Giáo án Ngữ văn 12:Mùa lá rụng trong vườn (Ma Văn Kháng)

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới

GV: Học sinh tự đọc sách giáo khoa và rút ra các nét chính về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của tác giả Ma Văn Kháng?

- Lưu ý vị trí của nhà văn ở văn học hiện đại.

GV: Nội dung chính của tác phẩm?

GV: Vị trí của đoạn trích?

- Giáo viên có thể tóm tắt các sự kiện tiêu biểu ngay trước và sau đoạn trích.

GV: Hình ảnh chị Hoài từ các miêu tả trực tiếp và gián tiếp đã để lại cho em ấn tượng gì? Tại sao mọi người trong gia đình lại rất yêu mến chị Hoài?

GV: Em có cảm nhận như thế nào về tâm lý của mỗi người, nhất là chị Hoài và ông Bằng ở cảnh gặp gỡ? Cuộc hội ngộ đó mang ý nghĩa ra sao đối với ông Bằng trong lúc gia đình đang có nhiều biến động?

(Gợi ý thêm về nhân vật Cừ, lá thư của ông Bằng kể về Cừ)

GV: Em có cảm nghĩ như thế nào về khung cảnh gia đình trong lễ cúng tất niên? Hình tượng ông Bằng hiện ra như thế nào?

GV: Qua việc xây dựng không khí đó, theo em nhà văn muốn nhắn gửi điều gì đến người đọc?

- Giáo viên định hướng đề tài của đoạn văn trên cơ sở phát hiện của học sinh về điều mà nhà văn muốn gửi gắm qua việc miêu tả không khí đầm ấm của gđ ông Bằng.

Hoạt động 4. Ứng dụng

Cảm nghĩ về truyền thống văn hóa dân tộc VN qua lễ cúng tất niên ở gđ ông Bằng.

I. Tiểu dẫn

1. Tác giả Ma Văn Kháng

- Tác giả thuộc về thế hệ các nhà văn say mê với lí tưởng anh hùng của thời đại. Ông là một trong những cây bút tiên phong của phong trào đổi mới và sáng tạo văn xuôi VN kể từ sau năm 1975.

- Các tác phẩm của ông bộc lộ sự nhạy cảm của nhà văn trước nhiều vấn đề mới, đồng thời khơi dậy nhiều suy ngẫm về xã hội và con người chúng ta sau chiến tranh.

- Khả năng sáng tạo dồi dào, vốn sống phong phú, đa dạng, tạo ra nhiều hình ảnh độc đáo, đầy cá tính.

2. Tác phẩm

- Tác phẩm này bộ lộ cái nhìn sâu sắc của tác giả đối với tư tưởng và các biến động, thay đổi tâm lý của người dân VN từ nền kinh tế bao cấp sang cơ chế thị trường

- Thuộc chương thứ hai của tiểu thuyết "Mùa lá rụng trong vườn": Ông Bằng và những người khác rất buồn vì Cừ đã rời khỏi nhà máy và được tin là đã vượt biên. Anh đã viết thư cho cô Hoài và cô đã đến thăm gia đình vào buổi chiều cuối năm

II. Đọc và bình chú đoạn trích

1, Hình ảnh chị Hoài

- Qua cách miêu tả trực tiếp và gián tiếp, tác giả mang đến cho người đọc vẻ đẹp giản dị, nhẹ nhàng.

- Với tâm hồn nhân hậu và lối sống nhân hậu, thủy chung, cô đã chinh phục được trái tim của gia đình chồng cũ.

- Dù xã hội có nhiều xáo trộn nhưng chị vẫn là hình ảnh đẹp của người phụ nữ Việt Nam.

2, Cuộc gặp gỡ cảm động và lễ đón tất niên ấm cúng

* Cuộc gặp gỡ:

Cảnh gặp gỡ đầy thăng trầm. Trong hoàn cảnh gia đình hiện tại, điều đó làm vơi đi nỗi cô đơn và tăng thêm sự tự tin cho ông Bằng.

* Lễ cúng tất niên:

- Khung cảnh trang nghiêm, lời khấn thành kính, bữa cơm tất niên được chuẩn bị tươm, chu đáo và sự vui vẻ hân hoan của mọi người tạo ra cái ấm áp của tình cảm gđ

- Ông Bằng xuất hiện giống như sự đại diện cho nề nếp, kỷ cương của gia đình

⇒ Tất cả đã thể hiện 1 sức sống bền bỉ của tình cảm gia đình và cộng đồng.

3, Chủ đề: Đoạn văn này là 1 lời khẳng định mạnh mẽ về sức mạnh của giá trị tinh thần do tình cảm gđ và cộng đồng tạo nên trong mỗi người.

Học sinh thảo luận tự do, liên hệ đến phong tục này trong gia đình của bản thân