Đeo nhạc cho mèo (trang 107 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1)
Câu 1 (trang 107 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1): Hãy tóm tắt truyện dựa vào các ý dưới đây:
Trả lời:
- Lý do làng chuột mở cuộc họp
- Cảnh họp làng chuột lúc ban đầu và đưa ra sáng kiến "đeo nhạc cho mèo"
- Cảnh họp làng chuột lúc cửa người đi làm việc "đeo nhạc cho mèo"
- Kết quả của việc cử người và thực hiện sáng kiến
Tóm tắt truyện
- Lí do làng chuột mở cuộc họp là: muốn đề ra các kế sách để chống lại họ nhà mèo vì bấy lâu nay mèo cứ xơi chuột mãi, chuột mới đẻ ra là đã thấy sợ mèo.
- Cảnh họp làng chuột lúc đầu và đưa ra sáng kiến "đeo nhạc cho mèo": đông đúc, từ chuột Nhắt, chuột Cống đến chuột Chù,... tất cả đều ưng thuận với sáng kiến "đeo nhạc cho mèo".
- Cảnh họp làng chuột lúc cử ra người để "đeo nhạc cho mèo": im phăng phắc, không một ai nhúc nhích và đùn đẩy nhau.
- Kết quả việc cử người và thực hiện sáng kiến: Chuột Chù ì ạch, thật thà là người đi thực hiện sáng kiến, đến khi tới đeo nhạc vào cổ mèo thì mèo mới nhe nanh giương vuốt chuột đã hoảng sợ cắm đầu chạy mất.
Câu 2 (trang 107 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1): Cảnh họp làng chuột lúc ban đầu và lúc cử người "đeo nhạc cho mèo" có sự đối lập nhau. Hãy nêu ra và cho biết ý nghĩa của các chi tiết đối lập đó?
Trả lời:
Cảnh họp làng chuột lúc đầu | Lúc cử người "đeo nhạc cho mèo" |
Đông đủ | |
Cả làng quật đuôi, dẩu mõm, đồng thanh ưng thuận | Im phăng phắc, không một cái tai nào nhúc nhích, không một cái răng nào nhe ra |
Cả làng ai nấy đều lao xao, hớn hở | Đùn đẩy công việc cho nhau |
Ý nghĩa của những chi tiết đối lập nhau:
- Khắc họa được sự hèn nhát, ích kỉ, ham sống sợ chết của làng chuột
Câu 3 (trang 107 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1): Em có đưa ra nhận xét gì về việc tả các loại chuột trong truyện? Phải chăng từng loại chuột là ám chỉ một loại người nào đó trong xã hội cũ?
Trả lời:
a, Nhận xét chung về việc tả chuột: Mỗi loại chuột đều có tính cách riêng, có đặc điểm ngoại hình riêng mà không con nào giống con nào.
b, Mỗi loại chuột ám là ám chỉ cho một loại người nào đó trong xã hội:
- Chuột Cống: các tên quan lại béo tốt, có chức quyền và chuyên quyền.
- Chuột Nhắt: là bọn tay sai, dưới trướng quan, tinh ranh và lọc lõi.
- Chuột Chù: những dân đen, không có quyền hành, không có tiếng nói trong xã hội và phải chịu sai bảo.
Câu 4 (trang 107 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1): Trong cuộc họp làng chuột, ai là người có quyền xướng việc và sai khiến? Ai phải nghe theo và nhận các việc khó khăn, nguy hiểm?
Trong cuộc họp của làng chuột, chuột cống là chuột có quyền hơn và được xướng việc, sai khiến người khác. Còn Chuột Chù là những người thấp cổ bé họng, không có tiếng nói thì phải nghe theo và nhận cácviệc khó khăn, nguy hiểm
Câu 5 (trang 107 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1 - trang 53 VBT Ngữ Văn 6 Tập 1): Mục đích chính của truyện ngụ ngôn là răn dạy và khuyên nhủ con người ta bài học nào đó trong cuộc sống. Truyện Đeo nhạc cho mèo nhằm đưa ra bài học gì?
Trả lời:
Truyện Đeo nhạc cho mèo có mục đích khuyên nhủ con người ta cần phải cân nhắc đến điều kiện và khả năng thực hiện các việc khi dự định làm một công việc nào đó. Truyện còn có ý nghĩa cảnh tỉnh chúng ta phải cẩn thận, tỉnh táo trước các ý tưởng viển vông, đừng biến mình thành kẻ ham sống sợ chết, chỉ bàn mà không dám thực hiẹn, đùn đẩy công việc khó khăn, nguy hiểm cho người khác, đặc biệt là những người yếu thế hơn mình.
Câu 6 (Bài luyện tập - trang 108 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1): Phân tích, đánh giá tính cách chuột cống.
Trả lời:
- Qua việc đưa ra sáng kiến "đeo nhạc cho mèo", tính cách của chuôt Cống đã được bộc lộ ra: là một kẻ có ý tưởng viển vông, đưa ra ý tưởng mà không nghĩ đến phương thức thực hiện nó và cũng không dám thực hiện.
- Khi cả làng bắt Cống phải đi làm nhiệm vụ "đeo nhạc cho mèo", tính cách của chuột Cống cũng đã bộc lộ ra: là một kẻ hèn nhát, ham sống sợ chết, không dám đứng mũi chịu sào dù là có quyền hành lớn nhất.
- Khi cử chuột Nhắt và sau đó là chuột Chù đi thực hiện nhiệm vụ "đeo nhạc cho mèo", tính cách của chuột Cống được bộc lộ là: là kẻ ranh mãnh, đùn đẩy trách nhiệm và những việc khó khăn, nguy hiểm cho người khác để tránh phiền hà.
- Khái quát chung về tính cách của chuột Cống: là một kẻ có chức có quyền nhưng ích kỉ, viển vông, chỉ biết nghĩ cho bản thân mà đùn đẩy trách nhiệm cho người khác, đặt khó khăn lên vai người khác, dù khó khăn đó là do mình tạo ra.
Câu 7. Hãy tìm 2 ví dụ (đặt câu) trong đó có dùng thành ngữ "Đeo nhạc cho mèo".
Trả lời:
- Hãy biết mình là ai, đừng cố "đeo nhạc cho mèo".
- Nếu cứ cố chấp "đeo nhạc cho mèo" thì kết quả nhận lại có khi chỉ có hại cho bản thân.
Bài trước: Thầy bói xem voi (trang 103 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1) Bài tiếp: Danh từ (tiếp theo) (trang 109 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1)