Trang chủ > Lớp 6 > Giải VBT Ngữ văn 6 > Đêm nay Bác không ngủ (Minh Huệ) (trang 57 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2)

Đêm nay Bác không ngủ (Minh Huệ) (trang 57 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2)

Câu 1 (trang 57 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Câu 2, trang 67 SGK: Hình tượng Bác Hồ trong bài thơ được miêu tả thông qua con mắt và cảm nghĩ của ai? Cách miêu tả đó có tác dụng như thế nào đối với việc thể hiện tâm hồn cao đẹp của Bác Hồ và tấm lòng của anh đội viên đối với lãnh tụ?

Trả lời:

- Hình tượng Bác Hồ trong bài thơ đã được miêu tả thông qua con mắt và những cảm nghĩ của anh đội viên

- Tác dụng của cách miêu tả đó đã được xác định như dưới đây:

+ Là người tham dự vào chính sự việc nên sự việc có tính xác thực rất cao

+ Khiến hình tượng Bác Hồ hiện ra một cách chân thực và tự nhiên

+ Khiến cho hình tượng Bác Hồ hiện ra một cách thân thiết và gần gũi.

Câu 2 (trang 57-58 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Câu 3, trang 67 SGK: Bài thơ đã kể lại 2 lần anh đội viên thức dậy nhìn thấy Bác chưa ngủ. Em hãy so sánh cảm nghĩ và tâm trạng của anh đội viên đối với Bác Hồ trong cả hai lần đó.

* Tại sao trong bài thơ tác giả lại không kể về lần thứ hai? Qua cảm nghĩ về bác Hồ của anh đội viên, hình ảnh và tấm lòng của Bác Hồ đã được khắc họa sâu đậm như thế nào?

Trả lời:

Những từ chỉ tâm trạng anh đội viênGiải thích vì sao anh đội viên có tâm trạng đó
Lần thứ nhất thức dậy: thổn thức, thương, bồn chồn, lo, bề bộn
 Anh đội viên thấy lo lắng cho sức khỏe của Bác Hồ, cảm động vì tấm lòng của Bác đối với những người chiến sĩ, cho cuộc kháng chiến của toàn dân tộc
Lần thứ 3 thức dậy: giật mình, hốt hoảng, vui sướng
 Anh đội viên giật mình, hoảng hốt vì thấy bác vẫn chưa ngủ, sau đó anh lại cảm thấy vui sướng vì thấu hiểu được suy nghĩ, tấm lòng của Bác và anh đã quyết định thức cùng với Bác

Câu 3 (trang 58 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Câu 4, trang 67 SGK: Hãy cho biết vì sao trong đoạn kết nhà thơ lại viết:

... Đêm nay Bác không ngủ

Vì một lẽ thường tình

Bác là Hồ Chí Minh

Trả lời:

Ý nghĩa của đoạn kết này được xác nhận trong các trường hợp sau đây là:

+ Nhân cách của Bác Hồ là một chân lí rất đơn giản nhưng lại rất lớn lao

+ Chăm lo cho nhân dân đó cũng chính là lẽ sống của Bác

Câu 4 (trang 59 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Câu 5, trang 67 SGK: Bài thơ được viết theo thể thơ gì? Thể thơ ấy có phù hợp với cách kể chuyện của bài thơ không?

Trả lời:

- Bài thơ được viết theo thể thơ ngũ ngôn (5 chữ)

- Đặc điểm của thể thơ này là:

+ Mỗi câu thơ có 5 tiếng

+ Cả bài thơ có 4 dòng

+ Vần trong bài thơ gồm có các loại: vần chân (gieo ở cuối câu thơ)

- Thể thơ này rất phù hợp với cách kể chuyện trong bài thơ

Câu 5 (trang 59 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Câu 6, trang 67 SGK: Tìm các từ láy trong bài và hãy cho biết giá trị biểu cảm của các từ láy mà em cho là đặc sắc.

Trả lời:

- Những từ láy trong bài thơ là: thổn thức, thầm thì, bồn chồn, bề bộn, trầm ngâm, mơ màng, lồng lộng, hốt hoảng, vội vàng, nằng nặc, lâm thâm, đinh ninh, phăng phắc, mênh mông.

- Những từ láy sau đây có giá trị biểu cảm đặc sắc là:

+ đinh ninh, phăng phắc: hành động tạm thời ngưng lại, nỗi lo lắng cho nước cho dân đã khiến Bác lặng người.

+ nằng nặc: thể hiện sự lo lắng của anh đội viên dành cho Bác

+ mênh mông: thể hiện niềm vui sướng của anh đội viên khi hiểu được tấm lòng của Bác Hồ và có thể chia sẻ cùng Bác.

Câu 6 (trang 60 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Đêm nay Bác không ngủ là một bài thơ trữ tình hay bài thơ tự sự? Tại sao?

Trả lời:

- Đêm nay Bác không ngủ là một bài thơ tự sự. Bài thơ đã kể lại một câu chuyện có cốt truyện và các tình tiết đầy đủ. Qua bài thơ này ta có thể thấy được các sự việc, hành động và những mối quan hệ giữa con người với con người.

Câu 7 (trang 60 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Bài thơ dựa theo thể thơ của hát dặm Nghệ Tĩnh. Hãy viết tóm tắt một số hiểu biết của em về thể loại hát dặm, đặc biệt là về thể thơ năm chữ được sử dụng rất phổ biến trong hát dặm.

Trả lời:

- Dặm là một thể hát nói, bằng thơ ngụ ngôn (thơ / vè 5 chữ). Đây là thể hát có phách mạnh phách nhẹ, có tiết tấu rõ ràng và có nhịp nội nhịp ngoại. Thông thường một bài hát dặm có nhiều khổ và mỗi khổ có 5 câu (câu 5 thường điệp lại câu 4), mỗi câu có năm từ (không kể phụ âm đệm). Dặm rất giàu tính kể lể khuyên răn, tự sự, tự tình hay phân trần bày giải. Cũng có loại dặm châm biếm trào lộng, dí dỏm khôi hài và có cả dặm trữ tình giao duyên. "Dặm" có nghĩa là ghép vào, xen kẽ với nhau, thường 2 hay 3 người hát đối diện nhau hát. Những làn điệu của hát dặm như: Dặm xẩm, dặm điên, dặm nối, dặm vè, dặm của quyền, dặm kể.