Trang chủ > Lớp 8 > Soạn Văn 8 (cực ngắn) > Soạn bài: Tức nước vỡ bờ (trang 32 sgk Ngữ văn 8 tập 1)

Soạn bài: Tức nước vỡ bờ (trang 32 sgk Ngữ văn 8 tập 1)

Bố cục

Phần 1- từ đầu đến "sấn đến để trói anh Dậu": sự hống hách, hách dịch của tên cai lệ và bọn người nhà lý trưởng.

Phần 2 - đoạn còn lại: Chị Dậu vùng lên phản kháng.

Nội dung bài học

Bằng ngòi bút hiện thực sâu sắc và sinh động, đoạn trích đã phản ánh một cách chân thực bộ mặt bất nhân, tàn ác của xã hội thực dân phong kiến đương thời đã đẩy người nông dân rơi vào tình cảnh túng quẫn, khiến họ phải liều mạng để chống trả. Đoạn trích này còn cho thấy vẻ đẹp trong tâm hồn của người phụ nữ nông dân, vừa giàu tình yêu thương chống con vừa có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ.

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1:

Chị Dậu đang chăm sóc cho anh Dậu bị đau ốm, chị ở trong tình thế lo lắng, bị động.

Câu 2:

+ Nhân vật cai lệ: độc ác, hách dịch, không có tính người (xưng hô hống hách, hành hạ cả người đau ốm).

+ Tác giả đã miêu tả nhân vật thông qua ngoại hình, lời nói và hành động.

Câu 3:

+ Diễn biến tâm lí của chị Dậu: sợ hãi, nhún nhường, thiết tha van xin -> tức giận, vùng lên phản kháng.

+ Diễn biến này được miêu tả một cách hợp lý, chân thực.

+ Chị Dậu là người vừa giàu tình yêu thương vừa có sức phản kháng tiềm tàng mạnh mẽ.

Câu 4:

+ Nhan đề thâu tóm nội dung chính của toàn đoạn trích, nói về sự kháng cự của chị Dậu sau bao uất ức phải nhẫn chịu.

+ Tên gọi nhan đề như vậy là đã thỏa đáng vì nó đã làm nổi bật được chủ đề của tác phẩm.

Câu 5:

+ Tình huống được tạo dựng một cách tự nhiên, hợp lý từ diễn biến đến cao trào, giàu kịch tính.

+ Ngôn ngữ đối thoại của nhân vật có sự thay đổi.

+ Hành động của nhân vật cũng được khắc họa dồn dập, bồi thấn.

Câu 6:

+ Đó là một nhận xét chính xác.

+ Nổi loạn ở đây nên hiểu là tự vệ, phản kháng.

+ Tắt đèn là một lời gợi ý, là gợi ý một hướng đi cho người nông dân trước cảnh túng quẫn, bế tắc.

Bản 2/ Soạn bài: Tức nước vỡ bờ (siêu ngắn)

Bố cục

Văn bản chia làm hai đoạn:

- Phần 1 - từ đầu... ngon miệng hay không: Cảnh chị Dậu chăm sóc anh Dậu.

- Phần 2 - còn lại: Cảnh chị Dậu kháng cự.

Tóm tắt

Gia đình chị Dậu vốn nghèo khó, không có đủ tiền nộp sưu. Anh Dậu chính vì thế mà bị lôi ra đình đánh đập tàn nhẫn. Bà hàng xóm tốt bụng mang cho chị Dậu bát gạo để nấu cháo cho chồng ăn. Anh Dậu vừa đưa bát cháo lên kề miệng thì cai lệ và lính đã xông vào bắt chị Dậu đi nộp sưu. Chị van nài xin khất, chúng đánh chị và toan trói anh Dậu dẫn đi. Chị Dậu cầu xin không được, quá phẫn uất, chị đã vùng lên chống trả lại bọn chúng, quật ngã tên cai lệ và bọn tay sai của lí trưởng.

Câu 1:

Khi bọn tay sai xông vào nhà, tình thế của chị Dậu.

- Gia cảnh khốn cùng: Nghèo túng đến nỗi phải bán con, bán chó, chạy vạy mà vẫn chưa đủ tiền nộp sưu cho chồng còn bị bắt nộp thêm suất sưu cho người em chồng đã mất từ năm ngoái.

- Anh Dậu vừa tỉnh sau một trận đòn thừa sống thiếu chết

- Chồng chị vừa bưng bát cháo kề miệng

Câu 2:

Nhân vật Cai lệ:

- Một tên tay sai mạt hạng dưới quyền lí trưởng

- Hắn làm việc đi đòi sưu thuế, thúc sưu, bắt bớ và đánh đập người dân.

- Ngoại hình: Lẻo khoẻo, giọng nói khàn khàn, giọng hầm hè

- Hắn xông vào nhà chị Dậu, thúc sưu khi chồng chị vừa bị một trận thập tử nhất sinh ngày hôm qua. Chị Dậu xin khất sưu:

+ Chúng đánh chị

+ Toan xông vào trói anh Dậu.

+ Hành động, ngôn ngữ: Cầm roi cầm thước, quát mắng, thét, xưng hô “ông”-“mày”, “ông”-“thằng”.

Câu 3:

Diễn biếm tâm lí của chị Dậu trong đoạn trích:

- Ban đầu:

+ Ngôn ngữ: xưng “cháu”. Lời van xin tha thiết “cháu van ông,... ”

+ Hành động: Run run, chạy tới đỡ tay cai lệ, vẫn thiết tha...

→ Nhún nhường, nhẫn nhục, chịu đựng

- Khi tên Cai lệ đánh chị và sấn đến đòi trói anh Dậu:

+ Xưng hô: ông-tôi, sau đó chuyển thành mày-bà. Lời nói đầy sự quyết liệt và thách thức.

+ Hành động: khỏe khoắn, mạnh mẽ, túm lấy cổ cai lệ, ấn dúi ra phía cửa, túm tóc lẳng cho một cái…

→ Dũng cảm, mạnh mẽ và quyết liệt

* Diễn biến tâm lí của nhân vật chị Dậu chân thực và hợp lí theo quy luật “tức nước vỡ bờ”. Chị Dậu hiện lên là một người phụ nữ hiền lành, yêu chồng thương con, nhẫn nhịn, chịu đựng nhưng cũng rất can đảm, mạnh mẽ và giàu sức phản kháng.

Câu 4:

- Nhan đề “tức nước vỡ bờ” đã nhấn mạnh quy luật: Có áp bức tất sẽ có đấu tranh, con người sẽ đứng lên phản kháng khi bị đè nén quá mức bởi áp bức, bất công.

- Đặt tên như vậy là đã thỏa đáng, phù hợp với diễn biến của câu chuyện và hoàn cảnh của chị Dậu.

Câu 5:

“Cái đoạn chị Dậu đánh nhau với tên Cai Lệ là một đoạn tuyệt khéo”:

- Tình huống truyện vô cùng gay cấn: Anh Dậu đang trong tình thế bị uy hiếp đến tính mạnh. Chị Dậu dù có van xin tha thiết, nhưng vẫn bị chúng đánh và toan trói anh Dậu dẫn đi, trước hoàn cảnh này chị Dậu đã vùng lên phản kháng mạnh mẽ.

- Nghệ thuật khắc họa tính cách nhân vật tinh tế:

+ Chị Dậu: hiền lành, chịu thương chịu khó, yêu chồng thương con, nhẫn nhục, chịu đựng nhưng vẫn tiền ẩn sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ.

+ Cai lệ: ngang ngược, ác độc, hung hãn

- Nghệ thuật đối lập:

+ Ngoại hình: Chị Dậu lực điền > < bọn tay sai sức lẻo khẻo, ngã chỏng quèo…

+ Ngôn ngữ, hành động: Ngôn ngữ xưng hô, hành động van xin tha thiết > < phản kháng, biến đổi theo tâm lí nhân vật và hoàn cảnh..

- Giọng văn ở đoạn này có pha thêm sự châm biếm, hài hước, châm biếm bọn tay sai.

→ Đoạn đánh nhau của chị Dậu với bọn nhà lí trưởng đã khắc họa thành công chân dung người phụ nữ Việt Nam hiền hậu nhưng cũng vô cùng mạnh mẽ, kiên cường dám phản kháng lại bè lũ tay sai phong kiến tàn bạo, vô nhân tính.

Câu 6:

Qua đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” và tác phẩm “Tắt đèn” Ngô Tất Tố đã “xui người nông dân nổi loạn”: Hoàn cảnh của nhân vật chị Dậu, sự phản kháng của chị cũng chính là một mồi lửa thổi bùng ngọn lửa đấu tranh của nhân dân ta.

- Phản ánh quy luật: Có áp bức tất sẽ có đấu tranh, phải sử dụng bạo lực để làm cách mạng.

- Ngô Tất Tố đã nhìn thấy sức mạnh tiềm tàng của nhân dân ta.