có thể lần thứ hai thức dậy anh không nói gì... nghĩa là chẳng có gì đáng kể, tả.

2. Câu 2 - Phần luyện tập sách giáo khoa