Soạn bài: Ngắm trăng (Soạn văn 8)
Chia thành 2 phần
- 2 câu thơ đầu: Hoàn cảnh Bác Hồ ngắm trăng.
- 2 câu thơ cuối: Hình ảnh người chiến sĩ.
Nội dung bài học
“Ngắm trăng” là bài thơ được viết theo thể thơ tứ tuyệt giản dị mà hàm súc, đã cho thấy phong thái ung dung và tình yêu thiên nhiên đến say đắm của BH trong chốn ngục tù cực khổ, tối tăm.
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
Về các câu thơ dịch:
- Câu thứ 2 trong bản nguyên tác có nghĩa là “Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào? ”. Câu thơ dịch lại dịch thành: Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ đã không giữ được cái bối rối, xốn xang của nhân vật trữ tình.
- 2 câu thơ cuối (bản dịch) làm mất đi thế đăng đối. Hơn nữa từ “ngắm” và "nhòm" làm giảm đi tính hàm súc của câu thơ trong bản nguyên tác.
Câu 2:
Hoàn cảnh ngắm trăng rất đặc biệt của nhà thơ:
+ Không hoa, không rượu.
+ Diễn ra trong hoàn cảnh lao tù chật chội, tối tăm và tù túng.
- Trong tù không rượu cũng không hoa có mục đích nói lên cảm giác thiếu thốn của người tù, nhớ đến rượu và hoa là này tỏ ước muốn thưởng thức trọn vẹn cái đẹp.
→ Người ngắm trăng trong hoàn cảnh vô cùng đặc biệt: chốn ngục tù tối tăm, thiếu thốn.
- Trước cảnh trăng đẹp Người xốn xang, bối rối. Người yêu thiên nhiên một cách say mê, rung cảm mãnh liệt trước vẻ đẹp thiên nhiên.
→ Tâm hồn người tù không bị vướng bận vào những thứ vật chất nặng nề, tâm hồn vẫn ung dung, tự do thưởng trăng đẹp. ⇒ Tâm hồn thi nhân
Câu 3:
2 câu cuối của bài thơ chữ Hán đối nhau rất hoàn chỉnh:
Các từ ngữ chỉ người (nhân, thi gia) và các từ ngữ chỉ trăng (nguyệt) đặt ở 2 đầu, ở giữa là cửa nhà tù (song). Cả người và trăng đều chủ động tìm đến làm bạn tri kỉ của nhau, giao hòa cùng nhau, ngắm nhau một cách say đắm. Với Bác, trăng gắn bó, thân thiết, đã trở thành bạn tri âm, tri kỉ.
Câu 4:
Hình ảnh Bác Hồ hiện lên trong bài thơ nổi bật ở khía cạnh là một người chiến sĩ không màng đến gông cùm, đói rét. Bác luôn giữ được phong thái ung dung, tự tại và hòa hợp cùng với thiên nhiên.
Câu 5:
Nhà phê bình Hoài Thanh đã rất có cái nhìn tinh tế và đánh giá chính xác khi nhận xét: “Thơ Bác đầy trăng”. Có thể kể tới các bài thơ viết về trăng của Bác Hồ như: Trung thu, Đêm thu, Ngắm trăng, Rằm tháng giêng, cảnh khuya, … Trăng trong thơ của Bác mang những sắc vẻ khác nhau. Nhưng dù là trăng được cảm nhận trong hoàn cảnh lao tù hay giữa cảnh trời nước bao la thì trăng đều hiện lên như một tri âm tri kỉ của Bác.
Bài trước: Soạn bài: Ôn tập về văn bản thuyết minh (Soạn văn 8) Bài tiếp: Soạn bài: Đi đường (Tẩu lộ) (Soạn văn 8)