Soạn bài: Hành động nói (Soạn văn 8)
- Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói với một mục đích nhất định.
- Người ta dựa theo mục đích của hành động nói đó mà đặt tên cho nó. Các kiểu hành động nói phổ biến là: hỏi, trình bày (nêu ý kiến, báo tin, kể, tả, dự đoán), điều khiển (thách thức, cầu khiến, đe dọa, …), hứa hẹn, thể hiện cảm xúc…
I. Hành động nói là gì
Câu 1:
Lý Thông nói với Thạch Sanh với mục đích lừa gạt Thạch Sanh để chàng sợ hãi và bỏ trốn. Câu: “Thôi, bây giờ nhân lúc trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. ” đã bộc lộ rõ mục đích ấy.
Câu 2:
Lý Thông đã đạt được mục đích nói của mình. Câu thể hiện " Thạch Sanh vội vàng chia tay mẹ con Lý Thông, trở về sống trong túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân. "
Câu 3:
Lý Thông đã thực hiện mục đích của mình bằng lời nói.
Câu 4:
- Phải, vì việc làm đó có mục đích.
II. Một số kiểu hành động nói thường gặp
Câu 1:
Câu “Con trăn ấy là con trăn nhà vua đã nuôi đã lâu” ⇒ có mục đích trình bày.
Câu “Nay em giết nó, tất không tránh khỏi bị tội chết. ” ⇒ nhằm mục đích đe dọa.
Câu “Thôi, bây giờ nhân lúc trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. ” ⇒ nhằm mục đích đe dọa.
Câu “Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu” ⇒ có mục đích hứa hẹn.
Câu 2:
“Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu? ” → hành động hỏi.
“Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị ở thôn Đoài” → hành động trình bày.
“U nhất định bán con đấy ư? U không cho con ở nhà nữa ư? ” → mục đích hỏi.
“Khốn nạn cái thân con thế này! Trời ơi! ” → mục đích thể hiện cảm xúc đau khổ, buồn chán.
Câu 3:
Các kiểu hành động nói qua phân tích tại mục I, mục II là hành động hỏi, hành động trình bày, hành động thể hiện cảm xúc.
III. Luyện tập
Câu 1:
Trần Quốc Tuấn viết “Hịch tướng sĩ” với mục đích khích lệ các tướng sĩ học tập “Binh thư yếu lược” do ông biên soạn đồng thời nhằm khích lệ lòng yêu nước, tinh thần quyết chiến quyết thắng quân giặc xâm lược. (hành động nêu gương, thể hiện cảm xúc, phê phán, trình bày, khuyên bảo, đe dọa, …)
Câu 2:
a- Bác trai đã ổn rồi chứ? (hành động hỏi), - Cảm ơn… lắm. (hành động trình bày).
- Này, bảo bác ấy… trốn. (hành động khuyên bảo). – Chứ… hoàn hồn. (hành động trình bày, đe dọa). – Nhưng…gì. (hành động trình bày). – Thế thì… đấy. (hành động điều khiển, thúc giục).
b- Đây là… lớn. (hành động dự đoán, trình bày)
- Chúng tôi… Tổ quốc! (hành động hứa hẹn)
c- Con vàng đi đời rồi ông giáo ạ! (hành động báo tin, trình bày). – Cụ bán rồi? (hành động hỏi).
Câu 3:
- Anh phải hứa với em là không bao giờ để chúng nó ngồi cách xa nhau anh nhớ chưa? – hành động điều khiển.
- Anh hứa đi – hành động điều khiển.
- Anh xin hứa – hành động hứa, cam kết.
Bài trước: Soạn bài: Hịch tướng sĩ (Soạn văn 8) Bài tiếp: Soạn bài: Trả bài tập làm văn số 5 (Soạn văn 8)