Tổng kết phần tập làm văn (trang 155 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2)
Câu 1 (trang 155 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Bài tập 2, trang 155 SGK: Hãy xác định và chép ra vở các phương thức biểu đạt chính trong các văn bản dưới đây
Trả lời:
| STT | Tên văn bản | Phương thức biểu đạt chính |
|---|---|---|
| 1 | Thạch Sanh | Tự sự |
| 2 | Lượm | Biểu cảm (kết hợp tự sự) |
| 3 | Mưa | Miêu tả |
| 4 | Bài học đường đời đầu tiên | Tự sự (kết hợp miêu tả, biểu cảm) |
| 5 | Cây tre Việt Nam | Biểu cảm |
Câu 2 (trang 156 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): So sánh sự khác nhau giữa 3 loại văn bản: tự sự, đơn từ, miêu tả theo những tiêu chí: nội dung, mục đích, hình thức trình bày.
Trả lời:
| Văn bản | Mục đích | Nội dung | Hình thức |
|---|---|---|---|
| Tự sự | Thuật lại các diễn biến của 1 câu chuyện đã xảy ra, với mục đích thông báo, giải thích | Một câu chuyện đã diễn ra: sự việc, nhân vật, diễn biến, thời gian, địa điểm và kết quả | Thơ, văn xuôi, tự do |
| Miêu tả | Nhằm phản ánh một cách rõ nét hình ảnh của đối tượng được miêu tả để dễ hình dung và cảm nhận | Hình ảnh 1 hiện tượng, sự vật, hay con người nào đó: tính chất, thuộc tính, trạng thái | Văn xuôi, thơ, tự do |
| Đơn từ | Có tác dụng trình bày lí do, nguyện vọng, đề nghị, yêu cầu để đạt được mục đích của lá đơn | lí do, đề nghị, yêu cầu | Theo mẫu quy định |
Câu 3 (trang 156-157 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Bài tập 2, Phần II trang 156 SGK: Mỗi bài văn tự sự hay miêu tả đều có 3 phần: Mở bài, Thân bài và Kết bài. Hãy nêu nội dung và các lưu ý trong cách thể hiện của mỗi phần. Tổng kết vào vở theo bảng dưới đây:
Trả lời:
| Các phần | Tự sự | Miêu tả |
|---|---|---|
| Mở bài | Giới thiệu về nhân vật, sự việc, tình huống | Giới thiệu về đối tượng miêu tả |
| Thân bài | Kể lại câu chuyện, sự việc: sự việc, nhân vật, thời gian, diễn biến, địa điểm và kết quả | Miêu tả những trạng thái, đặc tính của đối tượng |
| Kết bài | Nêu nhận thức, suy nghĩ, đánh giá về câu chuyện | Nêu cảm nhận, cảm xúc, tình cảm về đối tượng được miêu tả |
Câu 4 (trang 157 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Bài tập 3, phần II trang 157 SGK: Em hãy nêu mối quan hệ giữa nhân vật, sự việc và chủ đề trong văn bản tự sự. Nêu ví dụ cụ thể.
Trả lời:
Nhân vật 1: Người anh trai trong truyện "Bức tranh của em gái tôi".
- Sự việc: Cả nhà phát hiện ra tài năng hội họa của Kiều Phương và người anh trai cảm thấy mình thua kém em, Bức tranh vẽ anh trai của Kiều Phương giành giải nhất.
- Tính cách nhân vật: chuyển từ ích kỉ, đố kị sang xấu hổ và càng thêm yêu mến em gái mình hơn.
Nhân vật 2: Kiều Phương trong truyện "Bức tranh của em gái tôi"
- Sự việc: Cô bé đã đem bức tranh của mình vẽ cho cả nhà xem và cả nhà đã phát hiện ra tài năng của cô bé, từ đó giúp cô bé trau dồi khả năng. Kiều Phương đã vẽ anh trai trong bức tranh tham dự triển lãm.
- Tính cách nhân vật: có năng khiếu hội họa, rất yêu thương anh trai, hồn nhiên, bao dung và rộng lượng.
Chủ đề của truyện: Ca ngợi tấm lòng nhân hậu, tình cảm trong sáng hồn nhiên của người em gái đã giúp người anh nhận ra những phần hạn chế ở chính mình.
Câu 5 (trang 158 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Xây dựng dàn ý cho đề văn dưới đây:
Từ bài thơ "Đêm nay Bác không ngủ" của tác giả Minh Huệ, em hãy tưởng tượng mình là anh đội viên đã được chứng kiến câu chuyện cảm động về Bác Hồ và kể lại bằng 1 bài văn.
Trên cơ sở đó hãy viết 1 đoạn văn từ 10-12 dòng về một cảnh mà em cảm thấy thích thú nhất trong câu chuyện.
Trả lời:
Mở bài: Giới thiệu câu chuyện (Lưu ý, khi kể học sinh xưng tôi để kể lại về câu chuyện)
Thân bài:
+ Thời gian diễn ra sự việc: đêm trước ngày hành quân ra mặt trận, lúc cả đơn vị đã chìm vào giấc ngủ.
+ Địa điểm diễn ra câu chuyện: trong một chiếc lán dựng tạm trong rừng.
+ Các sự việc xảy ra:
- Miêu tả hình ảnh Bác Hồ trong lần thứ nhất tỉnh giấc của anh đội viên: Tôi bất chợt tỉnh giấc, thấy Bác vẫn đang trầm ngâm ngồi bên cạnh bếp lửa, rồi bác đi dém chăn cho từng người đồng đội của tôi,...
- Cuộc trò chuyện giữa tôi và Bác
- Dòng tâm sự của tôi sau khi trò chuyện cùng Bác Hồ: cảm thấy lo lắng cho sức khỏe của Bác,...
- Miêu tả hình ảnh của Bác trong lần thứ 3 thức dậy của anh đội viên: Bác vẫn ngồi đó,...
- Cuộc trò chuyện giữa tôi với Bác và những nỗi lo lắng, tâm tư của Bác.
- Tôi muốn được sẻ chia tâm sự cùng với Bác nên đã thức cùng bác.
Kết bài: Đóng vai anh đội viên để nêu những cảm xúc của bản thân sau đêm hôm đó.
Đoạn văn em chọn:
Tới lần thứ 3 thức giấc, tôi cứ nghĩ chắc rằng Bác đã chợp mắt được một lúc rồi. Nhưng không, bác vẫn ngồi đó, đinh ninh, đến cả chòm râu cũng lặng im phăng phắc. Tôi tự hỏi vì sao Bác vẫn còn chưa ngủ, liệu Bác đang có tâm sự gì chăng. Tôi không thể ngồi im thêm, bèn nói Bác:
- "Bác ơi, trời sắp sáng rồi, Bác hãy đi ngủ đi ạ. "
Bác nhìn tôi với ánh mắt đầy tâm sự:
- "Chú cứ việc ngủ ngon, Bác không sao, Bác ngủ không được vì lòng vẫn còn chưa yên".
Tôi nhìn Bác, Bác như hiểu được lòng tôi nên tiếp lời:
- "Bác thương đoàn dân công đêm nay ngủ ngoài rừng, chỉ có manh áo làm sao có thể chống chọi nổi cái rét. "
Câu 6 (trang 159 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Bài tập 2, phần III trang 157 SGK: Từ bài thơ Mưa của nhà thơ Trần Đăng Khoa, em hãy viết 1 bài văn miêu tả lại trận mưa theo quan sát và trí tưởng tượng của em.
Trả lời:
Mở bài: Giới thiệu đối tượng miêu tả (em bắt gặp một trận mưa vào lúc nào, dịp nào,... )
Thân bài:
- Miêu tả cảnh vật trước khi cơn mưa đến:
+ Những đàn mối bay ra khỏi tổ để báo hiệu cơn mưa: mối trẻ, mối già
+ Những chú gà con đang rối rít chạy đi tìm nơi ẩn nấp
+ Những đám mây đen dần che lấp mặt trời
+ Những cây mía, những cọng cỏ gà, những hàng bưởi, hàng tre, những cây dừa, ngọn mùng tơi đung đưa trước gió
+ Kiến bò thành từng hàng đi tránh mưa
+ Ngoài đường gió cuốn bụi bay mù mịt
+ Sấm nổ
+ Chớp rạch ngang trời
- Miêu tả cảnh vật trong cơn mưa:
+ Những hạt mưa rơi rất nhanh, tiếng mưa rơi ù ù như cối xay lúa
+ Cả khoảng không gian dường như bị nước mưa phủ trắng xóa
+ Những bọt nước lăn tăn nổi ở góc sân
+ Cóc nhảy chồm chồm
+ Chó sủa oăng oẳng
+ Bố đi cày về dưới cơn mưa.
Kết bài: Nêu cảm xúc của bản thân khi được quan sát cảnh một trận mưa ở làng quê.
Câu 7 (trang 160 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Bài tập 3, phần III trang 157 SGK: Trong các nội dung của tờ đơn nêu dưới đây còn thiếu mục nào? Mục đó có thể thiếu được không?
Trả lời:
- Trong tờ đơn mục còn thiếu là: Nội dung, yêu cầu, nguyện vọng, đề nghị của đơn.
- Mục đó không thể thiếu
Bài trước: Tổng kết phần văn (trang 149 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2) Bài tiếp: Ôn tập về dấu câu (dấu phẩy) (trang 161 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2)