Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự - Giáo án Ngữ Văn lớp 6

Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự.

- Gọi học sinh đọc

- Câu chuyện kể về ai? : Tuệ Tĩnh

- Trong phần thân bài có mấy sự việc chính?

có 2 sự việc chính:

+ Từ chối việc chữa bệnh cho nhà giàu trước.

+ Chữa bệnh trước cho con trai nhà nông dân.

- Việc Tuệ Tĩnh ưu tiên chữa bệnh trước cho chú bé nhà nông bị gãy đùi đó đã nói lên phẩm chất gì của người thấy thuốc?

- Chủ đề của câu chyện trên có phải là ngợi ca lòng thương của Tuệ Tĩnh không?

- Theo em những câu văn nào cho thấy tấm lòng của Tuệ Tĩnh với người bệnh?

* Giáo viên: Những việc làm và lời nói của Tuệ Tĩnh đã cho thấy tấm lòng y đức cao đẹp của ông. đó cũng là nội dung tư tưởng của truyện -> được gọi là chủ đề.

- Cho các nhan đề trong sách giáo khoa, em hãy chọn nhan đề thích hợp và nêu lí do?

Giáo viên: 3 nhan đề trong sách giáo khoa đều phù hợp nhưng mỗi nhan đề lại mang sắc thái khác nhau. Hai nhan đề sau trực tiếp chỉ ra chủ đề khá sát. Nhan đề thứ nhất không trực tiếp nói về chủ đề mà nói lên tình huống buộc thầy Tuệ Tĩnh thể hiện rõ y đức của ông. Nhan đề này hay hơn, kín hơn, nhan đề bộc lộ rõ quá thì không hay.

- Em có thể đặt cho bài văn một nhan đề khác được không?

- Vậy em hiểu chủ đề của bài văn tự sự là gì?

- Bài văn tự sự trên gồm mấy phần? Nêu nhiệm vụ của từng phần?

- Theo em, bài văn tự sự gồm có mấy phần? Nội dung của từng phần?

I. Tìm hiểu chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự

1. Chủ đề của bài văn tự sự

a Bài tập (Sách giáo khoa - Trang 44,45).

* Nhận xét:

- Việc Tuệ Tĩnh ưu tiên chữa bệnh tcho chú bé nhà nông dân trước đó chính là y đức của người thầy thuốc, không phân biệt giàu nghèo, sang hèn trong xã hội -> Hết lòng cứu chữa vì người bệnh.

- Chủ đề: Ngợi ca y đức của Tuệ Tĩnh.

- Câu văn thể hiện:

+ Ông chẳng những …giúp người bệnh.

+ Con người ta cứu giúp nhau lúc hoạn nạn, sao ông bà lại nói đến chuyện ơn huệ.

- Nhan đề thứ nhất: Tuệ Tĩnh và hai người bệnh.

- Các nhan đề khác:

+ Một lòng vì người bệnh

+ Ai có bệnh nguy hiểm hơn thì chữa cho người đó trước.

* Kết luận: Chủ đề là vấn đề chủ yếu mà người viết muốn đặt ra trong văn bản.

* Ghi nhớ ý 1: Sách giáo khoa – Trang 45

2. Dàn bài của bài văn tự sự

a Bài tập (Sách giáo khoa -Trang 44,45).

* Nhận xét:

- Mở bài: giới thiệu về nhân vật và sự việc.

- Thân bài: Trình bày diễn biến sự việc Tuệ Tĩnh ưu tiên chữa trị trước cho chú bé con nhà nông bị gãy đùi rồi mới chữa cho con nhà quí tộc.

- Kết bài: Kết thúc của sự việc

* Kết luận: có 3 phần

* Ghi nhớ ý 2: Sách giáo khoa – Trang 45

Hoạt động 2 Luyện tập

Giáo viên hướng dẫn học sinh làm bài tập.

N1: ý a, N2: b, N3: ý c, N4: ý d

Các nhóm cử đại diện lên làm, các nhóm nhận xét

Giáo viên nhận xét chung, chốt cho điểm từng nhóm.

- Em hãy nêu chủ đề của truyện Phần thưởng?

- Sự việc nào thể hiện tập trung cho chủ đề? nêu câu văn diễn tả sự việc đó?

- Em hãy chỉ ra 3 phần trong bố cục của câu chuyện?

- Truyện này so với truyện tuệ Tĩnh có điểm gì giống nhau về bố cục và khác nhau về chủ đề?

- Câu chuyện thú vị ở chỗ nào?

II- Luyện tập

1. Bài 1: Sách giáo khoa – Trang 45

* Gợi ý:

a. Chủ đề:

- Tố cáo tên cận thần tham lam.

- Ngợi ca trí thông minh của người nông dân.

- Sự việc thể hiện tập trung chủ đề: Lời cầu xin phần thưởng khác lạ và kết thúc bất ngờ ngoài dự đoán của tên quan và người đọc.

b. Bố cục:

- Mở bài: câu 1

- Thân bài: các câu tiếp theo.

- Kết bài: câu cuối.

c. So sánh với truyện Tuệ Tĩnh:

* Giống nhau:

- Truyện được kể theo trình tự thời gian

- Có bố cục 3 phần rõ ràng

- Ít hành động, nhiều đối thoại.

* Khác nhau:

- Chủ đề trong "Tuệ Tĩnh... " nằm ngay trong phần mở bài.

- Chủ đề trong “phần thưởng” không nằm trong câu văn nào mà phải đọc từ truyện mới rút ra được.

d. Câu chuyện thú vị ở chỗ: Lời cầu xin phần thưởng khác lạ và kết thúc bất ngờ... nhưng nói lên được trí thông minh, tự tin, hóm hỉnh của người nông dân.