Vượt thác (Võ Quảng) (trang 31 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2)
Câu 1 (trang 31 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Căn cứ vào tên bài văn để xác định chủ đề. Đoạn nào của bài văn tập trung vào thể hiện chủ đề này? Những đoạn khác có vai trò gì trong việc thể hiện chủ đề?
Trả lời:
- Chủ đề của bài văn là: ca ngợi sức mạnh và vẻ hùng dũng của dượng Hương Thư qua cảnh vượt thác.
- Đoạn tập trung vào thể hiện chủ đề của truyện là: từ "Đến Phường Rạnh" đến "vâng vâng dạ dạ".
- Vai trò của những đoạn khác là đối với việc thể hiện chủ đề là: giúp làm nổi bật cảnh tượng kì vĩ của thiên nhiên xung quanh từ đó khiến cho sức mạnh của con người lao động chinh phục thiên nhiên được thể hiện một cách nổi bật.
Câu 2 (trang 31-32 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Câu 2, trang 40 SGK: Cảnh dòng sông và hai bên bờ thông qua sự miêu tả ở trong bài đã có sự đổi thay như thế nào theo mỗi chặng đường của con thuyền? Theo em, vị trí quan sát miêu tả của người kể chuyện trong bài này là ở chỗ nào? Vị trí quan sát đó có thích hợp không? Tại sao?
Trả lời:
Trình tự | Khúc sông | Hình ảnh hai bên bờ |
---|---|---|
1 | Ngã ba sông | các bãi dâu trải ra bạt ngàn |
2 | Gần thác | các chòm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lẳng lặng nhìn xuống nước |
3 | Trong khu vực thác | nước từ trên cao phóng xuống 2 vách đá dựng đứng |
4 | Phía trên của thác | vách núi cao sừng sững, nhiều cây to mọc giữa những bụi lúp xúp, qua nhiều lớp núi, đồng ruộng mở ra |
- Ở mỗi chặng đường cảnh dòng sông có sự thay đổi liên tục, khung cảnh cũng không giống nhau.
- Người quan sát và miêu tả đang ở vị trí: trên con thuyền vượt thác.
- Vị trí đó là rất thích hợp vì: Đó là vị trí giúp người tả có thể quan sát được sự thay đổi của cảnh vật, có cái nhìn bao quát ra mọi phía và là vị trí đem lại nhiều trải nghiệm chân thực nhất trong quá trình vượt thác.
Câu 3 (trang 32-33 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Câu 3, trang 40 SGK: Cảnh con thuyền vượt thác đã được miêu tả như thế nào? Hãy tìm các chi tiết miêu tả về ngoại hình, hành động của nhân vật dượng Hương Thư trong quá trình vượt thác. Các cách so sánh nào đã được dùng trong bài?
Nêu ý nghĩa của hình ảnh so sánh nhân vật dượng Hương Thư giống như "một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh".
Trả lời:
Các chi tiết miêu tả con thuyền vượt thác | - thuyền vùng vằng cứ chực trụt xuống, quay đầu chạy về lại Hòa Phước - thuyền cố dấn lên |
Các chi tiết miêu tả ngoại hình, hành động của nhân vật dượng Hương Thư trong cuộc vượt thác | Miêu tả về ngoại hình: như một pho tượng đồng đúc, những bắp thịt cuồn cuộn, như một hiệp sĩ của vùng Trường Sơn oai linh hùng vĩ. |
Miêu tả hành động: co người phóng chiếc sào xuống nước, động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt, hai hàm răng thật cắn chặt, quai hàm bạnh ra. |
- Các cách so sánh đã được dùng là: So sánh nhân vật dượng Hương Thư với pho tượng đồng đúc và với một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.
- Ý nghĩa được chọn dưới đây phù hợp với hình ảnh so sánh dượng Hương thư giống như "một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh":
+ Thể hiện sự gan dạ
+ Thể hiện sự hào hùng
+ Thể hiện sự dũng mãnh
Câu 4 (trang 33 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Câu 4, trang 40 SGK: Ở đoạn đầu và đoạn cuối của bài có 2 hình ảnh miêu tả các cây cổ thụ ở trên bờ sông. Em hãy chỉ ra những hình ảnh đó và hãy cho biết tác giả đã dùng cách chuyển nghĩa nào ở mỗi hình ảnh. Nêu ý nghĩa của mỗi trường hợp.
Trả lời:
Đoạn văn về cây cổ thụ | Ý nghĩa | Cách chuyển nghĩa |
---|---|---|
Từ "Dọc sông" đến "nhìn xuống nước" | Làm nổi bật cảnh thiên nhiên hùng vĩ | nhân hóa |
Từ "những cây to" đến "tiến về phía trước" | Thiên nhiên như đang dang tay chào đón những đứa con đi xa trở về, khen ngợi những người có sức mạnh và nghị lực như dượng Hương Thư | so sánh, nhân hóa, ẩn dụ |
Câu 5 (trang 33 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Câu 5, trang 40 SGK: Qua bài văn, em cảm nhận như thế nào về hình ảnh thiên nhiên và con người được miêu tả trong bài?
Trả lời:
- Cảm nhận về thiên nhiên: Thiên nhiên nơi đây vô cùng rộng lớn, hùng vĩ và đẹp. Thiên nhiên hiện lên với các dáng vẻ khác nhau, lúc thì oai linh, giận dữ như muốn thử thách con người, lúc lại dịu dàng, hiền từ như đang mở rộng vòng tay chào đón những đứa con đi xa trở về.
- Cảm nhận về con người: con người lao động hiện lên trong bài với vẻ đẹp khỏe khoắn, dũng cảm, có ý chí chinh phục tự nhiên. Đó là những con người mạnh mẽ, làm chủ cuộc sống của chính mình. Hình ảnh con người lao động ở đây được tác giả làm hiện lên với dáng vẻ phi thường.
Câu 6 (trang 34-35 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Bài luyện tập, trang 41 SGK: Hai bài Vượt thác và Sông nước Cà Mau đều là miêu tả cảnh sông nước. Em hãy nêu các nét đặc sắc của phong cảnh thiên nhiên đã được miêu tả ở trong bài và nghệ thuật miêu tả của mỗi tác giả.
Trả lời:
- Các hình ảnh dưới đây về thiên nhiên chỉ có trong bài Sông nước Cà Mau mà không có trong bài Vượt thác: sông ngòi kênh rạch bủa vây chằng chịt như mạng nhện, dòng sông rộng hơn cả ngàn thước, nước đổ ra biển ầm ầm, cây đước mọc dài theo theo bãi.
- Các hình ảnh dưới đây về thiên nhiên chỉ có trong bài Vượt thác, không có trong bài Sông nước Cà Mau: các chòm cổ thụ, đột ngột hiện ra núi cao, nước từ trên cao phóng xuống giữa hai vách đá dựng đứng.
- Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên của tác giả trong bài "Sông nước Cà Mau" là: tác giả đx miêu tả thiên nhiên bằng các phép so sánh giàu hình ảnh, từ đó đã làm bật nổi vẻ rộng lớn, hoang sơ của thiên nhiên sông nước.
- Nghệ thuật miêu tả cảnh thiên nhiên của tác giả trong bài "Vượt thác" là: Tác giả đã khắc họa thiên nhiên vừa có nét hũng vĩ, dữ dội lại vừa có nét nên thơ trữ tình lại.
Câu 7 (trang 35 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Hãy viết cảm tưởng của bản thân em khi đọc đoạn thơ của Tố Hữu trong phần Đọc thêm.
Trả lời:
Không sử dụng phép miêu tả, tác giả Tố Hữu vẫn có thể gợi cho người đọc cảm nhận được sự trắc trở, gập ghềnh của những con thác. Tác giả đã liệt kê tên của các con thác gắn liền với các danh từ, tính từ, từ đó gợi nên sự khó khăn và hiểm trở: thác Chông, thác Dài, thác Lửa, thác Khó. Cùng với đó, nhà thơ còn dùng các từ láy "chập chùng", "thênh thênh" để diễn tả sự rộng lớn, mênh mang cũng như hiểm trở của thiên nhiên trong bài thơ.
Bài trước: Luyện nói về quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả Bài tiếp: So sánh (Tiếp theo) (trang 35 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2)