Soạn bài: Đập đá ở Côn Lôn (trang 150 sgk Ngữ văn 8 tạp 1)
- 2 câu đề: tư thế ngạo nghễ của người tù cách mạng khi ở Côn Lôn
- 2 câu thực: sức mạnh sánh ngang trời đất của người chí cách mạng sĩ yêu nước
- 2 câu luận: gian khó chỉ có tác dụng tôi rèn thêm bản lĩnh của người tù.
- 2 câu kết: khí phách hiên ngang và tinh thần lạc quan của người tù.
Nội dung bài học
Giọng điệu hào hùng và bút pháp lãng mạn, bài thơ đã giúp người đọc cảm nhận được một hình tượng đẹp ngang tàng, lẫm liệt của người anh hùng cứu nước dù khi đang trong nguy nan nhưng vẫn không sờn lòng đổi chí.
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
- Không gian: Côn Lôn - chốn khắc nghiệt, địa ngục trần gian
- Điều kiện làm việc: bị đàn áp, bóc lột
- Tính chất công việc: công việc nặng nhọc, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe.
= > Công việc hết sức gian khổ.
Câu 2:
+ Lớp nghĩa đen: nói tới hoàn cảnh thực tế (công việc đập đá) của người tù.
+ Lớp nghĩa bóng: ý nói về khí phách ngang tàng, sức vóc sánh ngang với vũ trụ của người chí sĩ cách mạng yêu nước.
+ Khẩu khí của tác giả: rắn rỏi, mạnh mẽ, đanh thép không một chút run sợ.
Câu 3:
+ Tinh thần quật cường, ý chí sắt đá, chí lớn ngút trời cao của người chiến sĩ cách mạng yêu nước: “thân sành sỏi”, “càng bền dạ sắt son”, “những kẻ vá trời”.
+ Xây dựng hệ thống các hình ảnh đối lập:
- Đối lập giữa ý chí bền bỉ, kiên cường với thử thách gian khổ.
- Đối lập chí lớn mưu đồ sự nghiệp với lúc sa cơ lỡ bước.
⇒ Cảm xúc: quyết không nản chí sờn lòng trước mọi khó khăn, luôn luôn kiên định với con đường đã chọn.
Luyện tập
Câu 1:
+ Y chí kiên cường, hiên ngang, khí phách hào hùng, xem thường hiểm nguy của những người có chí cao và sứ mệnh vẻ vang.
+ Hi sinh cuộc đời riêng tư vì sứ mệnh chung của quốc gia.
Bản 2/ Soạn bài: Đập đá ở Côn Lôn (siêu ngắn)
Bố cục
- 2 câu Đề: Tư thế ngạo nghễ của người chí sĩ ở tù khi ở Côn Lôn
- 2 câu Thực: Sức mạnh phi thường của người chí sĩ yêu nước
- 2 câu Luận: Chí khí bền vững qua gian khó
- 2 câu Kết: Dũng khí hiên ngang sắt đá và tinh thần lạc quan.
Câu 1:
Công việc đập đá của người chí sĩ ở tù ở Côn Lôn:
- Không gian: Giữa đất Côn Lôn, núi non trùng điệp
- Điều kiện làm việc: Bị gông cùm, quát tháo và đánh đập
- Tính chất công việc: Lao động khổ sai.
→ Công việc đập đá gian khổ, khó khăn và khắc nghiệt.
Câu 2:
- 4 câu thơ đầu có hai lớp nghĩa:
+ Công việc khổ sai khổ cực, vất vả và bị thực dân Pháp đày đọa.
+ Người chiến sĩ đang thể hiện ý chí và sức mạnh chinh phục các khó khăn, cản trở để đi đến thành công.
- Giá trị nghệ thuật của bốn câu trên:
+ Làm trai, đứng giữa trời đất Côn Lôn: quan niệm truyền thống về hiên ngang, chí nam nhi, trụ cột, có chí cao, chinh phục những khó khăn.
+ Đảo ngữ, đảo động từ, tính từ lên trước “xách búa”, “lừng lẫy”,“Ra tay” đã làm nổi bật được sức mạnh, ý chí và khí phách của người chí sĩ.
+ Biện pháp nói quá “tan năm bảy đống”, “lở núi non”, “mấy trăm hòn”: Khẳng định những chiến công, tôn vinh hình tượng oai phong, lẫm liệt của người anh hùng.
→ Khẩu khí tác giả: Hào hùng, hiên ngang, đanh thép và không bao giờ chịu khuất phục.
Câu 3:
- Ý nghĩa của bốn câu thơ cuối: Thể hiện tinh thần cách mạng bền bỉ, khẩu khí ngang tàng và ý chí sắt đá của người anh hùng.
- Cách thức thể hiện cảm xúc của tác giả:
Tạo thế tương quan đối lập:
+ Tháng ngày > < thân sành sỏi
+ Mưa nắng > < dạ sắt son.
→ Khó khăn gian khổ không thể làm chùn bước mà chỉ tôi rèn thêm sự ý chí chiến đấu, sự kiên cường cho người chiến sĩ.
So sánh tương đồng:
+ Gian nan-việc cỏn con, lỡ bước
+ Sự nghiệp cách mạng - việc vá trời
+ Chiến sĩ cách mạng - kẻ vá trời
→ Làm nổi bật hình ảnh người chiến sĩ yêu nước: Sự nghiệp cách mạng là quá trình lâu dài và vô cùng thiên nhiên. Người làm việc lớn thì ắt phải sẵn sàng đón nhận và vượt qua mọi thử thách.
Luyện tập
Câu 2:
Những cảm nhận của mình về sự lãng mạn, vẻ đẹp hào hùng, của hình tượng nhà nho yêu nước và cách mạng ở đầu thế kỉ XX qua cả 2 bài thơ "Vào nhà ngạc Quảng Đông" cảm tác và "Đập đá ở Côn Lôn":
- Họ đều là các nhà Nho yêu nước sa cơ nhưng có ý chí quyết tâm, tinh thần kiên cường theo đuổi sự nghiệp “kinh bang tế thế” đến hết cuộc đời.
- Họ ngạo nghễ, ngang tàng, bất khuất, thể hiện phong thái đường hoàng, ung dung của người chí sĩ yêu nước.
Bài trước: Soạn bài: Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác (trang 147 sgk Ngữ văn 8 tập 1) Bài tiếp: Soạn bài: Ôn luyện về dấu câu (trang 152 sgk Ngữ văn 8 tập 1)