Giáo án Ngữ Văn 12: Những đứa con trong gia đình (Nguyễn Thi)

TIẾT 67

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới

GV: Trình bày các nét chính về tác giả Nguyễn Thi.

GV: Trình bày hoàn cảnh sáng tác, ý nghĩa tác phẩm "Những đứa con trong gia đình"?

I. Giới thiệu chung

1. Tác giả: Nguyễn Thi (1928-1968)

- Gắn liền với người dân Nam Bộ, là nhà văn của nhân dân Nam Bộ thời kì kháng chiến chống Mỹ

- Nhân vật tiêu biểu: Nhân dân Nam Bộ có lòng cảm thù giặc sâu sắc, vô cùng gan dạ, kiên cường, chung thuỷ son sắc với dân tộc và cách mạng.

- Cây bút mang năng lực phân tích tâm lí một cách sắc sảo.

- Ngôn từ phong phú, góc cạnh, giàu giá trị hình tượng mang đậm chất Nam Bộ.

2. Tác phẩm:

Là tác phẩm xuất sắc - ra đời trong thời kỳ đấu tranh chống Mỹ.

GV: Hãy đưa ra hướng tìm hiểu văn bản? tác phẩm "Những đứa con trong gia đình" được kể phần lớn từ điểm nhìn của ai?

GV: Nhân vật được đặt trong tình huống ra sao? Hãy trình bày công dụng của cách kể đó đối với bố cục tác phẩm và việc khắc họa tính cách của nhân vật?

GV: Các nét thống nhất tạo nên nét truyền thống của gia đình Việt - Chiến?

Cho học sinh chia nhóm, trả lời để giáo viên bổ sung, giảng giải và tổng kết.

GV: Tìm các điểm ở tác phẩm nói đến hình ảnh chú Năm? Trong số các điểm em ấn tượng với điểm gì nhất? Tại sao?

Giáo viên nhận xét chi tiết tiếng hò

Qua trình bày nêu các nhận xét tổng quát của em về nhân vật này?

GV: Hình ảnh người mẹ được nói đến ra sao trong tác phẩm? Tại sao nói người mẹ chính là hiện thân của truyền thống?

Giáo viên nhận xét, lý giải, kết luận.

Giáo viên phân tích một số chi tiết có trong đoạn trích, có thể mở rộng ở các chi tiết trong phần trước.

II. Đọc hiểu văn bản

1. Cảm nhận chung

- Kể chuyện: kể từ dòng hồi tưởng của Việt khi bị trọng thương nằm một mình trên chiến trường, trong bóng tối.

=> Tác giả có điều kiện nhập sâu vào thế giới nội tâm của nhân vật để dẫn dắt câu chuyện.

Diễn biến câu chuyện chuyển biến linh hoạt và tự nhiên.

- Sự hòa lẫn và gắn bó giữa tình yêu gia đình và tình cả đất nước, các truyền thống gia đình và truyền thống dân tộc tạo ra sức mạnh mãn liệt của con người Việt nam, dân tộc VN trong thời kỳ chống Mỹ.

2. Hình tượng nhân vật

a. Nét chung thống nhất của gia đình

- Lòng căm thù giặc sâu sắc

- Gan dạ, dũng cảm, khát khao, chiến đấu, đánh giặc

- Giàu tình thương, chung thủy sắt son với đất nước, Cách mạng.

=> Truyền thống gđ trong mối quan hệ với truyền thống Cách mạng, đất nước tạo thành một con sông truyền thống.

b. Điểm riêng tiêu biểu từng thành viên

1, Chú Năm

- Thường nói về sự tích gia đình, là tác giả của cuốn biên niên sử của gđ

- Khuyên răn, nhắc nhở các cháu

- Tiếng hò đầy tâm tư: tha thiết, khuyên răn, lời thề, trái tim, tình cảm, luôn hướng tới truyền thống, đại diện và giữ vững truyền thống. Ông là nới thượng nguồn của dòng sông truyền thống, là nơi kết tinh đầy đủ hơn cả truyền thống của gia đình.

2, Má Việt - Chiến

- Hiện thân của truyền thống:

+ Sự tần tảo, đảm đang, tháo vát yêu thương chồng con

+ Kìm nén đau thương đời thường để sống và che chở cho đàn con và đấu tranh.

Bà là hình ảnh về người phụ nữ nông dân Nam Bộ thời kì kháng chiến chống Mỹ.

TIẾT 68

Sĩ số lớp:...................................

GV: So với mẹ, chị Chiến có các nét gì giống và khác? Nguyễn Thi có ẩn ý ra sao trong việc xây dựng hình ảnh chị Chiến?

GV: Em có ấn tượng đối với nhân vật Việt bởi các nét tính cách tiêu biểu gì?

GV: Em có kết luận ra sao về tác phẩm

GV: Tổng quát các điểm cơ bản về ngôn ngữ nghệ thuật của tác phẩm?

GV: Đọc xong truyện ngắn, em có ấn tượng với chi tiết gì nhất? Tại sao?

Giáo viên phân tích.

Đánh giá chung về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm?

Giáo viên mời học sinh đọc ghi nhớ.

Hoạt động 4. Ứng dụng

GV: Câu chuyện về Chiến và Việt, về “Những đứa con trong gia đình” đã giải thích ra sao với sức mạnh tinh thần kì diệu của người dân Việt Nam thời kháng chiến chống Mĩ?

3, Chị Chiến

- Giống mẹ: Cả về vóc dáng và nét tính cách gan góc, đảm đang => Sự kế thừa

Tính cách:

+ Vừa trẻ con: giành công bắt ếch, giành đi tòng quân, giành công bắt tàu giặc

+ Vừa ý thức là chị: rất thương em, lo cho em và rất nhường nhịn em.

=> Là 1 cô gái hồn nhiên, vô tư ở tuổi mới lớn

- Khác mẹ

+ Sự trẻ trung, thích làm dáng

+ Có điều kiện được cầm súng thật đánh giặc trả thù nhà, thực hành lời thề sắt đá.

=> Biết kế thừa và phát triển được truyền thống tốt đẹp của gđ và dân tộc.

4, Việt

- Tính cách thể hiện sự hồn nhiên, trẻ con

+ Luôn giữ bên mình cái ná thun, cho đến khi đã đi lính

+ Bị thương rất nặng tới hai lần "trong bóng đêm vắng lặng và lạnh lẽo", Việt không sợ chết, chỉ sợ ma và bóng đêm

+ Thương chị nhưng hay tranh với chị

+ Rất yêu thương đồng đội lại không nói thật là mình có chị, sợ mất chị, phải giấu chị.

- Có tình yêu thương gia đình sâu sắc:

+ Tình thương chị em, đối với vong linh mẹ, với chú Năm.

+ Hình tượng cha mẹ thân yêu luôn hiện trong hồi ức khi bị thương.

- Khí phách anh hùng, tinh thần đấu tranh dũng cảm:

+ Luôn ý thức rằng cần phải sống và đấu tranh để trả thù nhà, đòi nợ nước xứng đáng với truyền thống gđ

+ Lòng can đảm chịu đựng khi bị thương.

+ Với tư thế luôn sẵn sàng đấu tranh dù mình đang kiệt sức.

=> 1 con sóng vươn xa nhất trên con sông truyền thống, người tiêu biểu cho tinh thần tấn công cách mạng.

Tóm lại: Từng người trong gđ là 1 khúc sông của con sông truyền thống. Từng khúc sông có 1 đặc điểm riêng nhưng họ vẫn hướng tới tô đậm hơn, phát huy hơn truyền thống gia đình liên hệ chặt chẽ trong mối tình đất nước thời kì đấu tranh chống Mỹ.

3. Ngôn từ nghệ thuật

- Xây dựng nhân vật bằng những chi tiết cụ thể, làm rõ những khía cạnh của cuộc sống, tạo không khí chân thực, sống động

+ Chi tiết đáng trân trọng nhất: chị em Chiến mang bàn thờ sang nhà chú Năm, tập quán gợi sự linh thiêng, nhân vật càng trưởng thành.

Ngôn ngữ mang đậm chất nam bộ

Phát huy tối đa ngôn ngữ độc thoại nội tâm tài hoa của Nguyễn Thi trong nghệ thuật tự sự

III. Tổng kết

Nghệ thuật trần thuật độc đáo

Truyện làm rõ và ca ngợi tinh thần, truyền thống bất khuất giết giặc ngoại xâm của người dân và đồng bào Nam bộ

* Ghi nhớ: (sách giáo khoa)

Học sinh nhận xét và trình bày ý kiến ​​cá nhân:

Câu chuyện Về hình tượng con sông quen thuộc nhưng tác giả Nguyễn Thi muốn ta liên tưởng đến biển lớn, đại dương của các dân tộc và nhân loại. Tác giả đã giải thích cho người đọc hiểu: nó là sự gắn liền sâu sắc giữa tình yêu gia đình và sự yêu nước, giữa truyền thống gđ và truyền thống đất nước đã tạo nên sức mạnh thần kỳ của dân tộc Việt Nam trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước.

Người anh hùng không chỉ là sản phẩm của thời đại, phẩm chất anh hùng còn phải được coi là sự tiếp nối cội nguồn, quê hương, truyền thống, là di sản thiêng liêng mà thế hệ cha anh truyền lại cho con cháu.