Giáo án Ngữ văn 12: Trả bài làm văn số 6

Hoạt động 3. Thực hành

Giáo viên tổ chức phân tích đề

-GV: Để phân tích 1 đề bài, phải phân tích những gì?

-GV: Vận dụng để phân tích đề bài viết số 6.

- Học sinh nhớ lại kiến thức phân tích đề, vận dụng phân tích.

- Giáo viên định hướng, lưu ý các từ ngữ quan trọng để nêu ra các yêu cầu của đề.

Giáo viên tổ chức hình thành đáp án (dàn ý)

Hướng dẫn HS phân tích câu văn: Chuyện gia đình cũng dài như sông, từng thế hệ phải ghi vào 1 khúc

GV: Dòng sông hiện thân cho điều gì của gđ?

GV: Để tìm hiểu về dòng sông gđ là ta tìm hiểu điều gì?

GV: Gđ của Việt và Chiến có sự nối tiếp dòng sông ấy ra sao? Chú Năm là con người ra sao?

GV: Hình ảnh mẹ Việt và Chiến xuất hiện như thế nào?

GV: Các đứa con đã nối tiếp truyền thống gia đình ấy ra sao?

GV: Tính anh hùng của Việt là gì?

Tìm hiểu câu nói: Rồi trăm con sông của gđ lại cùng đổ về 1 biển, "mà biển thì rộng lắm […], rộng bằng cả nước ta và ra ngoài cả nước ta".

GV: Em hiểu câu văn này như thế nào?

+ Học sinh bình luận chung và trả lời.

Tổ chức nhận xét, đánh giá bài viết

- Giáo viên trả bài cho học sinh

- Giáo viên để học sinh tự đánh giá và trao đổi bài để đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá các ưu, khuyết điểm trong bài làm của học sinh.

Tổ chức sửa chữa lỗi bài viết

- Giáo viên kể ra những lỗi mà học sinh thường gặp

- Giáo viên hướng dẫn học sinh trao đổi để nhận ra lỗi và hướng sửa lỗi, khắc phục.

- Ví dụ 1 vài bài làm

I. Phân tích đề

Đề bài: Trong tác phẩm "Những đứa con trong gia đình" của Nguyễn Thi có nói lên quan niệm: “Chuyện gia đình cũng dài như sông, mỗi thế hệ phải ghi vào một khúc. Rồi trăm con sông của gia đình lại cùng đổ về một biển, “mà biển thì rộng lắm […], rộng bằng cả nước ta và ra ngoài cả nước ta”.

Chứng tỏ rằng, trong truyện của Nguyễn Thi, quả đã có 1 con sông truyền thống gia đình liên tục chảy từ các lớp người đi trước: tổ tiên, ông cha, cho đến đời chị em Chiến, Việt.

Phân tích:

- ND của chủ đề: Quan điểm của Nguyễn Thi

- Thể loại: NLVH

- Phương pháp nghị luận chính: chứng minh.

- Phạm vi tư liệu: Truyện ngắn Những đứa con trong gia đình.

Bài làm văn phải có các ý chính dưới đây:

1. Chuyện gia đình cũng dài như sông, từng thế hệ phải ghi vào 1 khúc.

- Chỉ được xem là con của gia đình những ai đã ghi được, làm được “khúc” của bản thân trong dòng sông truyền thống. Con không chỉ là việc nối dõi huyết thống mà phải là việc nối tiếp truyền thống.

- Không thể hiểu được khúc sau của một dòng sông mà không hiểu được cội nguồn đã sinh ra nó. Tương tự như vậy, chúng ta chỉ có thể hiểu những đứa trẻ (Chiến, Việt) khi chúng ta hiểu được truyền thống gia đình đã sinh ra những đứa trẻ này

- Chứng minh: Truyền thống đó chảy từ những thế hệ ông bà, cha mẹ, cô chú đến các con. Và kết tinh ở hình tượng chú Năm:

+ Chú Năm không những ham sông bến mà còn ham đạo nghĩa. Trong con người chú phảng phất tinh thần của Nguyễn Đình Chiểu xa xưa.

+ Chú Năm là 1 loại gia phả sống luôn hướng tới truyền thống, sống với truyền thống, tượng trưng cho truyền thống và lưu giữ truyền thống (trong các câu hò, ở quyển sổ gia đình).

- Hình ảnh người mẹ cũng là tượng trưng của truyền thống:

+ 1 con người sinh ra để đối đầu với khó khăn, cực nhọc ″ cái gáy đo đỏ, đôi vai lực lưỡng, tấm áo bà ba đẫm mồ hôi″, ″ người sực mùi lúa gạo″ cái mùi của đồng ruộng, của cần cù mưa nắng.

+ Ấn tượng sâu sắc nhất là khả năng kìm nén đau khổ để tiếp tục, để che chở cho những đứa con và chiến đấu.

+ Người mẹ không hề biết sợ, không chùn bước, kiên cường và cao cả.

- Các đứa con, sự nối tiếp truyền thống:

+ Chiến có dáng vóc của người mẹ, cách nói giống hệt mẹ.

+ So với thế hệ người mẹ thì Chiến là một khúc sông sau. Khúc sông sau bao giờ cũng chảy được dài hơn, xa hơn so với khúc trước. Các người mẹ đem niềm đau mất chồng mà chưa có dịp cầm súng, còn Chiến mạnh mẽ và quyết liệt, đăng ký đi bộ đội chiến đấu trả thù cho ba má.

+ Việt, đứa con trai mới lớn, ngờ nghệch, vô tư.

+ Tính anh hùng ở Việt: chưa bao giờ phải khuất phục; khi bị thương chỉ có 1 mình những quyết tâm sống chết với quân giặc

+ Việt chảy xa hơn trong dòng sông truyền thống: không những lập chiến công mà ngay cả khi bị thương vẫn là người đi tìm kẻ thù. Việt chính là tượng trưng của sức trẻ chiến đấu.

2. Rồi trăm con sông của gđ lại cùng đổ về 1 biển, ″ mà biển thì rộng lắm... , rộng bằng cả nước ta và ra ngoài cả nước ta″.

Điều đó có nghĩa là:

- Từ 1 dòng sông, gia đình, tác giả muốn chúng ta liên tưởng đến biển, đại dương của con người và nhân loại

III. Nhận xét, đánh giá

- Đã nhìn nhận đúng vấn đề nghị luận chưa?

- Đã sử dụng đúng các phương pháp lập luận chưa?

- Hệ thống lập luận đủ hay thiếu? Sắp xếp hợp lí hay không hợp lí?

- Lí lẽ, dẫn chứng đã chặt chẽ, tiêu biểu, thích hợp với vấn đề hay chưa?

- Các lỗi về kĩ năng, lỗi diễn đạt,...

IV. Sửa chữa lỗi

Những lỗi thường gặp:

- Chưa đủ ý, chưa đúng trọng tâm, ý chưa rõ ràng, sắp xếp ý chưa hợp lí.

- Sự kết hợp những phương pháp nghị luận không có sự hài hòa, không thích hợp với mỗi ý.

- Kĩ năng phân tích và cảm thụ còn chưa tốt.

- Diễn đạt không tốt, còn sử dụng từ viết câu sai, diễn đạt chưa rõ, trùng lặp...