Giáo án Ngữ văn 12: Ôn tập phần làm văn

Hoạt động 2. Hoạt động thực hành

Hướng dẫn cho học sinh ôn luyện những kiến thức chung.

* Các nhóm chuẩn bị:

- Đại diện nhóm 1 trả lời những kiểu văn bản và định nghĩa theo hình thức sơ đồ hóa

Đại diện nhóm 2 trả lời câu hỏi 2 sách giáo khoa trang 182: các công việc cần làm để làm một văn bản nghị luận (giáo viên nhận xét và lưu ý một vài kiến thức chính)

Đại diện nhóm 3 trả lời câu hỏi 3 sách giáo khoa trang 182

- Giáo viên mời một số học sinh để kiểm tra các đơn vị kiến thức nhỏ theo câu hỏi phần ôn tập.

- Những chủ đề, đặc điểm chung và khác nhau.

- Giáo viên căn cứ vào hệ thống câu hỏi ôn tập nhắc học sinh kiến thức cũ.

Hoạt động 3. Ứng dụng

Luyện tập

- Giáo viên mời học sinh đọc đề văn và hướng dẫn học sinh làm bài tập.

- Trên cơ sở tìm hiểu đề, Giáo viên phân lớp thành hai nhóm tiến hành làm dàn ý cho 1 đề bài. Những nhóm tiến hành thảo luận, Làm dàn ý cho 1 đề tài.

- Giáo viên yêu cầu đại diện nhóm trả lời

1. Ôn tập các tri thức chung

a. Những dạng văn bản

b. Cách làm văn bản

- Nắm chắc các đặc điểm loại văn bản và mục đích, yêu cầu chi tiết, những thao tác nghị luận của văn bản.

- Hình thành và sắp xếp thành dàn ý cho văn bản.

- Hoàn thiện VB theo dàn ý.

2. Ôn tập kiến thức văn nghị luận

a. Chủ đề chính của văn nghị luận trong nhà trường

- Chủ đề có thể chia làm hai nhóm:

+ NL xã hội: 1 tư tưởng đạo lí, 1 hiện tượng đời sống.

+ NL văn học: ý kiến bàn về văn học, 1 tác phẩm, 1 đoạn trích.

- Đánh giá:

+ Đặc điểm chung: Cùng trình bày tư tưởng, quan điểm về chủ đề nghị luận, cùng sử dụng những bước nghị luận.

+ Điểm khác nhau:

Nghị luận xã hội: Phải có vốn hiểu biết xã hội phong phú.

Nghị luận văn học: Phải có kiến thức văn học, khả năng cảm thụ.

b. Lập luận của văn nghị luận

- Cấu trúc của lập luận có: luận điểm, luận cứ và những phương tiện liên kết lập luận.

- Cách chỉ ra luận cứ:

+ Lí lẽ cần có cơ sở, chân lí cần được thừa nhận.

+ Thích hợp với luận điểm.

+ Dẫn chứng cần chính xác, tiêu biểu, phù hợp.

- Những thao tác lập luận chính: giải thích, chứng minh, bình luận, phân tích, so sánh, bác bỏ.

c. Cấu trúc của bài văn nghị luận

Gồm: mở bài, thân bài, kết bài thống nhất, có mối liên hệ chặt chẽ với nhau.

d. Diễn đạt của văn nghị luận

- Phải diễn đạt thuyết phục cả lí trí lẫn tình cảm, cần dùng từ, viết câu đúng.

- Giọng điệu trang trọng, nghiêm túc. Phải thay đổi giọng văn cho phù hợp với ND cụ thể: sôi nổi, mạnh mẽ hoặc trầm lắng.

- Vận dụng biện pháp tu từ và câu 1 cách thích hợp

Luyện tập

1. Đề văn trong sách giáo khoa

2. Yêu cầu luyện tập

a. Tìm hiểu đề:

- Kiểu bài: Nghị luận xã hội (Đề 1), nghị luận văn học (Đề 2).

- Thao tác lập luận:

Đề 1: bình luận

Đề 2: phân tích

* Những luận điểm chính dự định:

Đề 1: Phải khẳng định câu nói của Xôcrat với người khách và giải thích vì sao ông ta nói như vậy. Sau đó rút ra bài học và bình luận.

Đề 2: Chọn đoạn thơ.

Dựa vào ND tư tưởng và hình thức nghệ thuật của đoạn để lựa luận điểm.

b. Lập dàn ý: học sinh tự xây dựng dàn ý.